NLR-elektronica in apparaat dat kanker helpt genezen

15/11/2007 16:58



Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium



Elektronica uit de lucht- en ruimtevaart is ook toepasbaar in de medische wereld. Onlangs maakten Rotterdamse onderzoekers van het Erasmus MC een apparaat dat kanker helpt genezen met daarin elektronica die door het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium (NLR) is ontwikkeld.

Het gaat om een apparaat voor tumoren in het hoofd-halsgebied die lastig zijn te behandelen. Uit medisch onderzoek blijkt dat naast radiotherapie, het verwarmen van deze tumoren helpt bij de genezing. Met deze therapie, hyperthermie, worden tumoren verwarmd door microgolven wat ze gevoeliger maakt voor radio- en chemotherapie. Rotterdamse onderzoekers maakten daarom een apparaat dat zowel diepgelegen als oppervlakkige tumoren inwendig kan verwarmen.

Het apparaat heeft een vergelijkbare werking als een magnetron, laat een woordvoerder van het NLR weten: "Als je eten opwarmt in de magnetron, gebeurt dat met hulp van een antenne die de elektromagnetische energie uitzendt waardoor voedsel wordt verwarmd. Van dat magnetronprincipe maken we gebruik maar dan met meerdere antennes om het zieke weefsel lokaal te verwarmen. Dat doen we omdat we het gezonde weefsel, bijvoorbeeld het ruggenmerg, niet willen verhitten maar alleen de tumor."

Een ring van antenne-elementen verwarmt de tumor in het hoofd-halsgebied. De amplitudes en fases van de antennes bepalen de richting van het elektromagnetische veld en daarmee de richting van de warmte-uitzending. Ze worden van te voren goed ingesteld en zorgen ervoor dat het uitgezonden elektromagnetische veld de juiste intensiteit en de juiste richting krijgt zodat alleen de tumor wordt verhit. De elektronica van het NLR meet continu en zeer nauwkeurig de signalen die van de antennes afkomen. Zo wordt tijdens de behandeling van de patiënt voortdurend in de gaten gehouden of alles goed gaat.

Voor deze vinding maakt het NLR gebruikt van haar kennis over de integratie van slimme antennes (phased-array antennes) in trillende vliegtuigvleugels. Trillende vliegtuigvleugels zorgen voor onregelmatigheden in de signalen van de antennes. Om die te kunnen meten en te compenseren ontwikkelde NLR technologie en elektronica (in opdracht van het Ministerie van Defensie) die nu ook is ingezet bij een apparaat dat kanker behandelt.

Volgens Jurriaan Bakker, onderzoeksmedewerker aan Erasmus MC, is het nieuwe apparaat succesvol. De Rotterdamse onderzoekers hebben één mevrouw behandeld en zij is nu tumorvrij. Twee andere patiënten zijn behandeld met warmtetherapie in de eerste fase van een klinische studie en "de volgende patiënten zijn in aantocht", aldus Bakker.

Onlangs is Maarten Paulides cum laude gepromoveerd op dit onderwerp. Voor meer informatie: http://www.erasmusmc.nl/radiotherapie
https://ep.eur.nl/handle/1765/10599





http://www.erasmusmc.nl/radiotherapie