Vrije Universiteit Amsterdam

Persbericht

Coolidge-effect ook bij slakken
Hermafrodieten hebben voorkeur voor wisselende
contacten

Van ratten en vele andere gewervelde dieren was het al veel langer bekend: vaak hebben deze dieren een voorkeur voor wisselende seksuele contacten. Meestal zijn het de mannetjes die bij voorkeur meerdere vrouwtjes bevruchten in plaats van meerdere malen hetzelfde vrouwtje. Uit onderzoek van Joris Koene en Andries ter Maat van de afdeling Dierecologie van de Vrije Universiteit te Amsterdam blijkt dat poelslakken dit zogenaamde Coolidge-effect ook vertonen.

Het Coolidge-effect ontleent zijn naam aan een beroemde anekdote over Calvin Coolidge, die president was van de Verenigde Staten tussen 1923 en 1929. Het verhaal gaat dat het echtpaar Coolidge tijdens de ambtsjaren op bezoek was op een modelboerderij van de overheid. Zoals gebruikelijk was in die tijd, werden mannen en vrouwen apart rondgeleid. Terwijl de president een ander deel van het erf bezocht, werd de first lady als eerste langs de kippenren geleid alwaar de boer haar meedeelde dat de haan de hele dag door copuleerde, tientallen keren per dag. Waarop de first lady hem verzocht: "Vertel dat maar aan de president." Toen de president even later het verhaal te horen kreeg over de viriliteit van de haan, wilde hij weten of dat dan altijd met dezelfde hen was. "Oh nee", zei de boer, "iedere keer met een andere hen." Waarop de president antwoordde: "Vertel dat dan maar aan mijn echtgenote."

Koene en Ter Maat hebben nu aangetoond dat dit fenomeen niet gereserveerd is voor gewervelde dieren en soorten met gescheiden sexen. Ook hermafrodieten, die tegelijk mannetje en vrouwtje zijn, blijken een voorkeur te vertonen voor een nieuwe partner. In een keuze-experiment laten de onderzoekers zien dat de slakken een reeds geïnsemineerde partner links laten liggen terwijl ze wel gemotiveerd zijn om een nieuwe partner te insemineren. Deze vondst, gepubliceerd in het vrij toegankelijke online tijdschrift BMC Evolutionary Biology, is in overeenstemming met de theorie van sperma concurrentie. Die voorspelt namelijk dat mannetjes hun kostbare spermiën zo efficiënt mogelijk moeten distribueren.