Mogelijke verschuiving wietteelt naar platteland
De integrale aanpak van de illegale wietkwekerijen in woonhuizen lijkt resultaten op te leveren.De overheid zal daarom alert moeten zijn op een verschuiving naar de minder in het oog springende locaties zoals het platteland. Er is immers een afzetmarkt en ook criminele organisaties blijven actief in de wietteelt. Om die reden zal de overheid ook moeten blijven investeren in het aanpakken van criminele netwerken. Jaarlijks worden volgens een ruwe schatting ongeveer 6000 hennepkwekerijen ontmanteld. Dat blijkt uit twee onderzoeken naar de aanpak van cannabis. Minister Hirsch Ballin (Justitie) heeft de rapporten, mede namens minister Ter Horst (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties), vandaag aangeboden aan de Tweede Kamer. De bewindspersoon stelt in een reactie dat de aanbevelingen worden gebruikt voor een breed plan van aanpak voor de bestrijding van de (georganiseerde) wietteelt, dat de komende maanden wordt ontwikkeld.
In 2004 kondigde het kabinet in de Cannabisbrief een meer stringente en integrale aanpak aan van de cannabisteelt, met nadruk op de criminele organisaties achter de cannabisteelt. In Zuid-Nederland zijn politie en Openbaar Ministerie in 2005 gestart met een proef voor deze aanpak. Ter ondersteuning van deze proef heeft het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatie Centrum (WODC) van het ministerie van Justitie onderzoek laten uitvoeren naar de organisatie van bedrijfsmatige wietteelt en op welke punten de huidige aanpak verbeterd kan worden. Dit onderzoek, 'De wereld achter de wietteelt' is uitgevoerd door onderzoekers van de Universiteit van Tilburg en de Erasmus Universiteit.
Uit het onderzoek blijkt dat de kennis en de vaardigheden die nodig zijn om wiet te telen bij veel mensen beschikbaar is. Materialen zijn eenvoudig te koop. Growshops leveren alle legale kweekbenodigdheden en geven beginnende telers advies. Maar er zijn sommige malafide growshops die aan telers inkopers, elektriciens etc. aan de hand doen, zelf soms ook stekken leveren of afval van kwekerijen innemen.
In de wietteelt zijn kleine telers actief, maar ook grotere telers en personen die meerdere kwekerijen exploiteren. De laatste opereren vooral op lokaal niveau en de telers zijn personen uit hun sociale netwerk. Maar er zijn ook criminele organisaties actief, die beschikken over een breed netwerk, dat de voor grootschalige afzet noodzakelijke contacten in binnen- en buitenland dekt. Dwang om te gaan telen, waar de onderzoekers Bovenkerk en Houdewind in een eerder onderzoek uit 2003 van spraken, zijn de onderzoekers eigenlijk niet tegengekomen. Het beeld is veeleer dat telers uit eigen beweging in de teelt stappen.
De onderzoekers signaleren wel nieuwe ontwikkelingen: door de sinds enkele jaren toegepaste integrale aanpak kunnen telers uit hun (huur)huis gezet worden. Kleine telers worden daardoor schuwer. Het is denkbaar dat de teelt zich beter gaat afschermen en zich verplaatst naar veiliger oorden zoals loodsen en schuren op het platteland, waarbij de rol van criminele samenwerkingsverbanden vergroot zou kunnen worden. Dit onderstreept het belang van een effectieve aanpak door politie en justitie van de bedrijfsmatige grootschalige teelt.
De aanpak van malafide growshops en van de handel en export kan de teelt hinderen. Op financiële recherche en ontneming van wederrechtelijk verkregen voordeel zou de politie volgens de onderzoekers zwaarder kunnen inzetten.
Uit het onderzoek 'Harde aanpak, hete zomer', uitgevoerd door het Bonger Instituut voor Criminologie in opdracht van het WODC blijkt dat het moeilijk is om een schatting van het aantal ontmantelingen te geven, door regionale verschillen in definities en registraties. De onderzoekers komen uit op ongeveer 6000 hennepkwekerijen in 2005 en 2006. Dat komt overeen met eerdere schattingen van de politie. Het onderzoek werd uitgevoerd omdat er geen uniforme registratie van ontmantelingen plaatsvond.
De conclusies en aanbevelingen van de rapporten zullen worden betrokken bij de aanpak die de komende maanden door politie en Openbaar Ministerie zal worden ontwikkeld voor een effectieve aanpak rond de georganiseerde wietteelt als onderdeel van de versterking van de aanpak van georganiseerde misdaad.
Noot voor redacties (