Ministerraad
november
Kabinetsstandpunt rapport adviescommissie inrichting verkiezingsproces
Persbericht | 23-11-2007
Het kabinet neemt de hoofdlijnen van het rapport 'Stemmen met
vertrouwen' van de Adviescommissie inrichting verkiezingsproces over.
Dat blijkt uit het kabinetsstandpunt, waarmee de ministerraad op
voorstel van staatssecretaris Bijleveld-Schouten van Binnenlandse
Zaken en Koninkrijksrelaties heeft ingestemd. Net als de
Adviescommissie is het kabinet van oordeel dat het verkiezingsproces
aan acht waarborgen moet voldoen: transparantie, controleerbaarheid,
integriteit, kiesgerechtigdheid, stemvrijheid, stemgeheim, uniciteit
en toegankelijkheid.
Stemmen in een stemlokaal is voor het kabinet de enige wijze van
stemmen die de stemvrijheid en het stemgeheim waarborgen. In een
stemlokaal houdt een stembureau toezicht op het verloop van de
stemming. Het kabinet verkiest in lijn met de Adviescommissie een
papieren stem boven een wijze van stemmen waar de stem elektronisch
wordt opgeslagen. Een papieren stem kan immers door de kiezer worden
gecontroleerd. Bovendien is er de mogelijkheid om de stemmen te
hertellen, indien dat noodzakelijk is.
Het kabinet wil de stap zetten naar het door de Adviescommissie
voorgestelde nieuwe concept voor het stemmen in het stemlokaal. Dat
betekent het gebruik van een stemprinter bij het bepalen van de keuze
door de kiezer en een stemmenteller om de stemmen elektronisch te
tellen. Nader onderzoek zal worden verricht naar een aantal
(uitvoerings)aspecten dat verbonden is aan het gebruik van deze
apparaten. Een nog te vormen externe expertgroep onder leiding van
prof. B. Jacobs (hoogleraar computerbeveiliging) zal adviseren over de
eisen die moeten worden gesteld aan de stemprinter en stemmenteller.
Daarna kan een definitief besluit worden genomen over de invoering van
de nieuwe wijze van stemmen. Dat besluit verwacht het kabinet rond 1
mei 2008 te kunnen nemen.
Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties krijgt de
regie op het verkiezingsproces. Dit is thans de verantwoordelijkheid
van de staatssecretaris. Zij is verantwoordelijk voor de eisen die
gesteld moeten worden aan de te gebruiken middelen voor het stemmen in
en buiten het stemlokaal, en voor het berekenen van de uitslag. Deze
verantwoordelijkheden en taken voor het verkiezingsproces worden
verduidelijkt door deze in wetgeving vast te leggen. Om de
transparantie en controleerbaarheid te vergroten worden de eisen voor
de hulpmiddelen (waaronder programmatuur) en gebruikte apparaten
openbaar. Ook worden processen-verbaal openbaar en gepubliceerd op
internet.
Het stemmen in een willekeurig stemlokaal binnen de eigen gemeente
wordt doorgezet. Op advies van de Adviescommissie en de Kiesraad wordt
een identificatieplicht ingevoerd voor iedere kiesgerechtigde. Bij het
stemmen bij volmacht dient een volmachtgever voortaan een kopie van
het identiteitsbewijs mee te geven aan de gemachtigde.
Het kabinet kiest in de nieuwe wetgeving voor een systematiek waarbij
de essentiële waarborgen en rechten op het niveau van een wet worden
vastgesteld. Daarbij komen meer mogelijkheden om de meer
gedetailleerde regels op een lager niveau vast te stellen. Het kabinet
wil hiermee kunnen inspelen op nieuwe of veranderde inzichten en op
wensen van de burger. De financiële gevolgen betrekt het kabinet bij
de nadere standpuntbepaling in het voorjaar. Daarbij worden alle
kosten betrokken die de diverse bestuurslagen maken voor het
verkiezingsproces, inclusief de vraag wie welke kosten draagt.