Sociaal-Economische Raad

SER-jongerenpanel: maatschappelijke stages geven scholieren een schat aan ervaringen

29 november 2007 - Het SER-Jongerenpanel Maatschappelijke Stages is voorstander van de invoering van verplichte maatschappelijke stages in het voortgezet onderwijs. Zo kunnen alle scholieren ervaring opdoen met het leveren van een inzet voor de maatschappij. Wel moet voorkomen worden dat maatschappelijke stages regulier werk, beroepsgerichte stages of leerwerkplekken verdringen. De vormgeving van de maatschappelijke stage moet zoveel mogelijk aan de jongeren zelf worden overgelaten. Er is een grote variëteit aan stages mogelijk: in de zorg, maar bijvoorbeeld ook in de natuur, de sport, via een bedrijf, in de sociale sector of in het buitenland.

Dat staat in het rapport Maatschappelijke stages: een schat aan ervaringen, dat het SER-Jongerenpanel Maatschappelijke Stages vandaag heeft aangeboden aan staatssecretaris Van Bijsterveldt van OCW. Aanleiding is het kabinetsvoornemen tot invoering van een verplichte maatschappelijke stage in het voortgezet onderwijs, dat is uitgewerkt in een Plan van Aanpak. Het rapport gaat in op verschillende aspecten van de maatschappelijke stage, zoals het doel, omvang en duur, aard van de werkzaamheden en de organisatie.

Doel maatschappelijke stage

De maatschappelijke stage heeft als doel dat scholieren ervaren wat het is om een bijdrage te leveren aan de samenleving zonder daar onmiddellijk iets voor terug te krijgen. Daarnaast is het belangrijk dat scholieren via de stage in contact komen met delen van de samenleving waarmee ze normaal gesproken niet in aanraking komen. Het rapport maakt een strikt onderscheid tussen de maatschappelijke stage en de beroepsgerichte stage. Het oefenen van beroepsvaardigheden is geen primair doel van de maatschappelijke stage. Persoonlijk nut en een zekere beroepsvaardigheid zijn hooguit mogelijke positieve neveneffecten van de maatschappelijke stage.

Omvang en duur

Het Jongerenpanel Maatschappelijke Stages pleit voor een stage van minimaal 75 uur en maximaal 100 uur, gespreid over meerdere jaren en bestaand uit tenminste twee projecten. Zo krijgt de maatschappelijke stage voldoende substantie om aan zijn doel te kunnen voldoen. Het Jongerenpanel wil meer dan één project, zodat scholieren zich goed kunnen oriënteren op de samenleving. Het panel vindt bovendien dat de stage-uren als onderwijstijd moeten gelden.

Werkzaamheden

Scholieren mogen voor hun maatschappelijke stage geen activiteiten verrichten die primair een winstoogmerk hebben, vindt het Jongerenpanel Maatschappelijke Stages. Het mag alleen om concrete maatschappelijke inzet gaan. Wel kunnen scholieren meeliften met het vrijwilligerswerk van werknemers van maatschappelijk betrokken bedrijven.

Organisatie

Van belang is dat de scholen draagvlak creëren voor maatschappelijke stages, bijvoorbeeld door de medezeggenschapsraden te betrekken bij de invoering. Verder waarschuwt het Jongerenpanel ervoor dat er niet een hele bureaucratie wordt opgetuigd. Scholen moeten vooral zelf in overleg met andere betrokken partijen bepalen hoe ze de stages regelen en met wie ze samenwerken. Het is wel belangrijk dat elke school een vast aanspreekpunt voor maatschappelijke stages heeft.

Begeleiding

Het succes van de maatschappelijke stage hangt sterk af van de begeleiding. Die moet dan ook goed geregeld worden. De school biedt begeleiding bij de voorbereiding en de terugblik op de stage, de stageaanbieder zorgt voor de begeleiding op de stageplek. Ook zorgleerlingen (leerlingen met een 'rugzakje') moeten een maatschappelijke stage kunnen lopen. Als dat voor de kwaliteit van de begeleiding van zorgleerlingen nodig is, moeten daarvoor extra formatieplaatsen komen, vindt het Jongerenpanel.

Waardering

Een geldelijke beloning is volgens het Jongerenpanel niet gepast voor een maatschappelijke stage, maar het is wel belangrijk dat er waardering wordt getoond voor de inzet. Dat kan bijvoorbeeld door de scholier na de stage een certificaat uit te reiken, waarin staat waar, wanneer en hoeveel uur er stage is gelopen. Ook moeten scholieren studiepunten voor hun maatschappelijke stage krijgen als die binnen de onderwijstijd valt.

Jongerenpanel

Het Jongerenpanel Maatschappelijke Stages is in het voorjaar van 2007 door het dagelijks bestuur van de SER ingesteld, als experiment om jongeren meer te betrekken bij het werk van de SER. Het Jongerenpanel Maatschappelijke Stages bestaat evenals de SER uit ondernemers- en werknemersvertegenwoordigers en onafhankelijke leden.

De meerwaarde van het rapport ligt in het feit dat het is opgesteld door jongeren zelf én een breed maatschappelijk draagvlak heeft doordat zowel de jongerenorganisaties van de vakcentrales en van de ondernemerscentrales als onafhankelijk deskundigen zich erover hebben gebogen.

Naast het rapport is er ook een brochure die speciaal voor jongeren is geschreven, met praktijkvoorbeelden van maatschappelijke stages en interviews met scholieren, docenten en stageaanbieders.