Douwe Egberts voert verkeerde strijd
15/11/2007 11:27
Stichting Max Havelaar
Dit statement is ondertekend door: CNV, COS Nederland, De Provinciale Milieufederaties, ICCO, Landelijke India Werkgroep, Milieudefensie, Oxfam Novib en Stichting Max Havelaar.
Maandag 5 november vond een kort geding plaats van koffiefabrikant Douwe Egberts tegen de provincie Groningen. Douwe Egberts voelt zich namelijk gediscrimineerd. 's Lands grootste koffiebrander vindt dat zij ernstig benadeeld - en feitelijk uitgesloten - wordt omdat de provincie Groningen eisen stelt aan de "sociale kwaliteit" van de te leveren koffie die nauw aansluiten bij de handelscriteria voor Fairtrade. Douwe Egberts zou het dilemma met een pennenstreek op kunnen lossen door, net als de overgrote meerderheid van de overige koffiebranders, een samenwerkings- of licentiecontract met de Stichting Max Havelaar aan te gaan. Maar Douwe Egberts steekt geld en energie kennelijk liever in een kort geding. Uiterlijk vrijdag 23 november is de uitspraak.
De ambtenaren van de provincie Groningen drinken al jaren koffie met het Max Havelaar Keurmerk voor Fairtrade. Omdat het lekkere koffie is en omdat zij graag zeker willen weten dat de koffie is afgenomen bij kleine boeren in ontwikkelingslanden aan wie een kostendekkende prijs is betaald. Fairtrade is een bewezen systeem. Terecht wil de provincie deze invulling van duurzaamheid en armoedebestrijding continueren in haar inkoopbeleid, maar volgens Douwe Egberts zijn er Europese regels die daar een stokje voor kunnen steken. Het is aan de rechter om te oordelen of de Europese aanbestedingsrichtlijnen, want daar hebben we het hier over, genoeg ruimte bieden voor de sociale eisen van de provincie Groningen. Mocht blijken dat dit niet zo is, kunnen die richtlijnen dan als de wiedeweerga aangepast worden? Het kan toch niet de bedoeling zijn dat organisaties die hoog willen inzetten op duurzame ontwikkeling worden geremd door regelgeving? Dit soort organisaties dient juist gestimuleerd te worden.
Gelukkig staat de provincie Groningen niet alleen in haar wens om via de dagelijkse koffievoorziening een substantiële en betekenisvolle bijdrage te leveren aan armoedebestrijding. Het Europees Parlement heeft de Europese Commissie opgeroepen om fair trade te ondersteunen en de lidstaten om fair trade criteria in al hun aanbestedingen en in hun aankoopbeleid te integreren. Ook in Nederland is het draagvlak voor eerlijke handel groeiende. Het wordt algemeen erkend dat handel de motor van ontwikkeling is. Tenminste, als de boeren een fatsoenlijke prijs voor hun producten krijgen. Zo schrijft minister Koenders in een brief aan de Tweede Kamer over de millenniumdoelstellingen (MDG's): "Het aankoop gedrag van consumenten heeft een direct effect op MDG's. Wanneer geen eerlijke prijs wordt betaald die rekening houdt met de reële kosten van duurzame productie (people, planet, profit) wordt een niet duurzame samenleving bestendigd." En verderop in de brief: "De Nederlandse Overheid is zelf een grote consument en dient een voorbeeldfunctie te blijven vervullen op dit terrein."
Douwe Egberts voert aan dat er meer initiatieven in de koffiemarkt zijn dan Fairtrade. Dat klopt en dat juichen wij toe. Maar het Max Havelaar Keurmerk voor Fairtrade richt zich als enige specifiek op kleine boeren en zorgt er als enige voor dat die tenminste een kostendekkende minimumprijs ontvangen met daarbovenop een vaste investeringstoeslag. En dat sluit precies aan op de vraag van de provincie Groningen. Er zijn in Nederland zo'n vijftien koffieleveranciers die het keurmerk omarmd hebben en aan de eisen van de provincie kunnen voldoen. Het is dus niet zo dat de provincie maar uit één leverancier kan kiezen. Er is concurrentie genoeg.
Wat de uitspraak ook wordt, de provincie Groningen verdient in ieder geval een pluim door in lijn met de Nederlandse overheid en het Europees Parlement een duidelijk statement te maken: wij willen eerlijke koffie. Hopelijk volgen velen.