abcdefgh
Aan
de voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Binnenhof 4
2513 AA DEN HAAG
Contactpersoon Doorkiesnummer
- -
Datum Bijlage(n)
30 oktober 2007 -
Ons kenmerk Uw kenmerk
VenW/DGP-2007/8190
Onderwerp
vragen naar aanleiding van het Besluit BDU verkeer en vervoer,
Kamerstuknummer 31200 XII, nr 3, Commissie Verkeer en Waterstaat
Geachte voorzitter,
In het navolgende beantwoord ik de vragen, die door uw Commissie Verkeer en
Waterstaat zijn gesteld naar aanleiding van het Besluit BDU verkeer en vervoer.
Algemeen.
De wijziging van het Besluit BDU verkeer en vervoer beoogt het invoeren van een
nieuwe verdeelsleutel ter vervanging van de tijdelijke verdeelsleutel, die bij de
invoering van de Wet BDU verkeer en vervoer voor een periode van 3 tot maximaal
5 jaar was vastgesteld. De nieuwe verdeelsleutel zal mede zijn gebaseerd op
structuurkenmerken. De mate van beleidsvrijheid van de regio's wijzigt daarmee niet
ten opzichte van de bestaande situatie. Ook de omvang van het totale te verdelen
BDU-budget wijzigt niet als gevolg van de nieuwe verdeelsleutel.
1. Wat is het verband tussen deze wijziging van het Besluit Brede doeluitkering
verkeer en vervoer (BDU) en de tussentijdse evaluatie van de BDU en het
onderzoek naar de omvang van de BDU, die beide in de uitvoeringsagenda van de
Nota Mobiliteit staan? Zijn de uitkomsten van de tussentijdse evaluatie en het
onderzoek naar de omvang van de BDU al bekend? Wanneer wordt de Kamer
hierover geïnformeerd?
1. De evaluatie van de werking van de wet BDU verkeer en vervoer zal plaatsvinden
vijf jaar na inwerkingtreden van de wet, dus in 2010. Met de koepels van
decentrale overheden is in het voorbereidingtraject van de invoering van de BDU
Postadres Postbus 20901, 2500 EX Den Haag Telefoon 070 351 61 71
Bezoekadres Plesmanweg 1-6, 2597 JG Den Haag Fax 070 351 78 95
bereikbaar met tram 9 (station hs en cs) en bus 22 (station cs)
VenW/DGP-2007/8190
afgesproken gezamenlijk te streven naar het ontwerpen en invoeren van een
nieuwe verdeelsleutel na drie jaar en dit los te koppelen van de evaluatie.
Achtergrond hiervan was, dat de tijdelijke verdeelsleutel geen rekening hield met
het verschil in dynamiek tussen de regio's, en daardoor na verloop van jaren een
minder goed passende verdeling van het beschikbare budget over de regio's zal
geven.
Het onderzoek naar de gewenste omvang van de BDU zal naar verwachting in de
loop van 2008 kunnen worden afgerond.
2. Op welke manier zal dit verdelingsvoorstel een bijdrage kunnen leveren aan het
verder bevorderen van het openbaar vervoer?
2. De decentrale overheden bepalen zelf de optimale mix van uitgaven en
bestedingen, die zij vanuit de BDU doen. De nieuwe verdeelsleutel is niet van
invloed op de prioritering, die iedere overheid daarbij aanbrengt.
3. Op welke wijze wordt er in de nieuwe verdeelsleutel rekening gehouden met
toekomstige ontwikkelingen zoals een woonwijk of een nieuw winkelgebied?
3. In de nieuwe verdeelsleutel worden als structuurkenmerken het aantal woningen
en de omgevings-adressen-dichtheid (oad) gebruikt. Deze volgen ontwikkelingen
als nieuwe woonwijken en winkelgebieden. Dit betekent, dat een regio, waar
zulke ontwikkelingen zijn gepland erop kan vertrouwen dat bij realisatie het
aandeel in de BDU daarin zal volgen. Met opzet is niet gekozen voor het
meenemen van plannen, die in veel gevallen vertragingen of wijzigingen kennen,
maar voor gerealiseerde plannen. Aangezien zowel sparen als lenen binnen de
BDU is toegestaan kunnen regio's over voldoende budget beschikken ingeval van
ontwikkelingen als in de vraag aangegeven.
4. Wordt in het nieuwe systeem rekening gehouden met de centrumfunctie die
bepaalde, vaak relatief kleine, steden vervullen voor de regio?
4. Ja. Uit het onderzoek ten behoeve van het ontwerp van de nieuwe sleutel is
komen vast te staan dat de gekozen structuurkenmerken woningen en omgevings-
adressen-dichtheid (oad) in samenhang een heel goede correlatie geven met onder
andere de centrumfunctie die gemeenten in een gebied vervullen.
5. Is voorzien in de mogelijkheid dat regio's willen investeren in een kwaliteitssprong,
waardoor deze (de eerste jaren) relatief duurder uit zijn? Op welke wijze worden
dergelijke ambities in het algemeen met de BDU ondersteund?
5. De nieuwe verdeelsleutel wordt niet gebaseerd op de centrale beoordeling van
plannen, die er in de verschillende regio's leven. Dat zou afbreuk doen aan de
decentralisatiegedachte en bovendien leiden tot onzekerheid in de regio's over te
verwachten budgetten.
---
VenW/DGP-2007/8190
Overigens hebben de regio's binnen de BDU de mogelijkheid te sparen of te lenen
ten behoeve van een gewenste kwaliteitssprong.
6. De regio Arnhem- Nijmegen heeft een plan voor de aanleg van hoogwaardig
openbaar vervoer, waarin vertramming is opgenomen. Kan een dergelijke regio
extra BDU-gelden krijgen bij de exploitatie van een tramsysteem?
6. Nee. Dit is niet nodig. Iedere regio heeft de volledige beleidsvrijheid te kiezen
tussen de oplossingen die voor een verkeer- en vervoerprobleem mogelijk zijn.
Indien een tramoplossing vanwege de verwachte grote, gebundelde
vervoerstroom de meest kosteneffectieve oplossing is, dan moet per definitie de
exploitatie ervan binnen het beschikbare budget van de BDU kunnen worden
gefinancierd.
7. Op welke wijze wordt in de BDU voorzien in diepte-investeringen, waar de kosten
in de eerste jaren hoger zullen zijn?
7. Ervan uitgaande dat het kosteneffectieve diepte-investeringen zijn kan de
desbetreffende regio het zich permitteren deze investeringen te doen door gebruik
te maken van de mogelijkheid te sparen of te lenen via de BDU.
8. Waarom wordt de BDU- uitkering geïndexeerd op een lager percentage (zie
bijvoorbeeld coalitieakkoord pagina 51)? Betekent dit een feitelijke bezuiniging op
de BDU- gelden ten opzichte van de situatie waarin een dergelijke verlaging van
de indexering niet zou hebben plaatsgevonden?
8. In het coalitieakkoord is afgesproken dat de voorgenomen reële groei van de BDU
wordt verlaagd van 2,1% naar 1,1% vanwege andere financiële prioriteiten in het
regeerprogramma. Er resteert daarmee nog steeds een reële groei van 1,1% per
jaar, zodat er nog steeds ruimte blijft voor extra ambities, maar het klopt dat het
kan worden gezien als een bezuiniging ten opzichte van de eerder voorgenomen
groei van de middelen.
9. Is het waar dat de bezuiniging van de BDU in de periode 2008-2012 ongeveer
225 miljoen euro bedraagt en de niet uit te keren index als gevolg van
`subsidiekorting' 70 miljoen?
9. In het akkoord is bedoeld het verminderen van de voorgenomen groei van 2,1%
per jaar naar 1,1% per jaar, zie ook het antwoord op vraag 8. in de periode 2008-
2012 betekent dit ongeveer 180 mln minder groei dan oorspronkelijk was
afgesproken.
---
VenW/DGP-2007/8190
10. Treden door de nieuwe verdeelsleutel herverdelingseffecten op tussen provincies
en (stads)regio's? Zo ja, wat zijn de effecten uitgesplitst naar regio?
10. Nee. De nieuwe verdeelsleutel is zodanig afgestemd op de bestaande verdeling
conform de tijdelijke verdeelsleutel, dat er in het jaar van invoering geen
significante herverdelingseffecten optreden. Op langere termijn kan de
ontwikkeling van het aandeel in de BDU van iedere regio verschillend zijn. Dit
komt doordat de nieuwe verdeelsleutel de groei/krimp van het aantal woningen
maal de adressen-omgevings-dichtheid volgt. Deze dynamiek sluit goed aan bij
het verschil in verkeer- en vervoeropgaven van de regio's.
11. Kunt u overzichtelijk aangeven hoeveel geld in de afgelopen jaren naar de
afzonderlijke provincies en plusregio's is gegaan en de komende jaren naar de
afzonderlijke provincies en plusregio's zal gaan?
11. In onderstaande tabel zijn de BDU-uitkeringen over de jaren 2005, 2006 en 2007
weergegeven. De BDU per individuele regio in de komende jaren hangt af van de
beschikbare middelen in de V&W-begroting en de ontwikkelingen in de
verschillende regio's (de nieuwe verdeelsleutel is immers dynamisch). Deze cijfers
liggen daarom nog niet vast. Overigens zijn de maximale wijzigingen in de nieuwe
sleutel beperkt, dus regio's kunnen uitgaan van een redelijk in te schatten trend in
de ontwikkeling van hun aandeel in de BDU.
2005 2006 2007
BRU-Utrecht 82.903.000 83.506.000 96.570.000
SGH-Haaglanden 160.371.000 176.683.000 225.537.000
KAN-Arnhem/Nijmegen 53.645.000 56.884.000 71.493.000
SRA-Amsterdam 318.155.000 332.539.000 420.437.000
SRE-Eindhoven 31.111.000 31.983.000 39.003.000
SRR-Rotterdam 271.759.000 243.291.000 299.781.000
TWE-Twente 37.885.000 37.159.000 36.193.000
Drenthe 21.428.000 22.105.000 26.509.000
Flevoland 34.362.000 34.776.000 40.199.000
Fryslân 38.421.000 41.996.000 48.563.000
Gelderland 63.656.000 62.594.000 87.107.000
Groningen 50.359.000 51.435.000 68.353.000
Limburg 52.124.000 50.903.000 69.939.000
N-Brabant 73.125.000 77.182.000 90.570.000
N-Holland 54.253.000 56.401.000 103.889.000
Overijssel 28.229.142 22.542.000 31.820.000
Utrecht 28.238.000 29.295.000 49.759.000
Zeeland 19.975.000 20.854.000 26.806.000
Z-Holland 67.237.000 71.380.000 97.582.000
---
VenW/DGP-2007/8190
12. Welke verschuivingen tussen de regio's treden op als gevolg van de nieuwe wijze
van berekenen? (indien dit per regio onmogelijk is, graag een onderscheid naar
sterk stedelijk, stedelijk, weinig stedelijk en platteland)
12. Op het moment van invoeren zijn er geen verschuivingen tussen de regio's. Door
verschillen in groei in de regio's zal de groei van de BDU per regio ook iets kunnen
verschillen. Uit simulaties met proefinvullingen van de nieuwe verdeelsleutel is
gebleken, dat rekening houdend met voorgenomen (bouw)plannen van de regio's
en een reële groei van de BDU van 1,1% per jaar (coalitie-akkoord, zie vraag 8)
zelfs de regio's met een relatieve krimp nog een geringe stijging van de BDU
zullen ontvangen. Hierbij zij opgemerkt, dat in de praktijk de daadwerkelijke
realisering van bouwplannen over het algemeen achterloopt ten opzichte van de
planning, en dus de verschillen tussen de regio's geringer zullen zijn.
Kortom het beeld in euro's is dat de ene regio meer stijgt dan de andere, dit
betekent overigens dat de relatieve aandelen in de (stijgende) totale BDU zowel
dalende als stijgende regio's kent. Voorbeelden van relatieve stijgers zijn de
provincies Flevoland en Groningen, van relatieve dalers de provincie Limburg en
de Stadsregio Amsterdam.
13. Welke beleidsprioriteiten uit de Nota Mobiliteit werden in de tijdelijke
verdeelsleutel geaccommodeerd?
14. Welke beleidsprioriteiten uit de Nota Mobiliteit worden in de nieuwe
verdeelsleutel geaccommodeerd?
13. en 14. Zowel ten tijde van het opstellen van de tijdelijke verdeelsleutel als nu bij het
ontwikkelen van de nieuwe, dynamische sleutel is gezamenlijk met de koepels van
decentrale overheden geconstateerd, dat er uit de Nota Mobiliteit geen wensen
volgen ten aanzien van een herverdeling van de beschikbare BDU middelen over
de 19 regio's. De nieuwe verdeelsleutel voegt daarom uitsluitend dynamiek toe
aan de reeds bestaande verdeling, zodat op termijn de verschillen in groei van de
verkeer- en vervoertaken tussen de regio's ook hun beslag krijgen in verschillen in
het aandeel van de regio's in de totale BDU.
15. Welke financiële verschuivingen worden teweeggebracht met de nieuwe
verdeelsleutel?
15. Op het moment van invoeren geen, zie ook vraag 10. In latere jaren stijgt het
budget van de ene regio iets meer dan dat van de andere, zie ook vraag 12. De
omvang daarvan is echter in hoge mate afhankelijk van het tempo waarin
voorgenomen (bouw)plannen in de regio's worden gerealiseerd.
---
VenW/DGP-2007/8190
16. In welke begroting zijn of worden de financiële verschuivingen verwerkt?
16. Voor de rijksbegroting wijzigt er niets. De omvang van het budget voor de BDU is
onafhankelijk van de verdeelsleutel van de BDU, deze laatste kan per definitie
niets anders doen dan het beschikbare budget verdelen over de 19 regio's.
De regio's zullen de omvang van de BDU, die zij ontvangen verwerken in hun
begrotingen. Daarbij zal het budget van de ene regio iets meer stijgen dan dat van
de andere, zie ook vraag 12.
17. Op welke manier gaat de nieuwe verdeling rekening houden met de verschillen in
dynamiek tussen de afzonderlijke provincies en plusregio's? Welke provincies en
plusregio's zullen hier (financieel) van profiteren?
17. Dit gebeurt doordat in de sleutel het aantal woningen en de omgevings-adressen-
dichtheid als factoren zijn opgenomen. Zie de antwoorden op de vragen 7, 10 en
12.
Van profiteren is mijn inziens geen sprake, regio's die voor een relatief grotere
groei van hun opgaven staan ontvangen ook een relatief meer extra geld uit de
BDU, zodat zij hun toegenomen opgaven ook kunnen uitvoeren.
18. Welke integrale structuurkenmerken zullen een rol spelen in de verdeelformule?
Waarom is voor deze en niet voor andere structuurkenmerken gekozen?
18. Als structuurkenmerken is gekozen voor aantal woningen maal omgevings-
adressen-dichtheid. Deze bleken in de ontwikkelingsstudie van de nieuwe
verdeelsleutel de hoogste correlatie met de regionale opgaven te geven, met
behoud van voldoende transparantie van de formule. In deze studie is in
samenwerking met de regionale overheden en hun koepels eerst gekeken naar
regionale opgaven, vervolgens zijn daar indicatoren uit afgeleid en deze zijn weer
geconfronteerd met een groot aantal mogelijke structuurkenmerken. Een en ander
heeft tenslotte geresulteerd in bovengenoemde keuze.
19. Kunt u per provincie en plusregio aangeven wat de mening is over dit nieuwe
verdelingsvoorstel?
19. De nieuwe verdeelsleutel is ontwikkeld in een open en transparant proces, waarin
de koepels van de regionale overheden en (deels via deze organisaties) de
provincies en stadsregio's zijn betrokken. Op bestuurlijk niveau is meermalen over
de nieuwe sleutel gesproken en zijn de regio's via hun koepels akkoord gegaan
met de nieuwe verdeelsleutel. Ik heb geen overzicht van hoe in de interne
---
VenW/DGP-2007/8190
bestuurlijke overleggen voorafgaand aan het beslissende Nationale Mobiliteits
Beraad de koepels van decentrale overheden (IPO, SKVV en VNG) tot hun
eindoordeel zijn gekomen.
Hoogachtend,
DE STAATSSECRETARIS VAN VERKEER EN WATERSTAAT,
J.C. Huizinga-Heringa
---
Ministerie van Verkeer en Waterstaat