Nieuws
KNMI registreert supersoon vliegende F16
14 november 2007 - De F16 die afgelopen zondag in het luchtruim boven
Almere door de geluidsbarriere is gevlogen, is niet alleen door mensen
gevoeld en gehoord, maar ook door meetapparatuur van het KNMI gemeten.
Dit figuur laat de gemeten drukamplitudes zien zoals ze geregistreerd
zijn door de 6 elementen van het infrageluid array in De Bilt.
Het KNMI heeft meerdere arrays van microbarometers, waaronder een in
De Bilt. Deze arrays zijn geschikt om zeer laag frequent en voor de
mens onhoorbaar geluid (infrageluid) te detecteren. Door met een array
te meten kan de richting waar vanuit het geluid komt bepaald worden.
Tevens kan de ruis, met name veroorzaakt door wind, onderdrukt worden.
De geluidsbarriere wordt doorbroken als een vliegtuig harder vliegt
dan ruwweg 340 m/s of 1200 km/u, de geluidssnelheid. Vanaf die
snelheid vliegt een straaljager supersoon en worden schokgolven
gegenereerd. Mensen horen deze golf als een knal.
In figuur 1 zijn de gemeten drukamplitudes weergegeven zoals ze
geregistreerd zijn door de 6 elementen van het infrageluid array in De
Bilt. Figuur 2 toont een kaart van Nederland met daarin aangegeven
waar het geluidssignaal vandaan lijkt te komen, gezien vanuit De Bilt.
Op basis van de gemeten signaalvorm en de gevonden richting denken we
dat het geluid afkomstig moet zijn van een supersoon vliegende F16.
Ondanks de enorme intensiteit van de knal, is deze niet automatisch
gedetecteerd door het array in De Bilt. Dit komt omdat het geluid van
de supersone F16 relatief hoogfrequent was; mensen konden het immers
ook horen. De automatische detector van het array staat zo ingesteld
dat juist de laagfrequente, voor de mens onhoorbare, signalen worden
gedetecteerd. Vandaar dat met de huidige instellingen de supersone F16
niet automatisch is gedetecteerd. Zoals uit de figuren blijkt is het
KNMI echter uitstekend in staat om ook dit soort knallen te
registreren.
---
Eerste uitgave: 14-11-07
Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut