Raad voor Werk en Inkomen
Slimme en onorthodoxe deals tussen bedrijven, gemeenten,
woningcorporaties, onderwijs en bewoners
RWI: economische opbloei probleemwijken kansrijk
Den Haag, 15 november 2007
Er zijn goede mogelijkheden om de sociaaleconomische situatie in de
probleemwijken te verbeteren. Dit stelt de Raad voor Werk en Inkomen
(RWI) in een advies aan minister Ella Vogelaar van Wonen, Wijken en
Integratie. De RWI bepleit slimme, innovatieve deals en coalities
tussen bedrijfsleven, projectontwikkelaars, gemeenten,
woningcorporaties, onderwijsinstellingen en bewoners. Hiermee kunnen
de bedrijvigheid en werkgelegenheid - en daarmee ook de leefbaarheid -
in de wijken toenemen. Ook de landelijke overheid,
uitkeringsinstanties en re-integratiebedrijven moeten hun aanpak
bijstellen.
Voor bedrijven geldt dat in de probleemwijken onbenut
arbeidspotentieel schuilgaat. Hiermee kunnen zij hun nijpende
personeelstekorten tegengaan. Opmerkelijk is ook dat uit onderzoek is
gebleken dat in deze wijken meer mensen aan het werk willen dan altijd
werd aangenomen.
Voor de RWI staat vast dat bedrijven en woningcorporaties veel te
winnen hebben bij verbetering van de arbeidsmarktsituatie in de
probleemwijken. Voor gemeenten en rijksoverheid is het de uitdaging om
de omstandigheden en voorwaarden zo te verbeteren, dat het
aantrekkelijk wordt voor private partijen om in de wijken te gaan
investeren. De RWI doet daarvoor in zijn advies verschillende
suggesties. De Raad roept alle betrokken partijen in de probleemwijken
op elkaar op te zoeken, kennis te nemen van de vele mogelijkheden die
er zijn en voortvarend daarmee aan de slag te gaan.
Voorzitter Jan van Zijl heeft het advies van de RWI vandaag namens
werkgevers, werknemers en gemeenten aan minister Vogelaar overhandigd.
De RWI heeft het CBS gevraagd het arbeidspotentieel in de 40
aandachtswijken te onderzoeken. Dit levert een veel gunstiger beeld op
dan altijd werd aangenomen. Het percentage uitkeringsgerechtigden is
in deze wijken weliswaar twee keer zo hoog als in de rest van
Nederland, maar de werkbereidheid is - afgezet tegen landelijke
cijfers - opvallend groot.
Verder wonen in de probleemwijken verhoudingsgewijs veel jonge mensen;
in het bijzonder de 25 tot 34-jarigen zijn oververtegenwoordigd.
Opmerkelijk is ook dat het opleidingsniveau van de werkwilligen in de
40 wijken niet lager is dan het landelijke beeld.
De RWI concludeert hieruit dat het arbeidsaanbod in de aandachtswijken
kwalitatief en kwantitatief prima aan de vraag van werkgevers kan
voldoen.
Partijen in de RWI - werkgevers, werknemers en gemeenten - zijn ervan
overtuigd dat innovatieve en onorthodoxe deals en coalities tussen
publieke en private partijen veel winst kunnen opleveren. Zo zouden in
ruil voor extra investeringen door de gemeente in het lokale
ondernemingsklimaat - bijvoorbeeld op het gebied van veiligheid -
bedrijven op hun beurt voor hun vacatures of leerwerkplekken gericht
in een probleemwijk moeten gaan werven. Dit kan zich dan weer snel
terugbetalen door de toegenomen koopkracht in die wijk.
Ook zouden gemeenten en woningcorporaties hun huiver om met
projectontwikkelaars en institutionele beleggers (zoals pensioen- en
bouwfondsen) in zee te gaan, vaker moeten afschudden. Wanneer
beleggers en ontwikkelaars in de betere wijken meer ruimte krijgen om
projecten op te starten, kan het voor hen acceptabel zijn om in de
probleemwijken voor een langere tijd vooralsnog onrendabele
activiteiten uit te voeren, stelt de RWI.
De RWI ziet ook mogelijkheden voor social return on investment. Dit
komt erop neer dat gemeenten in hun aanbestedingen als voorwaarde
opnemen dat bedrijven langdurig werklozen inzetten bij de uitvoering
van de overeengekomen werkzaamheden. Dit moet dan wel op een moderne
en zorgvuldige wijze worden toegepast, waarbij het voor werkgevers
helder is welke voordelen ook zij kunnen behalen.
Naast het verhogen van de veiligheid in de wijken, roept de RWI de
gemeenten op om bij hun inrichtingsplannen niet alleen naar de
noodzakelijke woningbouw of renovatie te kijken, maar nadrukkelijker
óók naar de belangen van bedrijven.
Van woningcorporaties, landelijke overheid en uitkeringsinstanties
vraagt de RWI meer soepelheid richting startende ondernemers. Naast
het voordelig aanbieden van flexibele bedrijfsruimte door corporaties,
wil de RWI meer financieel krediet voor vanuit een WW-uitkering
startende, kansrijke ondernemers. Ook bepleit de Raad mogelijkheden om
met behoud van uitkering in deeltijd een onderneming op te starten.
Hoewel in een aantal probleemwijken al goede initiatieven van de grond
zijn gekomen, ziet de RWI weinig in kortlopende, geïsoleerde en
kleinschalige projecten. In plaats daarvan wordt een gebundelde en
integrale aanpak bepleit, mits één partij duidelijk de regievoerder
is. Dit zal vaak de gemeentelijke overheid zijn, maar kan ook door een
woningcorporatie of onderwijsinstelling worden opgepakt. Bij een
integrale aanpak kan overigens wel veel geleerd worden van de kleinere
projecten, waarvan de RWI voorbeelden in zijn advies heeft opgenomen.
De RWI nodigt verder re-integratiebedrijven, CWI, gemeenten en UWV uit
meer gebruik te maken van detacheringconstructies. Hiermee kunnen
werkzoekenden uit de wijken met een grote afstand tot de arbeidsmarkt
enige werkervaring opdoen. Door in dienst te treden van een
detacheerder, loopt het bedrijf waarvoor ze werkzaamheden verrichten
beperkte risico's. Ook hebben deze bedrijven hierdoor geen last van
allerlei administratieve werkdruk.
De RWI roept regionale onderwijsinstellingen die in een probleemwijk
gehuisvest zijn op een actievere rol in de wijk te gaan spelen. Door
in hun praktijkprojecten nauw met buurtbedrijven op te trekken, dragen
zij bij aan de verbetering van de leefomgeving. Bovendien kunnen ze zo
meer en betere stages of leerwerkplekken voor hun leerlingen regelen.
Voor bedrijven is dit bij uitstek een kans om via maatschappelijk
ondernemerschap hun reputatie te verhogen.
Ten slotte wil de Raad voor Werk en Inkomen het niet bij een advies
laten. In nauwe samenwerking met Nicis Institute, dat in opdracht van
de RWI een analyse van bestaande wijkprojecten heeft gemaakt, wil de
Raad betrokken partijen praktisch ondersteunen bij het bevorderen van
werkgelegenheid en bedrijvigheid in de 40 aandachtswijken. Zo heeft de
RWI een checklist opgesteld, waarmee gemeenten en andere partijen
kunnen inventariseren wat er in hun wijken allemaal al gebeurt, maar
vooral ook wat er nog kan en moet gebeuren.
De Raad voor Werk en Inkomen is het overlegorgaan van werkgevers,
werknemers en gemeenten. De RWI doet voorstellen aan de regering en
andere partijen over het brede terrein van werk en inkomen. Doel van
deze voorstellen is een goed functionerende arbeidsmarkt te
bevorderen. Het vergroten van de transparantie van en het verbeteren
van de kwaliteit op de re-integratiemarkt behoort eveneens tot de
kerntaken van de RWI.
Voor de redactie,
Raad voor Werk en Inkomen