Koninklijke Nederlandse Schaakbond

Vierde SOS Schoonheidsprijs voor Wieb Zagema

Als er eerder schoonheidsprijzen te vergeven waren geweest in de KNSB-competitie, had de beruchte houwdegen Wieb Zagema er vast al een handjevol gewonnen. Die omissie is nu goedgemaakt. In de vierde ronde heeft de HSG'er een exemplaar van het boek Secrets of Opening Surprises 7 gewonnen voor zijn fraaie overwinning op Martin Martens van Schrijvers Rotterdam.

Hoewel er ook ditmaal meerdere goede kandidaten waren, kwam de jury, bestaande uit Genna Sosonko en Gert Ligterink, vrij snel tot overeenstemming. Met een grote kanttekening! Van de twee inzendingen uit de 'lagere' klassen was Ligterink buitengewoon gecharmeerd van de zege van Albert Termeulen op Taco Vrenegoor (uit de wedstrijd HWP Haarlem - LSG 4 in de Derde Klasse E) in een hyperscherpe Fischer-Siciliaan. Het winnende concept 18. Pxe6! en 19. Pd5! (pointe
19. .. Dxd5 20. Pf4!) is fantastisch.

Bij het naspelen van die partij ging er echter een belletje rinkelen bij Jeroen Bosch: deze had zelf in 1988 met precies dezelfde variant gewonnen van Graeme Buckley in de Glorneycup in het Schotse Glenmorlan! Die partij liep tot en met 26. Txf7 identiek aan Termeulen-Vrenegoor, waarna het verder ging met 26. .. Le4. Deze negentien jaar oude partij staat niet in de databases. Bosch had de hele analyse indertijd echter bij een schaakvriend gezien in Informator 39 in de partij Hartman - Grünfeld, waarin Bernard Hartman deze variant geeft. Na 24. Tad1 analyseert de witspeler 24. .. Lb6 in plaats van Vrenegoor's zet 24. .. Lg5, maar dat maakt geen verschil meer.
De variant staat ook genoemd in de boeken 'The Complete Najdorf: Modern Lines' van John Nunn en Joe Gallagher (Batsford 1998) en het oudere 'The Najdorf for the Tournament Player (Nunn, 1988). Nunn geeft
15. .. Ta7! (sindsdien eenmaal gespeeld in een correspondentiepartij) als verbetering voor zwart; na 16. Pf5 Td7 17. Pxe7+ Dxe7 18. Df2! Te8
19. Lc5 heeft wit goede compensatie voor de pion.

Goede voorbereiding dus van Termeulen, en als het niet allemaal bekend was geweest had de prijs volgens Ligterink naar deze partij moeten gaan.

Maar die ging dus naar de improviserende Zagema. Ook deze partij heeft enig Bosch-gehalte. Het is namelijk nota bene Martens die hier een SOS speelt: 3. .. d5!? in de Moderne Verdediging. Deze variant wordt behandeld in SOS deel 1. In een partij Hector - Schulze, Berlijn 1995, deed wit 5. Pe3 in plaats van Zagema's 5. Pc3. Naar de mening van Bosch had Martens echter 6. .. e5!? 7. Pf3 Dd8 gevolgd door .. Pe7 moeten spelen, analoog aan de aanbeveling in het boek. Na 6. .. Pd7?! komt zwart moeilijk tot ontwikkeling en Zagema maakt daar gebruik van met een scherp stukoffer. Zwart kan de blokkade van de sterke d-pion niet volhouden en moet materiaal teruggeven, waarna Zagema het technische karwei overtuigend afmaakt.

We geven beide partijen.

Zagema - Martens
HSG - Rotterdam

1. e4 g6 2. d4 Lg7 3. Pc3 d5 4. Pxd5 c6 5. Pc3 Dxd4 6. Ld3 Pd7 7. Pf3 Dd6 8. De2 Pc5 9. Lc4 e5 10. Le3 Pe6 11. Td1 De7 12. a4 f6 13. Dd2 g5
14. 0-0 Ph6


15. Pd5! cxd5 16. exd5 Pd8 17. d6 Dd7 18. h4 Phf7 19. hxg5 0-0 20. gxf6 Lxf6


21. Lg5 Lg7 22. Lxd8 Dxd8 23. d7 Kh8 24. Lxf7 Txf7 25. Pg5 Te7 26. dxc8D Dxc8 27. Db4 De8 28. Pe4 a5 29. Dc5 Te6 30. Dd5 h6 31. b3 Tc6
32. c4 Dg6 33. Td3 Tb6 34. Tg3 De6 35. Dd2 Df5 36. De3 Tg6 37. Txg6 Dxg6 38. Td1 Df5 39. Pd6 Dc2 40. Td2 Db1+ 41. Kh2 Tf8 42. Pxb7 Tf5 43. Td8+ Kh7 44. De2 Kg6 45. Dg4+ Tg5 46. De6+ Lf6 47. Tg8+ Kh7 48. Txg5 Lxg5 49. Df7+ Kh8 50. c5 Lf4+ 51. g3 Dc2 52. gxf4 Dxf2+ 53. Kh3 Df3+
54. Kh4 exf4 55. Df8+ Kh7 56. Df5+ Kh8 57. Pd6 Dg3+ 58. Kh5 f3 59. Pe4 Dh2+ 60. Kg6 Dg2+ 61. Kxh6 Dh2+ 62. Dh5 Df4+ 63. Kg6+ Kg8 64. Pf6+ Kf8
65. Dh8+, 1-0

Termeulen - Vrenegoor
HWP Haarlem-LSG 4

1. e4 c5 2. Pf3 d6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 a6 6. Lc4 e6 7. 0-0 Le7 8. Lb3 0-0 9. f4 b5 10. e5 dxe5 11. fxe5 Pfd7 12. Le3 Pxe5 13. Dh5 Pc4 14. Lxc4 bxc4 15. Df3


15. .. Dc7 16. Dxa8 Lb7 17. Da7 Lc5 18. Pxe6! Dc6 19. Pd5! Lxa7 20. Pe7+ Kh8 21. Pxc6 Lxe3+ 22. Kh1 Lxc6 23. Pxf8 Kg8 24. Tad1 Lg5 25. Pxh7 Kxh7 26. Txf7 Lf6 27. c3 Lb5 28. Td6 Kg6 29. Tb7, 1-0 Peter Boel

---