glippen het milieu in
Vrouwelijke hormonen glippen het
milieu in
8 nov 2007
Onderdeel: Wageningen Universiteit
Nummer: N
Nederlandse rioolwaterzuiveringen slagen er niet in om alle
vrouwelijke hormonen uit het afvalwater af te breken, en laten
eigenlijk teveel oestrogenen het milieu instromen. Volgens een
Wageningse promovenda zullen we ons systeem van zuiveren radicaal
moeten veranderen.
Biologen merken dat vissen, kikkers en andere waterorganismen in
Nederlandse wateren blootstaan aan vrouwelijke hormonen. Steeds vaker
vinden ze tweeslachtige organismen en mannelijke organismen die
mannelijke geslachtskenmerken missen.
âDat soort effecten vind je al bij zeer lage concentraties van
nanogrammen per literâ, zegt dr. Titia de Mes van de sectie
Milieutechnologie van Wageningen Universiteit. âDe krachtigste
vrouwelijke hormonen in ons milieu zijn door mensen uitgescheiden. In
de urine van mannen en vrouwen zit estradiol, het vrouwelijke
geslachtshormoon, plus een heleboel weinig actieve
omzettingsproducten. Als vrouwen anticonceptiemiddelen gebruiken
scheiden ze bovendien het synthetische ethinylestradiol uit.â
De meeste Nederlandse waterzuiveringen breken meer dan negentig
procent van de oestrogenen af die ze aangevoerd krijgen. Dat klinkt
mooi, maar als we onze natuur niet willen laten veranderen in een
hormonale nachtmerrie zou dat 99,9 procent moeten zijn.
Toen De Mes een proef deed met een traditionele aërobe
zuiveringsmethode, ontdekte ze dat die in principe alle oestrogenen
kon afbreken, maar dat de installatie daarvoor wel meer tijd nodig
had. âDie tijd zal er in de praktijk niet zijnâ, zegt De Mes. âAls je
al het afvalwater op die manier moet behandelen, heb je beduidend
grotere installaties nodig.â
Anaerobe zuiveringsinstallaties kunnen geen oestrogenen afbreken,
ontdekte De Mes. Daarnaast ontdekte de promovenda dat het probleem nog
een graadje serieuzer was dan ze aanvankelijk had gedacht. Enkele
tientallen procenten van de vrouwelijke hormonen verlaten het lichaam
als een metaboliet zonder hormonale werking. Het lichaam heeft er
chemische groepen aan geplakt waardoor de hormonen niet meer actief
zijn. Het zuiveringsproces schroeft die groepen er echter weer af. Het
proces kan de ontwaakte oestrogenen afbreken, maar heeft daarvoor dan
nog meer tijd nodig.
âWe zullen onze manier van zuiveren radicaal moeten veranderenâ,
concludeert De Mes. âDat is alleen betaalbaar als we het afvalwater
van onze toiletten apart gaan zuiveren. Alleen op die manier kun je
intensiever en langer zuiveren.â
Zoân systeem is op de lange termijn onvermijdelijk, denkt De Mes, en
niet alleen vanwege oestrogenen. âWe zijn nu eenmaal een verouderende
bevolking die steeds meer medicijnen gebruikt. Volgens een recent
rapport van RIVM zitten er nu al sporen van oestrogenen,
antidepressiva en medicijnen tegen epilepsie in ons drinkwater.â
Titia de Mes is op 2 november gepromoveerd bij prof. Gatze Lettinga,
hoogleraar Milieutechnologie aan Wageningen Universiteit.
---
Willem Koert
Bovenstaand bericht is geproduceerd door de redactie van Resource, het
weekblad voor Wageningen Universiteit en Researchcentrum. Het wordt u
aangeboden door de afdeling Corporate Communicatie. Meer informatie
bij Pers- en wetenschapsvoorlichting van Wageningen UR, e-mail:
pers.communicatie@wur of bij de redactie van Resource, e-mail:
resource@cereales.nl. Zie archief (inclusief Wb-artikelen) op
http://www.resource-online.nl.Â