Ministerraad
november
Meer en beter onderwijs voor studenten
Persbericht | 23-11-2007
Een ambitieuze studiecultuur en een excellent onderzoeksklimaat moeten
zorgen voor meer en beter onderwijs voor studenten en onderzoekers.
Een hoger niveau opleidingen en meer deelname aan het hoger onderwijs
zijn noodzakelijk voor de welvaart en het welzijn in Nederland. Dit
staat in de strategische agenda voor het hoger onderwijs, onderzoek-
en wetenschapsbeleid waarmee de ministerraad op voorstel van minister
Plasterk van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap heeft ingestemd.
Ambitieuze studiecultuur
De eerste twee jaren van de studie blijken veel studenten af te haken.
De ambitie van het kabinet is de uitval van studenten in de
bachelorfase in zeven jaar (2008-2014) te halveren. Het kabinet maakt
hiervoor prestatieafspraken met de VSNU en de HBO-raad. Uitval wordt
bestreden door meer contacturen in met name de eerste twee jaar van
een opleiding, een intensievere begeleiding van studenten en een hoger
opleidingsniveau van docenten. Instellingen krijgen hiervoor 11
miljoen euro extra in 2008, oplopend tot 75 miljoen euro in 2011. Voor
het studiesucces van allochtone studenten krijgen instellingen in de
vier grote steden daarbovenop 4 miljoen euro extra in 2008 oplopend
tot 20 miljoen euro in 2011. Voor meer excellent onderwijs is eenmalig
50 miljoen euro extra beschikbaar. Dankzij de investeringen vanwege
het actieplan 'LeerKracht van Nederland' krijgen docenten meer
mogelijkheden om hun scholingsniveau te onderhouden en te verbeteren
en op basis van kwaliteit carrière te maken. Uiteindelijk doel is dat
in 2015 minimaal 90 procent van de hbo-docenten een master heeft,
waarvan 10 procent gepromoveerd. Het Huygens Scholar Ship Programme
(voor talentvolle studenten binnen en buiten Nederland) wordt
structureel verhoogd naar 10 miljoen euro per jaar. Verder is in 2008
5 euro miljoen beschikbaar voor de tijdelijke financiering van nieuwe
hbo-masteropleidingen, oplopend tot 20 euro miljoen in 2011.
Een nieuw bekostigingsstelsel moet zorgen voor meer kwaliteit en
diversiteit in het opleidingenaanbod. De bekostiging wordt vanaf 2010
voor het grootste deel gebaseerd op het aantal studenten dat per jaar
is ingeschreven bij geaccrediteerde bachelor- en masteropleidingen.
Daarnaast is er een instellingsspecifieke onderwijsopslag, afhankelijk
van extra kwaliteit en bijzondere prestaties van instellingen. Dus
voortaan telt niet alleen de instroom van studenten, maar ook de
inspanning van instellingen mee in de bekostiging. De
overheidsbekostiging wordt teruggebracht tot één bachelor- en één
masteropleiding. Ook als een student ouder dan 30 jaar nog geen graad
heeft behaald kan hij tegen wettelijk collegegeld studeren. Nu kan een
instelling aan deze persoon een instellingscollegegeld vragen.
Excellent onderzoeksklimaat
Om te komen tot grensverleggend onderzoek investeert het kabinet in
ongebonden en zuiver wetenschappelijk onderzoek door de tweede
geldstroom groter te maken en middelen meer in competitie in te
zetten. De beste wetenschappers krijgen de vrijheid onderzoek te doen,
waarbij ze hun eigen aanpak kunnen bepalen. Hiervoor wordt de
Vernieuwingsimpuls aanzienlijk uitgebreid en vervalt voor de
universiteiten de verplichting de programmakosten van de
Vernieuwingsimpuls te matchen met een bedrag uit de eerste geldstroom.
Het totale budget voor de Vernieuwingsimpuls bedraagt in 2008 75
miljoen euro en in de jaren daarna 150 miljoen euro. Met de
universiteiten zijn afspraken gemaakt over de fasering van de plannen.
Verder wil het kabinet de opleiding van onderzoekers meer naar
Amerikaans model (graduate schools) kunnen inrichten, dat wil zeggen
met een vast instapmoment, een stevig opleidingsaspect en een
oriëntatie binnen de onderzoeksschool, gevolgd door een keuze van een
promotieonderwerp door de promovendus. Voor de opstart is in 2008 1
miljoen euro beschikbaar, met mogelijkheden van opschaling in de jaren
daarna. Het programma Mozaïek, gericht op allochtoon onderzoekstalent,
wordt in 2008 geëvalueerd en afhankelijk van de uitkomst voortgezet.
NWO en OCW zetten hiervoor structureel 2 miljoen euro in. Om de
doorstroom van vrouwen naar hogere functies, zoals hoogleraar, te
stimuleren wordt structureel een bedrag van 1 miljoen euro toegevoegd
aan het Aspasia-programma, oplopend tot 2 miljoen euro in 2011.
Het kabinet investeert extra in de nationale onderzoeksprioriteiten
genomics, ICT en nanotechnologieën. Uit de FES-middelen wordt een
bedrag van 245 miljoen euro beschikbaar gesteld voor het
genomicsprogramma. Het totale budget voor het National Genomics
Initiative komt daarmee op 271 miljoen euro. Communicatie over
wetenschap zorgt ervoor dat de bevolking interesse toont voor
wetenschap. Dit wordt onder meer voortgezet via de
continuïteitssubsidie voor het Nationaal Centrum voor Wetenschap en
Techniek dat Nemo beheert. Hbo-instellingen kunnen met
onderzoeksactiviteiten op het gebied van ontwerp en ontwikkeling een
belangrijke rol spelen bij het vergroten van het innovatieve vermogen
van het midden- en kleinbedrijf. Het budget voor praktijkgericht
onderzoek in het hbo wordt daarom vanaf 2010 structureel verhoogd met
12,5 miljoen euro en vanaf 2012 met 20 miljoen euro per jaar.
De strategische agenda is opgesteld na grondig overleg met de
hogescholen, universiteiten, onderzoeksinstituten en studenten.