Groen!
Brussel, 30 oktober 2007
Leidt activering tot een sluitende of een uitsluitende aanpak?
Groen! vraagt duidelijkheid over het stijgend aantal geschorste
werklozen.
De VDAB, maar ook haar Brusselse en Waalse tegenhangers, leveren samen
met de RVA steeds meer inspanningen om mensen te activeren. Onder
impuls van de Europese werkgelegenheids-doelstellingen wil men alle
werklozen aanspreken en naar opleidingen of jobs leiden voor ze
langdurig werkloos worden. Daartoe bouwde men de afgelopen jaren een
gefaseerd activeringsbeleid uit. Naast de systematische uitnodigingen
en begeleiding zette men ook experimenten op naar specifieke groepen,
zoals de aanpak van de jeugdwerkloosheid in Oostende of de
aangekondigde huisbezoeken in Antwerpen.
Meer werklozen een kans op een gepaste en kwalitatieve job geven
juichen we alleen maar toe. Tegelijk is de activering een tweesnijdend
zwaard. De keerzijde van de medaille is een toenemend aantal
schorsingen van werklozen. Hier rijzen stilaan vragen, waarop de
bestaande cijfers allesbehalve een antwoord kunnen geven.
De recente discussie over het Oostendse model heeft pijnlijk duidelijk
gemaakt dat de cijfers van de VDAB niet altijd de hele realiteit
weergeven. Vele jongeren die geschrapt werden uit de statistieken
waren helemaal niet aan het werk, ze waren zelfs niet in opleiding.
Hoe zit het met de andere VDAB-cijfers? Het aantal werkzoekenden daalt
maar betekent dit ook dat al die mensen weer werk hebben gevonden? Hoe
lang blijven mensen aan het werk na een activering? En niet in het
minst: wat gebeurt er met de geschorsten?
Een stijgend aantal mensen wordt door de RVA geschorst, in 2006 kwam
dit vooral door het intenser activeringsbeleid. In totaal verkregen in
2006 meer dan 50.000 werklozen een vorm van sanctie. Vaak is de
oorzaak een duidelijk gebrek aan werkwilligheid of het weigeren van
een passend aanbod. Maar ook het niet nakomen van afspraken in de
activeringsprocedure weegt steeds zwaarder door en verklaart al een
kwart van de schorsingen.
Ondanks de stijgende schorsingen bestaat er géén recent
cijfermateriaal over wat er met geschorste werklozen gebeurt. Waar
zijn deze mensen naartoe? Uit studies uitgevoerd voor de
intensifiëring van het activeringsbeleid bleek dat ruim één op tien
bij het OCMW moest aankloppen. Bij vele OCMWs horen we vandaag echos
van een duidelijke stijging van de instroom van tijdelijke en
definitief geschorste werklozen. OCMWs reageren trouwens erg
verschillend op de vraag naar leefloon door geschorste werklozen.
Sommige OCMWs beschouwen de schorsing door de VDAB als het weigeren
van een passende dienstbetrekking, wat de deur sluit voor het
leefloon. Andere OCMWs vertrekken van de maatschappelijke nood en
geven wel een leefloon aan geschorsten. Precieze cijfers ontbreken.
Tegelijk bleek uit vroegere studies dat ruim een kwart van de
arbeidsmarkt verdwijnt. Op die manier draagt het schorsingsbeleid bij
tot een dalende werkzaamheidsgraad, in plaats van een stijgende in het
kader van de Lissabondoelstellingen. De sluitende aanpak sluit hier
alleszins niet: mensen stromen weg uit de arbeidsmarkt. Maar ook hier
ontbreken recente cijfers. Ten slotte is er de vraag naar de
duurzaamheid van tewerkstelling na activering, in een arbeidsmarkt met
steeds meer precaire jobs en interim-arbeid.
Groen! maakt zich zorgen dat de sluitende aanpak voor de zwakste
groepen op de arbeidsmarkt stilaan een uitsluitende aanpak dreigt te
worden: sluitend aan kant van VDAB, uitsluitend aan kant werkzoekende.
Omdat betrouwbaar cijfermateriaal over het effect van activering en
schorsing vandaag ontbreekt, vraagt Groen! aan de Vlaamse en de
federale overheid om dringend een kortlopende studie uit te voeren
naar de trajecten van geactiveerden en naar wat er gebeurt met het
stijgend aantal geschorste werklozen. De alarmsignalen van OCMWs mogen
we niet langer negeren, want anders verwordt de sluitende aanpak tot
een uitsluitende aanpak.
Er moet ook duidelijkheid zijn over een eenduidige aanpak van
geschorste werklozen door de OCMWs. Op basis van artikel 1 van de
organieke wet van 1976 hebben geschorste werklozen die alleenstaand
zijn of een gezin ten laste hebben, recht op maatschappelijke
dienstverlening.
Mieke Vogels: Groen! fractieleidster in het Vlaams Parlement
Wouter De Vriendt: Groen! Kamerlid