Gemeente Tilburg

Bezoekadres Stadhuisplein 130

Postadres Postbus 90155 5000 LH Tilburg

Doorkiesnummer 013 542 80 93 Faxnummer 013 542 99 70

Raadsgriffie

Nummer

6 november 2007

Krachten bundelen voor een sterk

VMBO in Tilburg

De gemeenteraad vindt het erg belangrijk dat het goed gaat met het VMBO in de stad. Immers de helft van alle kinderen in Tilburg gaat naar het VMBO. In april 2006 heeft de raadscommissie Maatschappij naar aanleiding van de bespreking van de quickscan 'functioneren VMBO in Tilburg' besloten om een raadswerkgroep VMBO in het leven te roepen met als opdracht om te onderzoeken hoe het VMBO in Tilburg er voor staat en wat de politiek kan betekenen voor het VMBO.

Om inzicht te krijgen in de huidige situatie heeft de werkgroep in de afgelopen maanden gesprekken gevoerd met directieleden van het Midden Brabant College, de Rooi Pannen (afdeling VMBO), het Beatrixcollege, het Koning Willem II college, 2 College en het ROC Midden Brabant. Ook is gesproken met bestuursleden van de Stichting Educatie en Beroepsonderwijs, de Stichting Katholiek Ondernemers Onderwijs, de Stichting Openbaar Voortgezet Onderwijs, Ons Middelbaar Onderwijs en een stafmedewerker van het Regionaal Samenwerkingsverband Voortgezet Onderwijs Midden Brabant.

Uitkomst van deze gesprekken is o.a. dat de leerlingen die de basisschool verlaten met een VMBO-advies gemengde- of theoretische leerweg onevenredig verdeeld zijn over de verschillende middelbare scholen in de stad. Dit heeft te maken met de wijze waarop in Tilburg het VMBO is verdeeld over de scholen. Ook het slechte imago van het VMBO speelt hierbij een rol.

De meeste ouders van leerlingen met het hierboven genoemde schooladvies kiezen voor een school met HAVO, VWO en een afdeling VMBO theoretische leerweg. Hierdoor ontstaat er bij het Midden Brabant College en in iets mindere mate bij de Rooi Pannen, een concentratie van probleemleerlingen. Daar komt nog bij dat beide scholen jaarlijks 300 VMBO-leerlingen (10 klassen) opvangen die aan het einde van het tweede leerjaar uitvallen op de scholen die alleen een VMBO- theoretische leerweg hebben.

De werkgroep heeft ook gekeken naar de rol die de gemeente kan spelen bij het ondersteunen van het VMBO. Uit de gesprekken is naar voren gekomen dat er van de gemeente een leidende rol wordt verwacht met duidelijke opdrachten aan de besturen. De gemeente moet zich niet bemoeien met de inhoud van het onderwijs, maar wel als regisseur fungeren in het traject dat het onderwijs aflegt om te komen tot een VMBO-masterplan.

De uitkomsten van de gesprekken met het onderwijs zijn door de werkgroep geanalyseerd en verwerkt in een eindverslag. Tevens legt de werkgroep een advies voor aan de raadscommissie Maatschappij. Deze worden besproken tijdens de vergadering van 19 november a.s. om 14.00 uur

Advies werkgroep VMBO:
De werkgroep VMBO adviseert de raadscommissie Maatschappij om aan het college de volgende opdracht te geven:
1. Geef de 5 besturen de opdracht om te komen tot een gezamenlijk VMBO masterplan waardoor in Tilburg
. de ongelijke verdeling van de VMBO-T leerlingen opgeheven wordt
. er een goede spreiding komt over de stad voor de leerjaren 1 en 2
. er een eind komt aan het fenomeen van de 300 leerlingen die elk jaar weer van school moeten
. de overgang van basisschool naar voortgezet onderwijs aanzienlijk verbeterd wordt
. het imago van het beroepsonderwijs aanzienlijk verbeterd wordt, Waarbij ervan wordt uitgegaan dat de besturen alle creativiteit, innovatief vermogen en denkkracht van henzelf en hun medewerkers zullen aanwenden.
2. Faciliteer de besturen bij het maken van dit masterplan.
3. Investeer waar mogelijk in de huisvesting, zodat dat bijdraagt aan de verbetering van het onderwijs en het imago.
4. Faciliteer en ondersteun de voorstellen met betrekking tot de overgang basisonderwijs - voortgezet onderwijs.
5. Laat de stad steeds opnieuw zien dat de gemeente het VMBO van groot belang vindt, tenslotte gaat 50% van onze kinderen naar dit type onderwijs.

Leden werkgroep VMBO:
Cecile Franssen VVD (voorzitter)
Veerle Slegers SP
Marjo Frenk GL
Sjef Robben CDA
Nol van Trier PvdA
Peter van Gool D66

Meer informatie
Cécile Franssen (VVD), voorzitter raadswerkgroep VMBO, telefoon 06-48376637* Anne van Esch, senior raadsadviseur Maatschappij, telefoon 542 8593


* ivm de begrotingsbehandeling is Cécile Franssen vandaag telefonisch moeilijk bereikbaar.


---- --
Verslag en advies van de raadswerkgroep VMBO aan de commissie maatschappij november 2007

I Aanleiding, opdracht en werkwijze van de raadswerkgroep VMBO

Aanleiding
Op 24 april 2006 besprak de commissie maatschappij de resultaten van de quick scan naar het functioneren van het VMBO, uitgevoerd door het IVA. (zie bijlage 2 Quick scan naar het functioneren van het VMBO en bijlage 3 Uit het verslag van de commissie maatschappij 24 april 2006) Omdat de gemeente het VMBO van groot belang vindt voor de stad , wilde zij antwoord op de vraag: hoe staat het VMBO in Tilburg ervoor?. Op grond van de resultaten van de quick scan besloot het college om in 2006 samen met sleutelfiguren een beleidsagenda op te stellen en te vertalen naar concrete acties. Tijdens de bespreking van dit agendapunt in de commissie maatschappij stelde de SP voor om een raadswerkgroep in te stellen die een rol zou kunnen spelen bij de realisering van deze agenda. Een meerderheid van de fracties steunde dit idee. Besloten werd een raadswerkgroep VMBO op te richten die in opdracht van de commissie maatschappij aan het werk ging.

Opdracht van de raadswerkgroep VMBO
De gemeenteraad vindt het van groot belang dat het beroepsonderwijs in Tilburg zoveel mogelijk ondersteund wordt door de politiek. Om te achterhalen op welke manier dit zou kunnen wil de werkgroep een antwoord krijgen op de volgende vraag: Wat kan de gemeenteraad (de politiek) betekenen voor het onderwijs en dan met name voor het beroepsonderwijs? Om antwoord te kunnen krijgen op deze vraag zal de werkgroep als instrument van de commissie maatschappij, kennis opdoen over het beroepsonderwijs, een relatie opbouwen met het beroepsonderwijs, zich goed informeren over de ontwikkelingen in het beroepsonderwijs, zodat zij de commissie maatschappij kan adviseren over de manier waarop de Tilburgse gemeenteraad het beroepsonderwijs en met name het VMBO zo goed mogelijk kan ondersteunen.

Werkwijze
De werkgroep heeft gesprekken gevoerd met:
Directieleden van:

. Het Midden Brabant College

. De Rooi Pannen (afdeling VMBO)

. Het Beatrixcollege

. Het Koning Willem II college

. 2 College

. Het ROC Midden Brabant

Bestuursleden van:

. De Stichting Educatie en Beroepsonderwijs
. Stichting Katholiek Ondernemers Onderwijs
. Stichting Openbaar Voortgezet Onderwijs
. Ons Middelbaar Onderwijs

Jos Derksen, stafmedewerker van het Regionaal Samenwerkingsverband Voortgezet Onderwijs Midden Brabant. Van alle gesprekken zijn verslagen gemaakt die door de gesprekspartners gezien zijn. De gesprekken zijn door de werkgroep geanalyseerd en dat heeft geleid tot conclusies en aanbevelingen die nu voorliggen.

Leden van de werkgroep
Cecile Franssen VVD (voorzitter)
Veerle Slegers SP
Marjo Frenk GL
Sjef Robben CDA
Nol van Trier PvdA
Peter van Gool D66
Secretariaat werkgroep: raadsgriffie Anne van Esch

II Hoe ziet het VMBO in Tilburg er uit

Voor dat we verslag doen van de gesprekken die we gevoerd hebben en onze conclusies en aanbevelingen aan u voorleggen, willen we u als commissie maatschappij inzicht geven in hoe het VMBO in Tilburg er uit ziet. We vinden dit belangrijk, omdat de manier waarop het VMBO in Tilburg georganiseerd is, van grote invloed is op de problemen en de eventuele oplossing.

Wat is het VMBO

Het VMBO betekent letterlijk het Voorbereidend Middelbaar Beroepsonderwijs. In 1999 is het VBO (Voorbereidend Beroepsonderwijs) en de MAVO samengevoegd om de aansluiting naar het middelbaar beroepsonderwijs en de HAVO te verbeteren.

Het VMBO kent leerwegen en sectoren.
Leerlingen krijgen aan het eind van de basisschool een advies voor een leerweg.
. Basisberoepsgerichte leerweg (B))

voor leerlingen die weinig theoretische vaardigheden hebben, maar vooral praktisch zijn

(Voorheen VBO)

. Kaderberoepsgerichte leerweg (K)

voor leerlingen die theoretisch wat meer in huis hebben, maar die nog steeds vooral praktisch bezig willen (kunnen) zijn

(Voorheen VBO)

. Theoretische leerweg (T)

voor leerlingen die theoretisch nog wat beter zijn.

(Voorheen MAVO)

. Gemengde leerweg (G)

voor leerlingen die wat betreft hun theoretisch kennis op hetzelfde niveau zitten als de leerlingen van de theoretische leerweg, maar die daarbij graag ook praktisch aan de slag willen.

(Voorheen MAVO)

Het VMBO werd ingevoerd om de leerlingen zo goed mogelijk voor te bereiden op het Middelbaar Beroepsonderwijs. Na allerlei protesten in het land is op het laatst besloten toch de mogelijkheid open te houden om met een VMBO T diploma door te stromen naar de HAVO.

VMBO in Tilburg

In vergelijking met de rest van het land heeft zich in Tilburg een opmerkelijke ontwikkeling voorgedaan voortkomend uit de geschiedenis en de verhoudingen binnen het onderwijs in Tilburg. In andere steden is de invoering van het VMBO gebruikt om andere combinaties van scholen te maken, zodat er brede scholengemeenschappen ontstonden van VMBO (alle leerwegen)- HAVO - VWO. Of men koos voor een ongedeelde VMBO school. Dat is een school die alle leerwegen aanbiedt. Gedeeld VMBO betekent dat men bijvoorbeeld alleen de theoretische leerweg aanbiedt. In Tilburg heeft men voortgebouwd op de bestaande situatie. De scholengemeenschappen met een MAVO afdeling, hebben nu een VMBO T afdeling. De VBO scholen zijn omgevormd in ongedeelde VMBO scholen en de beide HAVO/VWO scholen zijn hetzelfde gebleven. (zie bijgevoegd overzicht)

Consequentie:
De leerlingen met een basisschool advies VMBO kunnen terecht op:
. Advies VMBO Beroepsgerichte Leerweg (basis en kader):
- de Rooi Pannen

- Midden Brabant College (MBC).


. Advies VMBO gemengde en theoretische leerweg:
- de Rooi Pannen

- Midden Brabant College

- 2College,

- Beatrix College,

- Koning Willem II College

- Nieuwste School (geen afdeling, maar leerlingen met G/T advies worden toegelaten)).

Bijna alle ouders van kinderen met een gemengd / theoretische leerweg advies kiezen voor de laatste 4 scholen. Dat heeft tot gevolg dat de Rooi Pannen en zeker het MBC maar een handjevol leerlingen hebben die de theoretische leerweg volgen.

Aantallen

In 2007 volgen 12.778 leerlingen een vorm van Voortgezet Onderwijs, verdeeld over de volgende richtingen: VMBO B en K: 2900 22%
VMBO G en T: 3600 28%
Havo en VWO: 6278 50%

(Gebaseerd op de opbrengstenkaarten van de inspectie 2007)

Leerlingen met hulpvragen, problemen die daardoor niet zondermeer naar het voortgezet onderwijs kunnen

Sinds 1999 zijn er ook veranderingen gekomen in het Speciaal Voortgezet Onderwijs en het Individueel Voorbereidend Beroepsonderwijs (IVBO) Leerlingen waar iets mee aan de hand is worden geïndiceerd aan het eind van de basisschool. Afhankelijk van de problematiek zijn er de volgende mogelijkheden:

Leerwegondersteunend onderwijs (LWOO)

- LWOO type a (opvolger van het Individueel Voorbereidend Beroepsonderwijs)

Bedoeld voor leerlingen met een beperking in de intelligentie en een leerachterstand van anderhalf jaar.
- LWOO type b (opvolger van speciaal voortgezet onderwijs LOM).

Bedoeld voor leerlingen met een gemiddelde intelligentie en een leerachterstand van anderhalf jaar. Daarnaast hebben de leerlingen te kampen met problemen met het gedrag of met de sociaal emotionele ontwikkeling (autisme, ADHD, faalangst e.d.). De leerachterstand bij deze leerlingen wordt dus niet veroorzaakt door de intelligentie, maar door het gedrag. In Tilburg heeft het Midden Brabant College de licentie voor het verzorgen van LWOO. LWOO type a leerlingen gaan naar de locaties Economie en Groen, Zorg en Welzijn en Techniek. LWOO type b leerlingen gaan naar de Frater van Gemertschool Leerlingen die voor LWOO in aanmerking komen moeten langs de Regionale Verwijzingscommissie. Het Midden Brabant College ontvangt voor deze leerlingen een extra vergoeding.

Regionaal Expertise Centrum (REC)
Leerlingen met heel specifieke problemen, zoals lichamelijke beperkingen of gedragsstoornissen komen terecht bij het Regionaal Expertise Centrum (REC) waaronder een aantal scholen vallen zoals de Mytylschool en De Burcht.

Praktijkonderwijs (De Poort)
Leerlingen met een leerachterstand van meer dan drie jaar, veroorzaakt door verstandelijke beperkingen, gaan naar De Poort. Deze school valt wel onder de Wet Voortgezet Onderwijs, maar is geen VMBO school. Ze leidt niet op tot een officieel diploma; de achterstand van de leerling is daarvoor te groot. Alles is er op gericht om de leerlingen een plaats te geven op de (beschermde) arbeidsmarkt of ongeschoold werk. Opvallend is dat 50-60% van de leerlingen van allochtone afkomst is.

Samenstelling leerlingen van de verschillende reguliere scholen voor Voortgezet Onderwijs

Het Midden Brabant College:

. leerlingen met advies beroepsgerichte (basis en kader) leerweg (±30%)
. leerlingen met een indicatie LWOO (65 - 70%)
. leerlingen met advies gemengd - theoretische leerweg (1%)

De Rooi Pannen

. leerlingen met advies beroepsgerichte (basis en kader) leerweg
. leerlingen met advies gemengd - theoretische leerweg Deze school heeft geen licentie voor het verzorgen van LWOO. Deze school biedt onderwijs aan voor alle leerwegen binnen de sector economie. Het wil uiteraard niet zeggen dat deze school geen probleemleerlingen kent. Voor een aantal van de leerlingen geldt dat zij voldoen of bijna voldoen aan de criteria voor LWOO. De school ontvangt daar echter geen extra middelen voor.

Beatrix College, Koning Willem II college, 2College en de Nieuwste School
. leerlingen met advies gemengd - theoretische leerweg
. leerlingen met advies HAVO en VWO

Conclusie:
De VMBO G/T leerlingen zitten vooral op het Beatrix College, het Koning Willem II college, 2College en de Nieuwste School, een aantal op de Rooi Pannen en slechts een enkeling op het Midden Brabant College. De scholen van het Midden Brabant College en in mindere mate de Rooi Pannen herbergen een grote concentratie van leerlingen met hulpvragen. Zij vragen veel zorg en begeleiding.

Besturen en VMBO
Tilburg kent 5 besturen die gezamenlijk het hele voorgezet onderwijs verzorgen:


. Stichting Educatie en Beroepsonderwijs (SEB)

bestuur van het Midden Brabant College en het ROC


. Stichting Katholiek Ondernemersonderwijs Tilburg (STKOO)

bestuur van de Rooi Pannen


. Ons Middelbaar Onderwijs (OMO)

bestuur van 2College, het Sint Odulphuslyceum, het Theresialyceum en de Nieuwste School (en nog vele andere scholen in Noord Brabant)
. Openbaar Voortgezet Onderwijs (OVO)

bestuur van het Beatrixcollege en het Koning Willem II college


. Stichting Speciaal Onderwijs Tilburg (SSOT)

bestuur van ondermeer de Poort en de Burcht

Het VMBO wordt door 4 besturen verzorgd:
OMO en OVO met alleen VMBO gemengde en theoretische leerweg SEB en STKOO met ongedeeld VMBO.
SSOT heeft geen VMBO in huis, omdat het onderwijs van de Poort en de Burcht daar niet toe behoren.

VMBO en de vervolgmogelijkheden:
Aan het eind van het tweede jaar kiest elke VMBO leerling een sector (te vergelijken met het profiel op HAVO/VWO). Na het vierde leerjaar kunnen in principe alle leerlingen doorstromen naar het Middelbaar Beroepsonderwijs. Dat wordt in Tilburg verzorgd door het ROC Midden Brabant en de Rooi Pannen. Beide scholen bieden allerlei vervolgopleidingen aan op allerlei niveaus. Voor leerlingen met een diploma VMBO T is het ook mogelijk door te stromen naar 4 HAVO.

III Met welke problemen kampt het VMBO in Tilburg?

Dit was steeds de eerste vraag die we aan de gesprekspartners gesteld hebben. In ieder gesprek werden de volgende problemen genoemd:
. Gedeeld en ongedeeld VMBO

. Concentratie van probleemleerlingen

. De 300 leerlingen die elk jaar weer van school moeten
. Doorstroom naar het Middelbaar Beroeps Onderwijs
. Het imago

. Overgang Basisonderwijs - Voortgezet Onderwijs

Deze problemen hebben een duidelijke samenhang. Het een wordt door het ander veroorzaakt of versterkt.

Gedeeld en ongedeeld VMBO
Om te beginnen zorgt de manier waarop het VMBO verdeeld is over de scholen voor een onevenwichtige verdeling van de leerlingen met een VMBO G/T advies. Als leerlingen aan het eind van de basisschool een VMBO G/T advies krijgen, dan kiezen de meeste ouders voor een van de scholen van OMO of OVO. Dus de HAVO/VWO scholen met een VMBO G/T afdeling. De ouders van leerlingen met een VMBO beroepsgerichte leerweg kiezen voor de Rooi Pannen of voor het Midden Brabant College en de leerlingen met een LWOO indicatie hebben geen keuze. Die gaan naar het Midden Brabant College.

Dit gegeven heeft een aantal consequenties:

Concentratie van probleemleerlingen:
Het MBC heeft op deze manier een concentratie van de probleemleerlingen. Immers alle LWOO leerlingen hebben extra hulp nodig en veel leerlingen met een beroepsgerichte leerweg advies brengen ook de nodige problemen met zich mee (taalachterstand, ongemotiveerdheid, zwakke sociale vaardigheden, etc.). De Rooi Pannen heeft geen LWOO leerlingen, maar ook daar tref je een behoorlijk aantal leerlingen met vergelijkbare problemen als bij het Midden Brabant College. Dat heeft tot gevolg dat met name het docententeam van het Midden Brabant College zich min of meer gespecialiseerd heeft in het onderwijs aan "moeilijke leerlingen". Dit heeft weer tot gevolg dat het imago van het Midden Brabant College bij veel ouders, leerlingen en leerkrachten uit het basisonderwijs behoorlijk negatief is. Of zoals iemand het uitdrukte: bij een verjaardagspartijtje zal de ene ouder zeggen: mijn zoon mag naar Willem II en de ander zegt: mijn zoon moet naar het Midden Brabant College.

Zo'n 300 leerlingen elk jaar van school af aan het eind van het tweede leerjaar. Zo'n 300 leerlingen moeten elk jaar van school af aan het eind van het tweede leerjaar. Zij zijn met een VMBO G/T advies binnengekomen op een van de scholen met alleen een theoretische leerweg. Aan het eind van de tweede klas blijkt dat zij het niveau niet aan kunnen. Zij moeten dan noodgedwongen naar of het Midden Brabant College of de Rooi Pannen. Dat heeft zowel voor de beide scholen als voor de betreffende leerlingen grote gevolgen. Driehonderd leerlingen betekent zo'n 10 klassen (3 bij de Rooi Pannen, 7 bij het Midden Brabant College). Dus aan het begin van het derde leerjaar starten elk jaar opnieuw zo'n 10 volle klassen met nieuwe leerlingen. Voor de beide scholen heeft dit tot gevolg dat zij geconfronteerd worden met leerlingen die (vaak) onvrijwillig instromen met alle gevolgen van dien. Het is toch anders als je leerlingen vanaf hun twaalfde bij je op school hebt, dan wanneer ze op hun 14e na vaak twee moeilijke jaren ineens aan jouw school moeten wennen. De scholen moeten de leerlingen zo goed mogelijk opvangen en ze op de juiste afdelingen krijgen. De leerlingen lopen op deze manier op hun 14e , wat toch al emotioneel een moeilijke leeftijd is,, een flinke deuk op en deze gedwongen verhuizing heeft dan ook gevolgen voor de motivatie en het zelfbeeld van de leerlingen. Bovendien is het ook niet altijd mogelijk om op de afdeling geplaatst te worden die hun voorkeur heeft. De school weet pas aan het eind van het schooljaar welke leerlingen er komen en het is organisatorisch niet altijd mogelijk om een afdeling uit te breiden met een klas.

Om te voorkomen dat er zoveel leerlingen aan het eind van het tweede jaar weg moeten heeft het Koning Willem II college de volgende maatregelen genomen: Bij de aanname wordt zorgvuldig bekeken of de leerling in staat is om het VMBO T goed te doorlopen. Bij twijfel wordt er regelmatig geadviseerd niet voor het Koning Willem II college te kiezen. Daarnaast heeft het Koning Willem II college afspraken gemaakt met het Midden Brabant College en de Rooi Pannen over de instroom van Willem II leerlingen na het eerste jaar. Het is voor de leerlingen minder frustrerend, als ze na 1 jaar moeten gaan. Dat betekent dat iedereen die toegelaten wordt tot het tweede jaar op het Koning Willem II college ook in staat geacht wordt het diploma te halen. De ervaringen tot nu toe zijn erg positief. ZoÂŽn 15 leerlingen verlaten elk jaar aan het eind van het eerste jaar de school richting de beroepsgerichte leerwegen.

Doorstroom naar het middelbaar beroepsonderwijs
De Rooi Pannen heeft het VMBO en het MBO op een locatie. Dat betekent dat de leerlingen die het VMBO daar volgen in hun directe omgeving hun mogelijke vervolgopleidingen zien en leren kennen. Op de vestiging van de Rooi Pannen in Tilburg gaat 75% van hun VMBO leerlingen naar het eigen MBO. In Eindhoven is dat 95%. De verklaring hiervoor is dat in Tilburg een behoorlijke groep ouders van leerlingen met een advies VMBO beroepsgerichte leerweg wel voor het VMBO op de Rooi Pannen kiest, maar dat de eigenlijke beroepskeuze iets anders is, dan wat de Rooi Pannen te bieden heeft.

Het Midden Brabant College is bestuurlijk gefuseerd met het ROC om een betere doorstroom te bewerkstelligen. Van alle MBC leerlingen gaat 60% naar het ROC. De rest gaat naar de Rooi Pannen, het AOC (Agrarisch Onderwijs) of gaat nergens heen.

Leerlingen van de scholen met alleen de theoretische leerweg lopen een veel grotere kans om uit te vallen in het MBO. Ze hebben te weinig praktische ervaringen kunnen opdoen, waardoor ze geen goede voorstelling hebben van het toekomstige beroep. Veel VMBO T leerlingen kiezen bijvoorbeeld voor economie op het ROC, maar vallen daar ook weer uit. Leerlingen die al meer praktijkervaring hebben opgedaan bij het MBC en de Rooi Pannen weten veel beter waarvoor zij kiezen. Om iets aan dit probleem te doen heeft het ROC het project Tweeslag opgezet met een aantal scholen voor voortgezet onderwijs. Leerlingen uit de VMBO T komen een aantal dagdelen lessen volgen op het ROC. Op deze manier kunnen ze een betere keuze maken voor een vervolgopleiding op het ROC.

Imago van het VMBO
Dit probleem is niet een direct gevolg van de verdeling van het VMBO over de verschillende scholen, maar het speelt wel een rol. Het VMBO kampt ook landelijk met een negatief imago. Mensen hebben het idee dat VMBO gelijk staat aan moeilijkheden, zwarte scholen, slecht onderwijs, onveiligheid etc. Voor een deel heeft het beroepsonderwijs altijd te kampen gehad met een slecht imago. Een gevolg van de lage waardering die men heeft voor "handarbeid". Liever een witte boord, dan een blauwe overall. De laatste jaren is daar het beeld van de zwarte school, de school met moeilijke leerlingen aan toegevoegd. Er zijn bijna geen ouders te vinden die blij zijn als hun kind naar het VMBO moet. In Tilburg kan men als ouder "gelukkig" ook kiezen voor een HAVO/VWO school met een VMB T afdeling. En veel ouders zullen dan ook hun best doen dat hun kind een VMBO T advies krijgt. Sommige gesprekspartners hadden het idee dat de kinderen in Tilburg steeds slimmer worden, omdat er steeds meer kinderen een VMBO T advies krijgen. Dat betekent dat het negatieve imago zich vooral concentreert op de ongedeelde VMBO scholen. De Rooi Pannen heeft, ondanks het feit dat zij een ongedeeld VMBO heeft, een veel positiever imago dan het Midden Brabant College. Dit heeft een aantal oorzaken. De school heeft veel geïnvesteerd in haar organisatie, gebouwen ed. Zij hebben er voor gezorgd dat hun MBO in eigen handen bleef. Met dat kwalitatief goede beroepsonderwijs hebben zij een heel positief beeld geschapen. Ze hebben daardoor een grote groep ondernemers aan zich weten te binden, waardoor ondermeer stageplaatsen op de Rooi Pannen altijd in ruime mate voorhanden zijn. etc.(het gaat hier te ver om alle aspecten op te noemen). Het Midden Brabant College worstelt het meest met het negatieve imago. De school staat bekent als de school met de moeilijke leerlingen. En dat is natuurlijk ook een feit. Zij hebben als enige school een LWOO licentie, waardoor alle leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben hier naar toe gaan. Daarmee zijn zij in een negatieve spiraal terecht gekomen. Door het grote aantal LWOO leerlingen, melden steeds minder ouders van 'gewone' leerlingen hun kind aan, waardoor de concentratie nog groter wordt, etc. Dit zijn hardnekkige verschijnselen, die het voor een school erg moeilijk maken. In de praktijk blijkt het gelukkig voor veel ouders en leerlingen mee te vallen als ze eenmaal op een van de scholen van het Midden Brabant College zitten.

Overgang Basisonderwijs - Voortgezet Onderwijs
Niet alleen ouders hebben een voornamelijk negatief beeld van handarbeid en in het verlengde daarvan van beroepsonderwijs. Dit speelt ook een rol bij de advisering door de leerkrachten in het basisonderwijs. Veel leerkrachten kennen het beroepsonderwijs niet of nauwelijks en hebben een beperkt beeld van de mogelijkheden. Hierdoor bevestigen ze vaak het negatieve beeld van de ouders. Een ander probleem dat door het Midden Brabant College geconstateerd wordt, is de motivatie van ouders en leerlingen met een LWOO indicatie. Van de meeste leerlingen weet je in groep 6 al dat er zoÂŽn indicatie aan zit te komen. Maar veel basisscholen praten daar niet over met ouders en geven "pedagogische" punten. Pas in de tweede helft van groep 8 wordt het voor ouders en kind duidelijk. En in Tilburg betekent LWOO per definitie het Midden Brabant College. En dat roept weerstand, frustratie op en daardoor een slechte start.

Een nieuwe VMBO school in de Reeshof
In het ABC van het college van B&W staat dat men streeft naar een nieuwe VMBO school in de Reeshof. De bedoeling is dat de verschillende schoolbesturen dit samen met de gemeente gaan realiseren. In de periode dat wij onze gesprekken voerden, was er regelmatig overleg tussen de besturen en de gemeente. Het was dan ook logisch dat dit onderwerp ter sprake kwam. De reacties varieerden van - het heeft helemaal geen zin om daar een nieuwe VMBO school te starten; dat onttrekt alleen maar leerlingen van de bestaande scholen - tot - wij zijn klaar om te starten. Gemeenschappelijk was dat men als het ware op elkaar zat te wachten. Niemand heeft de leidende rol op zich genomen of gekregen.

IV Op welke manier kan de politiek (de gemeente) het VMBO ondersteunen?

De actuele situatie rondom de school in de Reeshof gaf bij bijna iedereen aanleiding om te benadrukken dat men van de gemeente een leidende rol verwacht. Een duidelijke opdracht aan de besturen. Geen bemoeienis met de inhoud van het onderwijs, maar wel als regisseur in het traject dat het onderwijs aflegt om te komen tot een nieuwe school in de breedste zin van het woord.

Bijna iedereen is er van overtuigd dat ongedeeld VMBO het beste is voor de leerlingen. Een aantal mensen gaf aan dat de situatie in Tilburg rijp is om daar gezamenlijk aan te gaan werken. Maar dan zou de gemeente daarin een duidelijke rol moeten gaan spelen. Iemand verwoordde het als volgt: Over het gegeven te weinig ongedeeld VMBO in Tilburg, viel in het verleden moeilijk te praten. De besturen hielden dit tegen. Op dit moment is daar verandering in gekomen. Er is veel meer bereidheid bij de besturen om gezamenlijk te kijken naar deze problematiek. Op zich is het goed dat de gemeente hierin een rol speelt. Maar die zou wel veel duidelijker mogen zijn. De gemeente moet duidelijk zijn wat zij van de besturen verwacht, n.l. ongedeeld VMBO. Het moment is rijp om te komen tot een gezamenlijk bestuurlijk kader. Om afspraken op bestuursniveau te maken, waarbinnen aan de toekomst van het VMBO in de stad gewerkt kan worden en dus ook aan de school in de Reeshof. Pas wanneer het kader is afgesproken en de besturen elkaar te kennen hebben gegeven wat ze samen willen,is het tijd voor de inhoud. Die inhoud dienen de scholen zelf in te vullen. Tilburg moet (in navolging van steden zoals Enschede) een regiovisie ontwikkelen: de toekomst van het voortgezet onderwijs waar we samen aan gaan werken.

Wat betreft een aantal andere problemen werd het volgende opgemerkt over de rol van de gemeente:

Verbeteren imago beroepsonderwijs:
De gemeente kan door een krachtige, positieve uitstraling aan de stad laten weten dat zij het beroepsonderwijs hoog in het vaandel heeft staan en moet elke gelegenheid aangrijpen dit naar voren te brengen in al haar relevante netwerken

Investeren in gebouwen:
De gemeente kan kiezen voor goed ingerichte, aantrekkelijke schoolgebouwen. Waardoor men op de eerste plaats in staat is leerlingen nog beter onderwijs te geven in een veilige omgeving en op de tweede plaats men duidelijk maakt aan ouders en leerlingen dat ook het beroepsonderwijs echt meetelt in de stad.

Overgang basisonderwijs - voortgezet onderwijs
De stichting BOVO (basisonderwijs - voorgezet onderwijs) onderneemt het een en ander om de overgang te verbeteren. De gemeente kan op verschillende manieren hier aan bij dragen. Ondersteuning bij het maken van goed voorlichtingsmateriaal, bij het op peil brengen en houden van de kennis van het VMBO van leerkrachten in het basisonderwijs etc.

V Advies van de raadswerkgroep VMBO

Op grond van onze bevindingen willen wij de commissie maatschappij adviseren het college het volgende op te dragen:


1. Geef de 5 besturen de opdracht om te komen tot een gezamenlijk VMBO masterplan waardoor in Tilburg
. de ongelijke verdeling van de VMBO T leerlingen opgeheven wordt
. er een goede spreiding komt over de stad voor de leerjaren 1 en 2
. er een eind komt aan het fenomeen van de 300 leerlingen die elk jaar weer van school moeten
. de overgang van basisschool naar voortgezet onderwijs aanzienlijk verbeterd wordt
. het imago van het beroepsonderwijs aanzienlijk verbeterd wordt, waarbij we ervan uit gaan dat zij alle creativiteit, innovatief vermogen en denkkracht van henzelf en hun medewerkers zullen aanwenden.


2. Faciliteer de besturen bij het maken van dit masterplan


3. Investeer waar mogelijk in de huisvesting, zodat dat bijdraagt aan de verbetering van het onderwijs en het imago


4. Faciliteer en ondersteun de voorstellen met betrekking tot de overgang basisonderwijs - voortgezet onderwijs


5. Laat de stad steeds opnieuw zien dat de gemeente het VMBO van groot belang vindt, tenslotte gaat 50% van onze kinderen naar dit type onderwijs.


---- --

dinsdag 6 november 2007