127 - Extra geld voor onderzoek biologische klok
Datum: 28 november 2007
De SLTBR, een internationale organisatie voor onderzoek aan
lichtbehandeling en biologische ritmes, heeft een prijs van 15.000
euro toegekend aan Marina Gimenez van de Rijksuniversiteit Groningen.
Gimenez werkt bij de afdeling Chronobiologie (de leer van het
biologisch ritme). De prijs zal gebruikt worden voor onderzoek naar de
werking van de biologische klok bij de mens.
Het is al langer bekend dat ouderen een verstoord biologisch ritme
kunnen hebben. Overdag doen ze soms een dutje en 's nachts slapen ze
slecht. De reden voor deze verstoring is vooralsnog onbekend. Naast
slecht slapen hebben ouderen soms last van andere kwalen. Eén daarvan
is het vertroebelen van de lenzen (staar). We weten dat licht een
belangrijke factor is in ons biologisch ritme. Onlangs is men er
achter gekomen dat het blauwe spectrum van licht hiervoor van groot
belang is en laat nu juist dat blauwe licht niet door vertroebelde
lenzen kunnen komen.
Een logische manier om te onderzoeken of staar verband houdt met het
verstoren van het biologisch ritme is door oudere mensen te
onderzoeken. Dit gebeurt dan ook. Mensen met staar worden onderzocht
voor en na hun staaroperatie. Op die manier willen de onderzoekers
weten of er verschillen zijn in de werking van de biologische klok en
het slaap-waak ritme als de hoeveelheid licht die door de lenzen komt
verandert.
Melatonine
Tijdens het onderzoek worden verschillende dingen gemeten. Natuurlijk
de activiteit van een persoon en het slaappatroon, maar ook het
hormoon melatonine. Melatonine is ook wel bekend als het nachthormoon,
omdat we dat hormoon aanmaken als het donker is. De gedachte is dat
melatonine daarom een invloed heeft op ons slaap/waak-ritme. Het zou
kunnen zijn dat mensen met staar minder melatonine aanmaken, omdat ze
nu eenmaal minder licht binnenkrijgen. Als dit het geval is, dan zou
dat wel eens één van de redenen kunnen zijn voor de verstoring in het
biologisch ritme met het toenemen van de leeftijd.
Een onderzoek zoals dit is niet eenvoudig. Ondanks dat het een niet
zwaar belastend onderzoek is, is het momenteel nog erg moeilijk om
voldoende mensen te vinden die last hebben van staar en willen
meewerken aan dit onderzoek. Om toch snel meer over dit onderwerp te
weten te komen, is er daarom een extra onderzoek gestart.
Dit is het onderzoek dat wordt gefinancierd met de prijs van de SLTBR.
In plaats van ouderen worden jonge personen onderzocht. Deze jonge
mensen krijgen twee weken lenzen in die hetzelfde licht filteren als
bij iemand die last heeft van staar. Ook bij hen wordt de activiteit
en het hormoon melatonine gemeten. We verwachten niet dat deze
personen plotseling de slaapklachten van de ouderen zullen krijgen,
maar we willen weten hoe flexibel we zijn in het aanpassen aan
veranderingen in het licht.
Als een lens die minder blauw licht doorlaat, door staar of door het
dragen van speciale lenzen, een verandering in het slaap/waak-ritme,
of een verandering in de melatoninehuishouding teweeg brengt, dan zijn
we alvast een stap dichter bij het een antwoord op de vraag waarom het
biologisch ritme van oudere mensen verstoord wordt. De mogelijke
veranderingen zullen bij deze jonge proefpersonen uiteraard tijdelijk
zijn, zodra de oranje lenzen worden uitgedaan zullen ze weer hun eigen
ritme krijgen. De vraag is natuurlijk ook interessant of ditzelfde
effect bij oudere mensen bereikt zou kunnen worden als gevolg van de
staaroperatie. Deze informatie is ook van groot belang voor onze
kennis over gezonde verlichting. Voor beide onderzoeken worden nog
steeds proefpersonen gezocht.
Meer informatie
Als u meer wilt weten over de onderzoeken dan kunt u contact opnemen
met Marijke Gordijn of Robert van der Spek, op telefoon 050-363
7658/2313 of e-mail tvrbiol@rug.nl
Rijksuniversiteit Groningen