Universiteit van Tilburg

Universiteit van Tilburg 24 oktober 2007

Non-verbale communicatie in gesproken taal en digitale media

Dubbeloratie hoogleraren Tekstwetenschap en Digitale media

Over de werking van non-verbale communicatie in gesproken taal en door virtuele personages in digitale media is nog weinig bekend, maar het belang ervan wordt steeds meer ingezien. Twee nieuwe hoogleraren van de Universiteit van Tilburg, Emiel Krahmer en Marc Swerts, belichten de wetenschappelijke stand van zaken in een dubbeloratie op vrijdag 2 november.

De ontwikkelingen in de digitale media hebben de manier waarop mensen communiceren drastisch veranderd. Direct menselijk contact komt er bij communicatiemiddelen als sms en e-mail niet meer aan te pas, waardoor non-verbale signalen zoals gezichtsuitdrukkingen ontbreken. Maar met steeds krachtiger computers worden inmiddels virtuele personages gebouwd die menselijke elementen terug moeten brengen in de communicatie. Deze personages simuleren het uiten en begrijpen van taal om de communicatie te verbeteren.
De mate waarin de huidige real time computer graphics in combinatie met taal- en spraaktechnologie daarin slagen, is het onderwerp van de inaugurele rede van hoogleraar Digitale Media en Organisatie Emiel Krahmer. De simulatie van menselijke communicatie legt volgens hem nieuwe vragen bloot over de menselijke communicatie, die eerst beantwoord moeten worden. Samen met zijn collega hoogleraar Tekst- en Informatiewetenschap Marc Swerts is hij daar aan de Universiteit van Tilburg al mee bezig.
Swerts belicht in zijn inaugurele rede welke bijdrage non-verbale signalen leveren aan gesproken communicatie. Dat het belang ervan groot is, is inmiddels doorgedrongen tot topsporters, politici en popsterren. Maar over de precieze werking van auditieve en visuele signalen zoals toonhoogte, luidheid en gezichtsbewegingen is nog maar weinig bekend. Swerts deed onder meer onderzoek naar het uiten en begrijpen van non-verbale signalen voor belangrijke informatie, informatie die niet waar is, en informatie waarover de spreker niet zo zeker is. De resulterende kennis kan worden gebruikt voor computeranimaties, maar wellicht ook voor medisch-diagnostische en therapeutische doeleinden.

Emiel Krahmer (1968, Den Haag) studeerde Taal- en Kunstmatige Intelligentie aan de UvT en promoveerde eveneens in Tilburg in 1995. Hij werkte zes jaar als onderzoeker en universitair docent op het Instituut voor Perceptie Onderzoek (IPO) van de Technische Universiteit Eindhoven. Als visiting fellow werkte hij bij het Information Technology Research Institute in Brighton en de Universiteit van Aberdeen. Sinds 2001is hij weer verbonden aan de UvT en doet hij onderzoek op het snijvlak van linguïstiek, psychologie en informatica.
Marc Swerts (1966, Turnhout (België) studeerde Germaanse filologie aan de Universiteit van Antwerpen. Hij promoveerde in 1994 aan het Instituut voor Perceptie Onderzoek (IPO) van de Technische Universiteit van Eindhoven. Vervolgens werkte hij bij onderzoeksinstituten in de VS, Japan, Zweden en Roemenië. In 2002 begon hij aan de UvT op een VIDI-project. Swerts bestudeert hoorbare en zichtbare aspecten van non-verbale communicatie.