109 - Nieuwe trainingsmethode verbetert zorg schizofreniepatiënten
Datum: 29 oktober 2007
Binnen de huidige zorg voor schizofreniepatiënten is te weinig
aandacht voor zingeving en verliesverwerking. Behandelaars zijn veelal
gericht op de medische en psychiatrische aspecten van de ziekte.
Doordat zij onvoldoende oog hebben voor het existentiële lijden en
bijbehorende levensvragen, hebben patiënten het gevoel dat hun verhaal
niet gehoord wordt. Dit roept bij behandelaar én patiënt onmacht op.
Aanpassing van behandelmethoden kan leiden tot aanmerkelijke
verbeteringen. Dat blijkt uit onderzoek van Hanneke Muthert. Zij
promoveert op 8 november 2007 aan de Rijksuniversiteit Groningen.
Bij het lijden aan schizofrenie spelen verliesverwerkingsprocessen een
grote rol. Patiënten moeten verliezen incasseren ten aanzien van hun
gezondheid, van activiteiten en praktische vaardigheden, van sociale
contacten en van dromen, verlangens en verwachtingen. Behandelaars
focussen veelal op de erkenning van het verlies: de acceptatie van
schizofrenie of een psychotische kwetsbaarheid. Aandacht voor de
zoektocht van patiënten naar betekenis van wat hen overkomt, en
erkenning van het unieke van hun ervaringen is minstens zo belangrijk,
stelt Muthert. Zo verschuift de focus naar zin- en betekenisgeving en
levensvisie.
Onvoldoende zelfreflectie
Een belangrijke constatering van Muthert is dat ondersteuning bij
verliesverwerking geen vanzelfsprekend onderdeel blijkt in de zorg.
Diverse oorzaken spelen daarbij een rol. Hulpverleners beschouwen
zingeving vaak als een privégebeuren. Ook wordt nogal eens
verondersteld dat ingewikkelde levensvragen bij de doelgroep geen rol
van betekenis zouden spelen. Het kost hulpverleners veel moeite hun
neiging tot oplossingsgericht handelen los te laten. Ook blijken zij
veelal niet voldoende op hun eigen onmacht, zingeving en
verliesverwerking te reflecteren. Daardoor zijn ze geneigd waarden uit
hun eigen levensvisie als (morele) maatstaf te hanteren in hun
patiëntencontacten.
Training voor hulpverleners
Muthert trekt haar conclusies op basis van literatuuronderzoek en
analyse van casussen uit de praktijk van de geestelijk verzorging bij
GGZ Drenthe in Assen. Bovendien ontwikkelde ze een nieuw
verliesverwerkingsmodel en een bijbehorende training voor
hulpverleners. Deze training stelt hen in staat beter te herkennen met
welke levensvragen de patiënt worstelt. Ook leren hulpverleners
patiënten beter te ondersteunen door levensvragen goed te 'horen en te
zien' en 'erkenning te geven'. Uit de evaluatie van de training blijkt
dat bij deze doelen aanmerkelijke verbeteringen worden waargenomen. De
training is de eerste in zijn soort.
Breed inzetbaar
Van belang is dat het door Muthert opgestelde model voor
verliesverwerking ook in andere situaties en bij andere (chronische)
ziektes waardevol kan zijn. Hierbij valt te denken aan
verliesverwerking door familieleden van alzheimerpatiënten, maar ook
bij verliesverwerking bij een overlijdensgeval. Ook stelt Muthert dat
geestelijk verzorgers, naast artsen en andere hulpverleners, een
belangrijke rol kunnen spelen in de schizofreniezorg. Hiertoe moeten
zij zich echter meer profileren op het terrein van verliesverwerking.
Curriculum vitae
Hanneke Muthert (Nijkerk,1973) studeerde theologie te Groningen. Ze
verrichtte haar promotieonderzoek aan de faculteit Godgeleerdheid en
Godsdienstwetenschap van de Rijksuniversiteit Groningen en bij het
psychosecircuit van GGZ Drenthe. Het onderzoek werd mede gefinancierd
door de Stichting De Open Ankh. Muthert werkt als Geestelijk Verzorger
bij GGZ Drenthe en als docent aan de Rijksuniversiteit Groningen. De
titel van haar proefschrift: `Verlies en verlangen. Over
verliesverwerking bij schizofrenie. Een kader, een training voor
hulpverleners en de rol van de geestelijk verzorger nader belicht.' Ze
promoveert bij prof.dr. P.M.G.P. Vandermeersch.
Noot voor de pers
Nadere informatie: Hanneke Muthert, tel. 06-11390609, 050-313 9882,
e-mail: j.k.muthert@rug.nl
Rijksuniversiteit Groningen