P E R S B E R I C H T
schilders van buiten provincie kijken naar Limburg
Limburgia Exotica in Limburgs Museum
Van 1 december 2007 tot en met 10 februari 2008 is in het Limburgs Museum in Venlo een bijzondere expositie te zien. Onder de titel Limburgia Exotica zijn ruim honderd schilderijen bijeengebracht geïnspireerd door Limburg. maar vervaardigd door kunstenaars van buiten de provincie. Het is voor het eerst dat er een tentoonstelling wordt georganiseerd met die insteek. Het is eveneens voor het eerst dat er provinciebreed onderzoek is gedaan naar Limburg als inspiratiebron voor kunstenaars van elders tussen 1850 en 1950.
Wat is het toch met Limburg? Veel toeristen die voor het eerst door de provincie reizen, staan versteld over de vele variaties in het landschap. Historische steden, platteland en natuur wisselen elkaar af. Het leven in Limburg lijkt zwierig, de tongval is zangerig. De Nederlander van boven de grote rivieren voelt zich al een beetje in het buitenland. Duitsland en België zijn dichtbij en dat maakt Limburg internationaal ... exotisch. Vanaf het begin van het toerisme, in het laatste kwart van de negentiende eeuw, rijst het beeld op van Limburg als exotisch buitenbeentje van Nederland. De reisboekenschrijver Jacob Craandijk noteert rond 1885: 'Gij ziet er tal van dingen zooals gij ze in onze andere gewesten niet aantreft. Alles draagt een gansch anderen stempel. Rotsen en grotten zijn er, holen, steengroeven, steenkolenmijnen zelfs. De steden en dorpen lijken in niets op die wij in het Noorden zien.'
Het Limburgse landschap heeft veel indruk gemaakt op schilders uit andere delen van Nederland. De kerken en kapellen, kastelen, vakwerkhuizen, typische boerderijen het golvend heuvellandschap, de Maas en haar slingerende zijrivieren, de bossen, heidevelden en de Peel, de provinciehoofdstad Maastricht - het was allemaal 'gefundenes Fressen' voorr beeldhongerige kunstenaars. De provincie was buitenland in eigen land. Overigens waren de redenen om in Limburg neer te strijken niet alleen van artistieke aard. Vaak waren er economische of praktische motieven, in enkele gevallen ging het zelfs om puur lijfsbehoud. Kunstenaars vestigden zich in Limburg omdat ze een baan kregen in een van de vele kunstateliers of in het onderwijs. In de Eerste én de Tweede Wereldoorlog was Limburg een uitwijkplaats voor kunstenaars die vervolging door de bezetter vreesden.
In de loop van de negentiende eeuw werd de provincie Limburg ontdekt door kunstenaars van de Romantiek. Vooral de kunstenaars van het impressionisme trokken naar de onbekende provincie Limburg om daar de ongerepte natuur en het dagelijks leven van de 'nieuwe Nederlanders' vast te leggen. In de twintigste eeuw werd Limburg steeds vaker een prominente streek om er gedurende langere tijd te werken. Kunstenaars als Herman Gouwe, Piet Wiegman en Aad de Haas vestigden zich er zelfs gedurende vele jaren en hadden hier hun productiefste periode. De tentoonstelling sluit af met de introductie van de abstracte kunst rond 1950. Hoewel onbedoeld, waren de kunstenaars in zekere zien ook antropologen. Ze observeerden mensen in hun woon- en werkomgeving en legden hun waarnemingen neer in schetsen en schilderijen die daardoor een belangrijke historische bron zijn voor het dagelijkse leven.
Het onderzoek heeft een aantal verrassende ontdekkingen opgeleverd. Heel mooi en bijzonder is vroeg werk (uit 1946!) van Corneille, inmiddels wereldberoemd maar toen volstrekt onbekend. Corneille was in Thorn en schilderde enkele bloeiende hoogstamfruitbomen. Opmerkelijk is ook zijn schilderij van een kapelaan, wandelend over een Limburgs laantje. Van Herman Heijenbrock zijn drie kolossale schilderijen te zien met de mijn als onderwerp. Ze zijn afkomstig uit het bezit van de mijn Laura en nog nooit in een museum geëxposeerd. Dirk Wiggers was in 1913 in Kessel en schilderde een prachtig Maasgezicht dat basis was voor een schoolplaat 'De Maas in Limburg' die uitgegeven werd door Noordhoff in Groningen. Het schilderij is onlangs door het Limburgs Museum verworven. Uit particuliere collecties komt nooit eerder geëxposeerd, Limburg gerelateerd werk van Raoul Hynckes, Willem van Konijnenburg én Karel Appel.
Bij de tentoonstelling Limburgia Exotica verschijnt een rijk geïllustreerde publicatie van de hand van drs. Karin Daamen-Heeskens. Het boek omvat c irca 144 pagina's en is vormgegeven door Baer Cornet. De prijs bedraagt ¤ 34,95. In het kader van de tentoonstelling organiseert het Limburgs Museum op zondag 13 januari 2008 om 14 uur de documentaire Limburg in beeld van Julius Stoop uit 1918. De film werd voor het onderwijs gemaakt en laat landschap, landbouw, bevolking, stedenschoon. mergelwinning en industrie van Zuid-Limburg zien. Wat betreft beeldtaal sluit de documentaire wonderwel aan bij Limburgia Exotica.
Bij de expositie wordt een cursus aangeboden voor iedereen die geïnteresseerd is in kunst en kunststromingen tussen 1850 en 1950. Limburgia Exotica vormt het uitgangspunt, maar de schilderijen worden in een breder kunsthistorisch kader geplaatst. Iedere les bestaat uit twee onderdelen: een inleiding in het museumtheater en een bezoek aan de tentoonstelling. De cursist ontdekt de vaardigheden, methodes en achtergronden van de verschillende kunstenaars en maakt zich 'de kunst van het kijken naar kunst' eigen. Vanzelfsprekend is er ruimtevoor interactie en discussie. Cursisten kunnen kiezen voor de woensdagcursus (9, 16, 23 en 30 januari 2008) of de vrijdagcursus (4, 11, 18 en 25 januari 2008) Docent is: Esther Leenders, educatief medewerker Limburgs Museum en docent 1e graad kunstgeschiedenis. Voor het voortgezet onderwijs tenslotte (CKV) wordt een Kijkwijzer gerealiseerd.
Limburgs Museum
Keulsepoort 5
5911 BX Venlo
tel 077 352 21 12
web
open
dinsdag tot en met zondag 11-17 uur
gesloten op maandagen, 25 december, 1 januari en van 2 tot en met 5 februari i.v.m. carnaval
Rechtenvrije persfoto's zijn downloadable van: