Antwoorden kamervragen van kamerleden Waalkens, Jacobi, Van der Veen (PvdA) en Cramer (CU) over de aanpak van de tijgermug
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
VGP-K-U-2809378
7 november 2007
Antwoorden van minister Klink en mede namens de ministers van
Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer en van
Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, op kamervragen van de Kamerleden
Waalkens, Jacobi, Van der Veen (PvdA) en Cramer (CU) over de aanpak
van de tijgermug (2060724180.
Vraag 1
Kunt u op grond van de voorlopige resultaten van het Centrum
Infectieziektebestrijding (Clb) aangeven of al virussen in
tijgermuggen zijn aangetroffen? Zo ja, welke, in hoeveel kassen en hoe
vaak? Kunt u eveneens aangeven welk percentage van de kassen met Lucky
bamboo in Nederland wordt onderzocht? Is er sprake van
gezondheidsrisico's voor de mensen die in de kassen werken? Kunt u
voorts aangeven of, er virussen zijn aangetroffen in de onderzochte
muggen buiten de bedrijven? Zo ja, hoe vaak?
Antwoord 1
De voorlopige resultaten van het Centrum Infectieziektebestrijding
(Clb) geven aan dat het denguevirus (veroorzaker van knokkelkoorts)
tot dusverre niet is aangetroffen in de gevonden tijgermuggen. Er zijn
17 bedrijven onderzocht. Op 15 bedrijven is deze mug gevangen (ruim
88%).
Het is de verantwoordelijkheid van de werkgever om de
gezondheidsrisico's voor de werknemers in kaart te brengen en
maatregelen te treffen om de risico's te ondervangen. Deskundigen
achten het gezondheidsrisico voor mensen die in de kas werken op dit
moment gering. De overheid heeft de importeurs gefaciliteerd door hen
over de mug en de gezondheidsrisico's te informeren, met de importeurs
een convenant te sluiten over bronmaatregelen en een vrijstelling te
verlenen voor het gebruik van een bestrijdingsmiddel om de larven van
de tijgermug te bestrijden.
In de incidenteel buiten de kassen gevonden tijgermuggen is evenmin
denguevirus aangetroffen.
Vraag 2
Deelt u de mening dat indien de mug zich verspreidt, dit grote schade
kan berokkenen aan de volksgezondheid in Nederland? Kunt u aangeven
wie de aansprakelijkheid draagt voor de
kosten indien er schade wordt berokkend aan de gezondheid van personen
en aan de tuinbouwsector?
Antwoord 2
Indien de tijgermug mug zich zou vestigen, is er een geringe maar
potentiële kans dat de muggen besmet zijn met virussen die via muggen
overdraagbaar zijn, en dat deze virussen zich in Nederland zouden
kunnen verspreiden. Geschat wordt dat de factoren voor een dergelijke
verspreiding in Nederland ongunstig zijn (met name klimatologische
omstandigheden). Een dergelijke verspreiding is echter niet met
zekerheid uit te sluiten.
Gezien het feit dat er tot nu toe slechts in incidentele gevallen
muggen buiten de kassen zijn aangetroffen en het bij vraag 1 genoemde
convenant er op gericht is de import van Lucky bamboo vrij te krijgen
van de tijgermug en de larven en eitjes van deze mug, is het risico op
het oplopen van dengue voor individuele burgers die naar
(sub-)tropische gebieden gaan hoger dan het oplopen van dengue in
Nederland. Mede in verband hiermee is de vraag over de
aansprakelijkheid op dit moment niet te beantwoorden.
Vraag 3
Bij welk percentage van alle kassen van importeurs wordt de
verspreiding van de tijgermug buiten de kassen gemonitord? Gaat u
onverwijld over tot bestrijding (indien muggen (of
larven of eitjes) worden aangetroffen)? Zo ja, welke
bestrijdingsmiddelen zijn daarvoor
toegelaten en welke milieueffecten zijn daarvan te verwachten? Zo
neen, waarom niet?
Antwoord 3
Bij zes kassen is ook buiten de kassen gemonitord. De Wageningen
Universiteit doet specifiek onderzoek naar de vestiging van muggen
buiten de kassen. Incidenteel wordt in dit onderzoek buiten de kassen
de tijgermug aangetroffen. Gezien de gevangen aantallen, de frequentie
van de vangst en de samenstelling van de muggenpopulatie, heeft dit
tot nu toe geen aanleiding gegeven te concluderen dat de Aziatische
tijgermug zich heeft gevestigd buiten de kassen.
Het is de verantwoordelijkheid van het bedrijf om bestrijdingsmiddelen
in te zetten tegen de muggen en / of de larven. In de communicatie
naar de bedrijven is de noodzaak van de bestrijding van de tijgermug
aangegeven.
De Plantenziektenkundige Dienst en het Wageningen Universiteit en
Researchcentrum hebben, in opdracht van het RIVM, samen begin 2007 een
bestrijdingsadvies opgesteld en openbaar gemaakt. Er zijn voor de
bestrijding van muggen zeven bestrijdingsmiddelen toegelaten.
Voor particulier gebruik zijn (tussen haakjes staat het
toelatingsnummer) Luxan Pyrethrumspray (3687N), Pyrethrin 12/30
(8353N) en Vapona Vliegende insectenspray (8620N) beschikbaar. Voor
beroepsmatig gebruik zijn Detmolin P (5646N), Pyrethrin 12/30 (8353N),
Zerox (8970N) en Pyretrex Fogger (11516N) toegelaten.
Het College voor de Toelating van Gewasbeschermingsmiddelen en
Biociden (Ctgb) heeft deze middelen onder andere beoordeeld op
negatieve effecten voor het milieu. Bij gebruik van deze middelen in
overeenstemming met de gebruiksvoorschriften zijn er geen nadelige
effecten voor het milieu te verwachten.
Voor de bestrijding van de in het water aanwezig larven is voor het
bestrijdingsmiddel Vectobac AS tijdelijk (120 dagen) vrijstelling
verleend op basis van artikel 16A van de Bestrijdingsmiddelenwet 1962.
Van dit middel zijn de effecten voor het milieu beoordeeld, er zijn
geen negatieve effecten te verwachten.
Voor de bestrijding van de eitjes zijn geen middelen toegelaten.
Vraag 4
Kunt u een overzicht geven van alle bedrijven die Lucky bamboo
importeren, met daarbij per bedrijf het aantal tijgermuggen dat daar
tot op heden binnen en eventueel buiten
de kassen is aangetroffen?
Antwoord 4
Een overzicht van de gevangen tijgermuggen per week en per val is
bijgevoegd. Uit privacy-overwegingen is het overzicht niet te
herleiden naar de bedrijven waar de tijgermuggen zijn aangetroffen.
Vraag 5
Is het waar dat er per onderzochte kas slechts één val is geplaatst?
Kunt u voorts aangeven of uit vergaderverslagen van het onderzoeksteam
van het CIb mag worden geconcludeerd dat de muggenvallen regelmatig
onvoldoende of helemaal niet functioneren? Zo ja, welke maatregelen
bent u van plan om daartegen te ondernemen?
Antwoord 5
Per onderzocht Lucky-bamboo-importerend bedrijf is er in de kas
inderdaad één val geplaatst. In een enkel geval heeft een importerend
bedrijf meerdere vestigingen. Per vestiging is een val geplaatst. Op
dit moment is er geen aanleiding meer vallen neer te zetten.
De gebruikte vallen zijn voor zover bekend de meest gangbare en meest
efficiënte vallen voor steekmuggen. In geval van storing - wat
incidenteel voorkomt - wordt deze meteen verholpen of wordt indien
nodig zelfs de gehele val vervangen. In de praktijk blijken de meeste
vallen probleemloos te werken en is het niet nodig maatregelen op dat
terrein te nemen. Voor de continue monitoring die de
Plantenziektenkundige Dienst in opdracht van het RIVM vanaf medio 2006
uitvoert, wordt steeds bezien of er betere vallen op de markt
zijn/komen dan degene die nu in gebruik zijn.
Vraag 6
Kunt u aangeven of de kans bestaat dat de tijgermug eitjes gaat leggen
in kassen met andere planten, zoals snijbloemen? Zo ja, hoe groot is
deze kans? Kunnen vondsten van eitjes of larven in partijen
snijbloemen leiden tot een handelsboycot van snijbloemen? Zo ja, wie
draagt dan de kosten van een dergelijk boycot?
Antwoord 6
In de meeste gevallen staan de Lucky bamboo plantjes in kassen waar
weinig of zelfs helemaal geen andere planten zoals snijbloemen staan.
Uit internationaal onderzoek blijkt dat tijgermuggen geen grote
afstanden kunnen afleggen. Als er eitjes worden afgezet is het veel
waarschijnlijker dat dat op de Lucky bamboo wordt gedaan. In theorie
is de kans aanwezig maar erg onwaarschijnlijk. In het verlengde
hiervan lijkt een handelsboycot van snijbloemen ook niet
waarschijnlijk.
Kosten die bedrijfsleven moet maken om te voldoen aan invoereisen van
derde landen komen gewoonlijk voor rekening van het bedrijfsleven.
Vraag 7
Acht u het verantwoord dat, gezien de grote risico's op schade aan de
volksgezondheid, niet alle importeurs het convenant hebben
ondertekend? Hoe gaat u alle importeurs bewegen om maatregelen te
nemen die insleep van tijgermuggen voorkomen? Deelt u de mening dat
een convenant hiervoor een toereikend instrument is, gezien het feit
dat niet alle importeurs zich hieraan willen binden en de
ondertekenaars er bovendien op elk moment uit kunnen stappen? Beschikt
u over een wettelijk instrument om een convenant algemeen verbindend
te verklaren? Heeft het Productschap Tuinbouw daarvoor een instrument?
Antwoord 7
Alle op dat moment bekende importeurs van Lucky bamboo op waterbasis
hebben het convenant van 19 oktober 2006 getekend. Na ondertekening
van dat convenant bleek uit onderzoek dat de tijgermug ook meelift bij
de import van Lucky bamboo op gel. Een convenant dat ook betrekking
heeft op deze import is treedt binnenkort in werking. Dit convenant is
ondertekenend door alle op dit moment bekende importeurs van Lucky
bamboo. Met de ondertekening van dit convenant leggen de importeurs
zich - op gelijke wijze als met het convenant van 19 oktober 2006 -
vast ervoor te zorgen dat de import van Lucky bamboo vrij is van de
tijgermug en de larven en eitjes van deze mug. In opdracht van het
RIVM zal de Plantenziektenkundige Dienst ook de werking van dit
convenant monitoren. Het convenant is een toereikend instrument omdat
er op dit moment geen sprake is van vestiging van de tijgermug buiten
de kassen, het denguevirus niet is aangetroffen in de onderzochte
muggen en bij de tot nu toe onderzochte medewerkers geen besmetting
met het denguevirus in het bloed is aan getroffen.
Er zijn geen wettelijke mogelijkheden om een dergelijk convenant
verbindend te verklaren. Evenmin beschikt het Productschap Tuinbouw
over een dergelijk instrument.
Vraag 8
Beschikt u over een wettelijk instrument om de import van Lucky bamboo
of vergelijkbare
risicostromen zo nodig tijdelijk stil te leggen? Zo ja, bent u bereid
dit zo nodig toe te passen? Zo neen, bent u bereid om deze lacune in
de wetgeving op te vullen?
Antwoord 8
Ja. Indien nodig kan een dergelijk instrument worden ingezet.
1 Aanhangsel Handelingen nr. 1630,vergaderjaar 2006-2007