Senternovem
02-11-2007 | Koninklijke Sphinx bespaart jaarlijks 100.000 euro op
gasrekening
De koelluchtstroom van de tunnelovens bij Koninklijke Sphinx in
Maastricht verdween vroeger via de schoorsteen 'ins blauen hinein'.
Anno 2007 wordt de koellucht met behulp van warmtewisselaars gebruikt
voor een aantal droogprocessen. De sanitairproducent bespaart op die
manier jaarlijks bijna 400.000 m3 gas, wat bij de huidige
energieprijzen overeenkomt met bijna 100.000 euro.
Sphinx - tunneloven
Koninklijke Sphinx in Maastricht: tunneloven
De 105 meter lange tunneloven is het hart van de nieuwe, ultramoderne
productielocatie aan de Beatrixhaven die het bedrijf op 1 januari van
dit jaar in gebruik heeft genomen. De oven, die al in september 2006
in gebruik is genomen, is een doorloopoven: hij werkt zeven dagen per
week, 24 uur per etmaal. Dat maakt hem tot een constante energiebron
van circa 450 kiloWatt.
De benutting van restwarmte berust op het vrijkomen van grote
hoeveelheden schone warme lucht die ontstaat wanneer de gebakken
sanitairproducten direct na het topvuur van 1235 graden celcius snel
gekoeld moeten worden. Dit gebeurt door omgevingslucht in de
tunneloven te blazen op de net gebakken producten die uiteraard nog
heet zijn. Hierdoor koelen de producten af en stijgt de temperatuur
van de lucht tot ongeveer 160 graden celcius. Door in deze - schone-
'koellucht' een warmtewisselaar te plaatsen, is Sphinx in staat grote
hoeveelheden heet water van ongeveer 100 graden celcius te produceren.
Het water dat circuleert in een gesloten systeem, vergelijkbaar met
dat van een centrale verwarming, is de energiedrager voor een aantal
andere processen.
Vier 'afnemers'
Het water van 100 graden celcius vindt zijn weg naar vier soorten
afnemers. De acht grote droogkamers, waarin de groenlingen gedroogd
worden, zijn de grootste 'klanten'. Elke vier uur wordt een droogkamer
met behulp van warm water opgestookt zodat een mooie gelijknamige
afname over de gehele dag ontstaat. In de droogkamers zijn branders
niet meer nodig omdat het warme water de gewenste warmte levert.
Verder gaat het warme water naar twee luchtbehandelkasten. Daar wordt
het via een warmtewisselaar omgezet in warme lucht voor de gehele
gietafdeling. De derde afnemer is een vat spoelwater met een inhoud
van 5 kubieke meter. Dat water wordt met een warmtewisselaar opgewarmd
tot 40 graden celcius. De vierde en laatste afnemer is een vat van 25
kubieke meter, dat na verhoging van de temperatuur tot 60 graden
celcius, wordt gebruikt voor het aanmaken van de gietmassa.
Meerjarenafspraak energie-efficiency
De investering in de tunneloven past in het energiebesparingsbeleid
van Koninklijke Sphinx. Deze onderneming heeft, samen met acht andere
fijnkeramische bedrijven, via brancheorganisatie Algemene Vereniging
voor de Nederlandse Aardewerkindustrie (AVA) met het ministerie van
Economische Zaken een meerjarenafspraak energie-efficiency (MJA)
afgesloten voor de periode 2001-2012.Deze overeenkomst bevat afspraken
over verbetering van de energie-efficiency, gebruik van duurzame
energie en energiezuinige productontwikkeling. In ruil daarvoor
krijgen de MJA-deelnemers ondersteuning van SenterNovem, het
agentschap van het ministerie van Economische Zaken dat het energie-
en klimaatbeleid van de Rijksoverheid uitvoert.
In dit geval heeft het MJA-programma van SenterNovem de
haalbaarheidsstudie gefinancierd om de mogelijk benutting van de
restwarmte, die in de tunneloven vrijkomt, te onderzoeken. Sphinx, dat
vervolgens de uitwerking voor eigen rekening nam, beschikte zelf niet
over die specialistische kennis. Het bedrijf had door het krappe
bouwschema evenmin de tijd en gelegenheid om zich die know how eigen
te maken. Adviseur Hendriks Engineering heeft alle vereiste
berekeningen verzorgd, de engineering van de warmtewisselaar voor zijn
rekening genomen en verder geadviseerd over de leidingsystemen en het
systeem dat daarachter zit. Het systeem was niet alleen nieuw voor
Sphinx, maar ook voor ovenleverancier HB Droogtechniek uit Almelo.
Investering in twee jaar terug verdiend
De investering in de tunneloven en toebehoren zoals warmtewisselaar,
leidingnet voor warm water met alles wat daarbij hoort, zoals kleppen,
afsluiters enzovoorts bedraagt ongeveer 200.000 euro. Hoewel exacte
cijfers over de energiebesparing nog niet voorhanden zijn schat Wil
Hanssen, project engineer en tevens milieu- en energiecoördinator bij
Sphinx, de opbrengst op ongeveer 450 kiloWatt. Op jaarbasis is dat
ongeveer 370.000 kubieke meter aardgas, wat overeenkomt met ongeveer
92.500 euro. Daarmee zal de Maastrichtse onderneming de investering in
twee jaar tijd terugverdienen. Afgezien van het financiële voordeel
ziet Hanssen ook op andere punten winst. Het nieuwe systeem is veel
schoner en vraagt minder onderhoud. Omdat de droogkamers het nu kunnen
stellen zonder gasbrander zijn bovendien de onderhoudskosten gedaald,
is het aantal storingen afgenomen, is er niet langer een schoorsteen
naar buiten nodig en behoort de soms strenge keuring van de
gasinstallatie tot het verleden. En zeker niet op de laatste plaats is
het milieu hierbij gebaat: minder gasverbruik betekent immers minder
emissie van broeikasgassen zoals CO2.