---
Een gereedschapskist voor het recht op gezondheid
In september 2007 heeft de "British Medical Association" (BMA) in
samenwerking met de "Commonwealth Medical Association Trust" de"Right
to Health Toolkit"; een gereedschapskist voor het recht op gezondheid,
gelanceerd. Het instrument is ontworpen om de bewustwording van
gezondheid als mensenrecht te vergroten door een referentiekader te
bieden aan zowel overheden als professionals in de gezondheidszorg. De
BMA stelt dat het recht op gezondheid niet is het recht om gezond te
zijn, maar wel het recht op toegankelijke, kwalitatief hoogwaardige
gezondheidszorg alsmede het recht op levensomstandigheden die gezond
leven mogelijk maken, zoals de beschikbaarheid van sanitaire
voorzieningen. De BMA gaat in navolging van de "World Health
Organisation" (WHO) uit van een brede definitie van gezondheid,
waarbij zowel lichamelijke als geestelijke gezondheid centraal staan.
Het implementeren van het recht op gezondheid in de praktijk, betekent
onder meer dat iedereen, juist kwetsbare groepen in de samenleving,
toegang moet krijgen tot gezondheidszorg. Het gaat daarbij niet alleen
om toegang tot eerstelijns zorg, maar ook de toegang tot preventieve
maatregelen ter bevordering van de volksgezondheid, zoals
inentingprogramma's.
Op mondiaal niveau betekent dit dat in ontwikkelingslanden
gezondheidszorgsystemen moeten worden uitgebreid en verbeterd, waarbij
specifieke aandacht nodig is voor de rechten van vrouwen en kinderen.
In deze landen is bovendien een wereld te winnen door het verbeteren
van de levensomstandigheden. Volgens Mary Robinson, van de organisatie
"Realising Rights: The Ethical Globalisation Initiative" blijkt keer
op keer een duidelijk verband te bestaan tussen armoede en gezondheid,
maar ook tussen onderwijs en gezondheid. Het verbeteren van
levensomstandigheden heeft daarom betrekking op armoedebestrijding,
maar ook op het verbeteren van de toegankelijkheid van onderwijs. Dit
maakt effectieve gezondheidsvoorlichting, over bijvoorbeeld HIV
preventie, mogelijk.
Op regionaal - Europees- niveau betekent dit het waarborgen van de
toegankelijkheid van de zorg voor kwetsbare groepen, als ouderen,
vrouwen, kinderen, asielzoekers, illegalen, en gevangenen, want ook in
Europa laat de toegankelijkheid van de gezondheidszorg vaak te wensen
over. De overheid heeft daarbij de taak om de randvoorwaarden te
scheppen. Daarbij gaat het onder meer om de beschikbaarheid,
toegankelijkheid en betaalbaarheid van zorg. Maar het recht op
gezondheid gaat verder: voor het contact tussen de professional en de
individuele patiënt betekent dit dat de patiënt gerespecteerd wordt,
goed geïnformeerd wordt, als mens en niet als "geval" behandeld wordt
en kan meebeslissen in het te voeren beleid.
De aanbevelingen in de gereedschapskist voor het recht op
gezondheidszorg is een belangrijke stap voorwaarts om te laten zien
hoe het recht op gezondheid, zoals vastgelegd in de Universele
Verklaring van de Rechten van de Mens, gerealiseerd kan worden, zodat
het niet een abstracte notie blijft, maar het daadwerkelijk duidelijk
wordt hoe dit recht in de praktijk gestalte gegeven kan worden.
Johannes Wier Stichting