Nederlanders niet slim op hypotheek gebied

02/11/2007 09:00



Trendbox BV



Uit Life & Living, het continue onderzoek van Trendbox, blijkt dat Nederlanders steeds slimmer worden. We zijn steeds vaker hoogopgeleid en hebben een schat aan informatie ter beschikking staan, onder andere via internet. Toch zijn we niet op alle gebied even slim bezig. Waar het onze hypotheken betreft bijvoorbeeld, heerst nog veel onwetendheid. Zo weet de meerderheid (61%) van de Nederlanders met een hypotheek niet dat de rente hiervan slechts 30 jaar aftrekbaar is. Bijna 60% van de Nederlanders met een beleggingshypotheek denkt bovendien bij sterke koersdalingen (waarschijnlijk) wel voldoende vermogen op te bouwen voor de aflossing. Terwijl het risico dat dit niet gebeurt niet ondenkbaar is; zelfs bij een lichte koersdaling zullen veel consumenten hun doelvermogen niet halen. Eén en ander blijkt uit een onderzoek dat Trendbox heeft uitgevoerd onder een representatieve steekproef van 1400 Nederlanders. Tijdens het onderzoek stonden twee financiële gebieden centraal: hypotheken en vermogensopbouw. Vandaag deel 1: hypotheken.

Hypotheekkennis valt tegen
De kennis in Nederland omtrent hypotheken valt tegen. En dat is verbazingwekkend, aangezien ruim de helft van de Nederlanders een hypotheek heeft afgesloten. Daarbij ontbreekt het de consument vaak aan elementaire kennis omtrent dit financiële product. Zo weet bijna een kwart van de consumenten met een hypotheek niet (precies) voor hoeveel jaar hun hypotheekrente nu eigenlijk vast staat. En een relatief groot aantal Nederlanders met een hypotheek kan niet of nauwelijks aangeven wat hun financiële product nu precies inhoudt. Bij een beleggingshypotheek (toch een product met enige risico's) is dat nog sterker (een kwart) dan bij een spaarhypotheek of levensverzekering (allebei rond 20%).

Gebrekkige voorbereiding
De onwetendheid op hypotheekgebied is schrikbarend. Wellicht dat dit mede wordt veroorzaakt door de gebrekkige voorbereiding die veel consumenten zichzelf gunnen. Om een paar voorbeelden te noemen: het blijkt dat bijna 40% van de Nederlanders hun hypotheek heeft afgesloten na adviesgesprekken met slechts één deskundige. Bijna een kwart heeft zelfs minder dan vier uur de tijd genomen om hun hypotheek uit te zoeken. Terwijl je zou verwachten dat consumenten niet over één nacht ijs gaan als het gaat om dergelijke belangrijke en complexe financiële producten en beslissingen. Maar de praktijk leert anders. Zo doet een kwart van onze bevolking langer over het uitzoeken van een nieuwe auto dan dat ze gedaan hebben over het aanschaffen van hun hypotheek. En één op de vijf Nederlanders besteedt meer tijd aan het uitzoeken van een vakantie of bankstel dan aan het afsluiten van een hypotheek.

Financieel voordeel (penny wise, pound foolish?)
Kennelijk ligt onze prioriteit meer bij het 'leuke' dan bij het 'nuttige'. Terwijl we meer (financieel) voordeel kunnen halen indien we wat meer beslagen ten ijs komen. Zeker als het op hypotheken aankomt. Tweederde van de Nederlanders met een hypotheek blijkt niet te weten hoeveel van de inleg op gaat aan kosten. En 17% geeft aan niet te weten of voor de aflossing van de hypotheek geld wordt weggezet. Daarnaast blijft zo'n 30% met een aflossingsvrij gedeelte binnen de hypotheek het antwoord geheel of gedeeltelijk schuldig op de vraag om welk gedeelte dit dan precies gaat. En ten slotte weet slechts een derde van de consumenten met een hypotheek wat deze hen oplevert na tien jaar premie betalen. Terwijl het verschil tussen een optimale en een minder optimale hypotheekkeuze in geld uitgedrukt wel eens meer dan een paar vakanties kan schelen. De Engelsen zouden zeggen: penny wise, pound foolish.

Vooruitdenken
Een hypotheek sluit je in principe af voor langere tijd. Maar de weg naar de eindstreep is lang en vol valkuilen. En dat realiseert niet iedereen zich. Zo weet een derde van de respondenten niet wat er zal gebeuren met de hypotheek wanneer ze die vroegtijdig beëindigen of wanneer ze werkloos worden. In het verlengde hiervan is een derde zich onbewust van het risico van het niet terugkrijgen van de inleg wanneer de hypotheek tussentijds wordt beëindigd. En wat gebeurt er met uw hypotheek bij een eventuele scheiding of bij overlijden? Respectievelijk 46% en 19% heeft geen antwoord op deze, belangrijke, vragen. En maar liefst 71% van degenen met een aflossingsvrij gedeelte binnen de hypotheek rekent erop, dat de overwaarde aan het einde van de rit hoog genoeg is, zodat een (deels) aflossingsvrije hypotheek geen probleem is.

Ten slotte
Het is wel duidelijk dat de kennis in Nederland omtrent een belangrijk en alom aanwezig financieel product als hypotheken onder de maat is. Men bereidt zich in onvoldoende mate voor, wordt wellicht minder deskundig voorgelicht (zoals laatst in de media bleek) en baseert zich vaak meer op gevoel en hoop dan op feiten. Daarbij dient te worden opgemerkt dat consumenten, waar het hun financiën betreft, over het algemeen niet het achterste van hun tong laten zien. De opmerkelijke feiten die naar voren komen uit dit onderzoek, kunnen wat dat betreft nog weleens het topje van de ijsberg zijn.