Nationaal vastgoeddebat
Toespraak | 12-11-2007 | Utrecht | Secretaris-Generaal Wim Kuijken
Alleen de uitgesproken tekst geldt.
Dames en heren,
Wij zijn hier in wat we op Verkeer en Waterstaat de draaischijf van de
Randstad noemen: Utrecht. Eén van de belangrijkste prioriteiten van
VenW is de verantwoordelijkheid voor het programma Randstad Urgent.
Daarover wil ik kort iets zeggen.
In de Randstad wordt de helft van het nationaal inkomen gegenereerd.
Driekwart van de Nederlandse export is afkomstig uit de Randstad, en
zestig procent van de buitenlandse directe investeringen vinden in de
Randstad plaats.
Deze voor het gehele land zo belangrijke Randstad loopt vast, als we
niet doortastend optreden. Onze topregio staat internationaal onder
druk, zoals ook het rapport Territorial Review Randstad van de OESO
onlangs bevestigde. Ik noem even wat cijfers om dat te illustreren. In
de Europese rangorde zijn we van de vijfde naar de zesde positie
gedaald. De motor van onze economie is als aantrekkelijke
vestigingsplaats voor bedrijven ingehaald door Barcelona, en moet
Londen, Parijs, Frankfurt en Brussel voor zich dulden. Op de lijst van
de Economist Intelligence Unit van prettige werkmilieus is de Randstad
van plek drie naar zes gegaan. De groei van de productiviteit tussen
1995 en 2005 is met 1,7 procent ook laag, vergeleken met groeiers als
Dublin en Stockholm. Die lieten respectievelijk groeicijfers zien van
4,3 en 3,7 procent.
Uit de kritische rapporten over de Randstad blijkt dat zowel de
arbeidsmarkt als de woningmarkt behoorlijk inflexibel is. Daarnaast
zijn ruimtelijke factoren een obstakel voor economische ontwikkeling:
de bereikbaarheid is onder de maat en het woonklimaat niet optimaal.
Ook de gevolgen van klimaatverandering voor dit laaggelegen gebied
vragen natuurlijk de nodige zorg en aandacht.
Tot zover het zorgelijke geluid. Maar een zorgelijk geluid is altijd
nodig voor een nieuw elan en een nieuwe aanpak. Met het programma
Randstad Urgent geeft dit kabinet héél duidelijk aan dat wij de leemte
willen opvullen die is ontstaan in de verantwoordelijkheid voor de
Randstad. En ik zeg met trots dat Verkeer en Waterstaat daarin de lead
heeft gekregen; Minister Eurlings is verantwoordelijk voor het
programma Randstad Urgent. Er bestaat bestuurlijk draagvlak om lang
slepende projecten in de Randstad op onconventionele wijze op te
lossen. Nieuw is de duo-aanpak: één rijksbestuurder en één regionale
bestuurder zijn samen verantwoordelijk voor een project; ze hebben
resultaatafspraken getekend, met een termijn. Hier is de
projectambassadeur aan gekoppeld, die onder andere uit het
bedrijfsleven kan komen. Met naming, faming en shaming, en met het
inzetten van - juridische - doorzettingsmacht als het nodig is, hopen
we succes te boeken bij de bestuurlijk volle tafels van de Noord- en
Zuidvleugel.
De nieuwe manier van besluitvorming hebben we al laten zien,
bijvoorbeeld bij de beslissing over de A6/A9; de verbinding tussen
Almere, Amsterdam en Schiphol. Jarenlang lag het onbeslist in de
bureaulade op Verkeer en Waterstaat. We hebben nu een helder besluit
voor de A1, A6, A9 en A10. Dit is met name van belang voor de
ontwikkeling van Almere. Daar wordt de komende jaren maar liefst 3,5
miljard euro in geïnvesteerd. Over het OV besluiten we naar
verwachting binnenkort; ook een forse investering zult u zien.
U weet dat in het programma Randstad Urgent nog eens 35 projecten zijn
geselecteerd. Die willen we net zo voortvarend gaan aanpakken als de
A6/A9. Laat ik er eens een paar noemen waarvan de uitvoering vóór het
einde van deze kabinetsperiode begint. Ik vind het zelf een hele mooie
rij:
- De aanpak van de zwakke schakels in de kustverdediging. In Noordwijk
zijn we al aan de slag gegaan, in 2008 beginnen we bij de Delflandse
kust, in 2009 bij de Scheveningse kust.
- Het openstellen van de extra rijstroken A12, vanaf 2011.
- De start van landaanwinning voor de tweede Maasvlakte en de aanleg
van 750 hectare natuur- en recreatiegebied in de Rijnmond.
- De ontsluiting van de Mainport Rotterdam door aanpassing van de A15
op een innovatieve manier.
- We vormen de Oude-Rijnzone om tot een aantrekkelijke woon- en
werkomgeving.
- En last but not least noem ik hier de aanpak van de draaischijf
Utrecht. Hierbij gaat het erom dat de driehoek
Utrecht-Hilversum-Amersfoort en de Ring Utrecht beter gaat
functioneren. Dat vereist een samenhangend pakket voor het
hoofdwegennet, het onderliggende wegennet, het Openbaar Vervoer en
faciliteiten voor de fiets. In deze kabinetsperiode wordt gekozen uit
voorkeursalternatieven en vallen besluiten over de financiering.
Kortom, we hebben een gebalanceerde set van projecten op het gebied
van natuur, water, wegen en woningen om op korte termijn het woon-,
werk- en leefklimaat in de Randstad te verbeteren. Bovendien komt het
kabinet in medio 2008 met een integrale en breed gedragen visie op de
Randstad tot 2040.
Doorpakken en besluitvaardigheid, dat is ons verhaal. Het gaat om de
rol van de overheid in de ontwikkeling van Nederland. Minister
Eurlings is er als programmaminister op gebrand om met een
on-Nederlands vertoon, business as unusual, de bestuurlijke cultuur te
veranderen. Dat speelt bijvoorbeeld bij de besluitvorming rond de A4
Midden-Delfland, ook wel de langstlopende discussie van Nederland.
Samen met de provincie wil Eurlings deze kabinetsperiode tenminste de
knoop doorhakken.
Daarbij moeten we één aspect niet uit het oog verliezen. Projecten
lopen inderdaad vaak vertraging op door bestuurlijke drukte en het
gedegen afwegen van belangen. Maar even vaak is er ook ingewikkelde
regelgeving in het spel, met name rond verkeer, lucht en geluid. De
Commissie Elverding is daarom in het leven geroepen, om te adviseren
hoe we besluitvorming over infrastructuur kunnen versnellen.
Snelheid, doorzettingsvermogen, daadkracht: dat is ons aanbod, dat mag
u van de overheid verwachten. Maar die bal kaats ik wel terug: wat mag
de overheid van u verwachten? U woont en werkt in dit mooie land, dus
in de geest van Kennedy vraag ik: `What can you do for your country?'
We delen immers het gezamenlijke belang van een vitaal, dynamisch
Nederland.
En als ik dat zeg, dan doel ik onder andere op de mogelijkheden die
publiek-private samenwerking biedt. Het project Mainport-Zuid en de
tweede ontsluiting van de Rotterdamse haven zijn voorbeelden van zulke
samenwerkingsconstructies, net als het Zuidas-project in Amsterdam.
Het is de bedoeling dat rond de jaarwisseling het prospectus voor de
Zuidasonderneming bestuurlijk is afgestemd en gereed is voor politieke
besluitvorming. De Zuidas is een mooi voorbeeld van dubbel
grondgebruik op een kansrijke locatie, die daarom met PPS te
ontwikkelen is. Een sterke overheid en een sterke marktsector zijn de
belangrijkste ingrediënten van welvaart.
Dames en heren,
Ook met investeringen van het bedrijfsleven in grote projecten in de
Randstad, kan deze weer op topniveau op komen. Er zouden ook vanuit de
markt voorstellen kunnen komen voor projecten die in Randstad Urgent
worden opgenomen. Elk jaar een paar nieuwe projecten die de plek
opvullen van de projecten die af zijn, en met financiering,
natuurlijk.
Dank u wel.
Verwante onderwerpen
* Randstad Urgent
Ministerie van Verkeer en Waterstaat