Economische groei vlakt iets af in 2008, maar blijft hoog
06/12/2007 15:33
Rabobank Nederland
Hoewel we in 2008 een klein stapje terug zullen doen, zijn de economische vooruitzichten voor Nederland volgend jaar nog steeds gunstig. Dat zei bestuursvoorzitter Bert Heemskerk van de Rabobank vandaag bij de presentatie van de Visie op 2008. "Toch zijn er enkele aandachtspunten. De financiële crisis is nog niet over. Vooral de Amerikanen zullen nog door een forse zure appel moeten heenbijten. Het mede daardoor veroorzaakte lagere groeitempo in de VS en Europa's dure euro in combinatie met een afzwakkende bancaire kredietverlening zal ertoe bijdragen dat ook bij ons de groei in de loop van het jaar iets terugvalt", aldus de bestuursvoorzitter. "Maar ons land zal nog altijd een forse groei kennen, door onze economen geraamd op 2'%. Dit is aanzienlijk hoger dan de verwachte groei voor de rest van Europa."
Van een sterke terugval zal echter geen sprake zijn. De economische groei wordt in ons land namelijk breed gedragen. Export, bedrijfsinvesteringen en particuliere consumptie doen alle mee. Wel zijn er volgens Heemskerk enkele budgettaire risico's voor ons land. Zo vielen de zorguitgaven in het derde kwartaal van 2007 erg hoog uit. De gelijktijdige meevaller in de gasbaten door de hoge olieprijs zal in de toekomst wel eens uit kunnen blijven. Onze aardgasreserves zijn immers eindig.
Internationaal
De financiële markten kenden de afgelopen maanden roerige tijden toen de crisis op de Amerikaanse subprime hypotheekmarkt oversloeg naar andere markten. Voor de Amerikaanse economie blijft de crisis niet zonder gevolgen. In 2008 zal de groei hier beneden de trend terugvallen op 2,0%. Veel huishoudens hebben betalingsproblemen waardoor de consumptie onder druk komt te staan. Hierdoor kunnen de investeringsprikkels voor het bedrijfsleven ook afnemen. Gezien de opstelling van de Fed en de recente renteverlagingen lijkt een zachte landing van de Amerikaanse economie haalbaar en zou een echte recessie kunnen uitblijven.
Voor de Eurozone zijn de vooruitzichten volgens Heemskerk iets beter. De Duitse BTW-verhoging is inmiddels verwerkt, de arbeidsmarkt ligt er goed bij en de lonen zullen naar verwachting een sterkere stijging laten zien. Desondanks zal de economische groei volgend jaar met 2,0% wat lager zijn dan in het afgelopen jaar (2,6%) en ook onder het lange-termijngemiddelde liggen (2,25%). De recente marktturbulentie, de voorzichtiger opstelling van banken in hun kredietverlening en de dure euro zullen namelijk hun weerslag hebben op de groei van de investeringen en de export in Europa. Voorts zullen hogere grondstofprijzen de winsten van het bedrijfsleven kunnen drukken. Dat de wereldeconomie nog altijd in een rap tempo groeit (4,5% in 2008) door de toenemende integratie van opkomende markten en vooral China, biedt enige compensatie voor de tegenvallende ontwikkelingen in de VS en op het Europese vasteland.
Aandacht voor arbeid
Speciale aandacht heeft de Rabobank in haar Visie op 2008 voor onze arbeidsmarkt, waar de spanningen volgend jaar verder zullen oplopen. De werkloosheid daalt nog steeds gestaag; zelfs het laagste punt in 25 jaar lijkt in zicht. En met 236.000 openstaande vacatures is de hoogste stand van de vorige conjuncturele cyclus al overtroffen. Ook als gevolg van de vergrijzing zal de spanning op de arbeidsmarkt toenemen en dan vooral onder hoger opgeleiden. De schaarste aan geschoolde arbeid is een veelzijdig verschijnsel dat dan ook langs een breed scala aan invalshoeken moet worden aangepakt. Zo is arbeidsmigratie noodzakelijk, omdat het gezien de al hoge participatiegraad moeilijk zal zijn nog meer Nederlanders op de arbeidsmarkt te krijgen.
Daarnaast is het zaak dat de kwaliteit van het arbeidsaanbod wordt verbeterd. Te beginnen met de kwaliteit van het onderwijs en dan met name de kwaliteit van het onderwijzend personeel. De ontwikkeling van het opleidingsniveau van Nederlanders blijft namelijk ernstig achter bij dat van de rest van Europa. Bovendien komen nog steeds te veel werknemers zonder startkwalificatie op de arbeidsmarkt. Het perspectief voor deze jongeren is niet gunstig - werkgevers zitten niet op hen te wachten. Tot slot is flexibilisering van arbeid van cruciaal belang: flexibele werktijden (telewerken), flexibele lonen (meer op basis van prestatie) en het gedurende de loopbaan blijven investeren in kennis en vaardigheden van medewerkers maken de discussies over een versoepeling van het ontslagrecht grotendeels overbodig", aldus de Rabo-topman.