PH.Nieuwsbrief 276.10

Wekelijkse nieuwsbrief van de Disciplinegroep Public Health van het Julius Centrum, Utrecht


ÉÉN OP TWEE OPGENOMEN TRAUMA-PATIËNTEN IS GEVALLEN


Op een Spoedeisende Hulpafdeling (SEH) van een ziekenhuis verschijnen ongeveer evenveel patiënten met trauma ofwel letsel als met ernstige symptomen zoals acute buikpijn, pijn op de borst en benauwdheid. Van de opgenomen trauma patiënten is de helft (49%) gevallen en had 36% een verkeersongeval. Elf procent liep letsel op door externe oorzaken, bijvoorbeeld door een omgewaaide boom. Drie procent was slachtoffer of dader bij geweldpleging. Één procent had een trauma door een niet nader omschreven oorzaak. Tot deze tussentijdse gegevens komt drs. Mariska de Jongh. Zij is epidemiologe en beleidsmedewerker bij het Traumacentrum Brabant. De Jong doet samen met traumachirurg Dick Meeuwis en ondergetekende onderzoek naar trends in de traumazorg. Zij baseert zich op onder meer tien jaar gegevens van het Elisabeth Ziekenhuis te Tilburg. De hierboven genoemde percentages slaan op dit ziekenhuis en op het jaar 2006. Het aantal valpartijen die tot opname leiden neemt sinds 1997 toe met bijna twee procent per jaar. Wij vermoeden (maar gaan dat nog toetsen) dat er verbanden bestaan tussen deze groei en een aantal factoren. Ten eerste zou sprake kunnen zijn van een relatief hoog alcoholgebruik bij de opgenomen en gevallen patiënten. Ten tweede verwachten wij dat oudere mensen vaker vallen. Ten derde speelt wellicht verwardheid ten gevolge van medicatiegebruik of dementie een rol bij het vallen. Mariska de Jongh zoekt in de komende tijd via pubmed naar publicaties over vallen, SEH gebruik en valpreventie. Wil jij haar attenderen op Nederlandse studies? Of op opmerkelijke internationale? Stuur haar dan een email op M.d.Jongh@elisabeth.nl


WEGWIJZERS SPOEDZORG ZIJN VERWARREND


Er bestaan vele woorden en afkortingen om een ziekenhuisafdeling voor spoedzorg aan te duiden. Ik noem er enkele: CSO (Centrale Spoed Opvang), EHH (Eerste Harthulp), EHBO (Eerste Hulp Bij Ongelukken) en SEH (Spoedeisende Hulpafdeling). Er zijn er wel veertig verschillende termen en afkortingen. Ook de pictogrammen -van belang voor analfabeten- verschillen per ziekenhuis. Voor mensen in paniek, toeristen, buitenlanders en anderen die zelden komen op een ziekenhuisterrein, zou één aanduiding voor alle ziekenhuizen wenselijk zijn. Wellicht zouden de woorden SPOED/EMERGENCY uitkomst bieden. De ANWB borden kennen alleen de letter H van hospitaal. Maar niet elk ziekenhuis heeft een afdeling voor spoedzorg. Er zou een apart ANWB pictogram voor spoedzorg moeten komen, bijvoorbeeld een rood kruis met daaronder de woorden spoed en emergency. Deze verwarrende bewegwijzering en suggesties ter vereenvoudiging kwamen aan de orde tijdens een van de sessies van de Masterclass Spoedzorg die deze herfst draait op het Julius Centrum. Aan deze Masterclass nemen twintig ervaren professionals, directeuren en senior beleidsmedewerkers van SEH's, Ambulancediensten en huisartsenposten deel. Eind juni 2008 start de volgende Masterclass. Wil jij je nu al aanmelden? Stuur een mail naar Masterclass organisator Margriet Hageman op G.M.C.Hageman@umcutrecht.nl of naar masterclass begeleider dr. Henk van der Steeg op HvdSteeg@euronet.nl


DIENSTAPOTHEEK LEVERT GROOT DEEL VAN SPOEDRECEPTEN AF


In de provincie Utrecht liggen de vijf dienstapotheken naast Huisartsenposten. Tijdens de meetweek spoedzorg 2007 leverden zij 434 voorgeschreven, spoedeisende recepten uit. In 73,6% van de gevallen had de huisarts die voorgeschreven (medisch specialist: 24,9% en tandarts: 1,5%). Naast de dienstapotheken zijn in Utrecht veertig andere apotheken buiten kantooruren geopend, bijvoorbeeld tot 20.00 uur 's avonds en op zaterdagen. Zestien van die veertig hielden ook bij wat ze uitleverden aan spoedeisende geneesmiddelen. Dat waren 98 recepten ofwel naar schatting 245 recepten voor de groep van veertig apotheken. De spoedrecepten worden dus voor 64% (434 van (434 + 245) uitgeleverd door dienstapotheken. Deze gegevens kwamen naar voren in de lezing van senior Juliusonderzoeker dr. Margriet van Baar tijdens de bijeenkomst van Utrechtse leidinggevenden in de spoedzorg op vrijdag 19 oktober. In de vorige Nieuwsbrief staan tal van andere berichten uit deze presentatie.


BIG MOVE SLAAT AAN MAAR IS NOG GEEN GROTE BEWEGING


In de Amsterdamse en Utrechtse eerstelijn draaien programma's voor mensen die te weinig bewegen, weinig zelfvertrouwen hebben en veel spanningen ervaren. Ze staan bekend onder de term BIG MOVE. De programma's die in Vogelaarwijken draaien, slaan aan. Allochtoon en autochtoon gaan samen naar de bijeenkomsten, meestal op aanraden van de huisarts. De sessies worden in of nabij een huisartsenpraktijk gehouden. Tijdens het congres Recente Ontwikkelingen in de Eerstelijn op 16 november vertelt huisarts Jacqueline van Riet uitgebreid over haar ervaringen in de Utrechtse wijk Overvecht. Wat opvalt, dat de BIG MOVE intiatieven in Amsterdam en Utrecht zo weinig worden opgevolgd in andere Vogelaarwijken. Zijn de huisartsen aldaar te druk met routine zorg en hebben ze geen energie over om ook BIG MOVE initiatieven te starten? Is de financiering elders knullig geregeld? Tijdens het congres o p16.11 komen ook deze vragen aan de orde. Wil jij ook naar dat congres dat alle recente ontwikkelingen in de eerstelijn aan de hand van praktijkvoorbeelden aan de orde stelt? Op de website www.integratedcare.nl (doorklikken op nascholing) tref je het volledige programma aan. Via die webstek kun jij je ook opgeven. Je kunt ook een email sturen naar congresorganisator Margriet Hageman op G.M.C.Hageman@umcutrecht.nl


ONDERZOEK MEERWAARDE PATIËNTENORGANISATIES HALVERWEGE


Dezer dagen sluit de periode waarin tien medische studenten onder leiding van Juliusonderzoekers drs. Mascha Berk en dr. Henk van der Steeg 289 interviews afnamen bij 41 patiënten- en gehandicaptenorganisaties, ofwel gemiddeld zeven per organisatie. De 41 zijn a select getrokken uit een totaal van 161, die overheidssubsidie ontvangt. Van de 289 respondenten is circa zestig procent werkzaam binnen de organisaties, bijvoorbeeld als actief lid of als beleidsmedewerker. De overigen werken erbuiten maar hebben veel contact met de betreffende patiëntenorganisatie. Bijvoorbeeld als zorgverlener of als inkoper bij een zorgverzekeraar. Allen werden bevraagd naar de ervaren meerwaarde van de drie kerntaken van patiëntenorganisaties: kennisniveau verhogen, lotgenotencontact bevorderen en belangen behartigen. De interviewronde is een onderdeel van een groter onderzoek dat de Stichting PGO opdroeg aan het Julius Centrum. Het eerste deel was een statistische beschrijving van structuren, activiteiten, inkomsten en uitgaven van patiënten- en gehandicaptenorganisaties. Daarover is een deelrapport verschenen. Het tweede gedeelte betreft de hierboven genoemde ervaren meerwaarde. In dit deel worden tevens twintig personen op nationale posities bevraagd over de door hun wenselijk geachte toekomst van patiëntenorganisaties. In het voorjaar 2008 verschijnt het eindrapport. De onderzoekers ervaren de studie als een ontdekkingsreis. Ze zijn nu halverwege. Wil je het eerste onderzoeksverslag ontvangen? Stuur een mail naar M.Berk-3@umcutrecht.nl


GESTRESSTE AANSTAANDE MOEDERS KRIJGEN VAKER EEN ADHD KIND


Vrouwen die tijdens hun zwangerschap veel stress ervaren hebben meer kans op een kind dat ADHD ontwikkelt in de pubertijd. Dit vertelde de Leuvense hoogleraar kinderneurologie Lieven Lagae op 22 oktober aan Juliusonderzoeker dr. Nathalie Urbanus en ondergetekende. Hij deed dat tijdens een lunch in Leuven. Lagae leidt al vijftien jaar de onderzoekslijn: Effect of antenatal stress on behaviour in adolescents. Zijn medewerkers en hijzelf publiceren regelmatig hierover op basis van een Leuvens cohort dat begint vòòr de geboorte en daarna de kinderen volgt. De oudste kinderen in het cohort zijn nu vijftien jaar. Onduidelijk is hoe het verband precies loopt tussen prenatale stress en ADHD. Er ligt een neurofysiologisch verband via de hersenschors. Maar ook bestaat er een neuro psychologische relatie.

Op 22.10 bezochten wij Lagae in Leuven. Wij vroegen en verkregen medewerking voor een vergelijkende studie naar kwaliteit, kosten en klantervaringen bij ketenzorg aan kinderen met een vermoeden op ernstige epilepsie. In het Sylvia Toth Centrum van het UMC Utrecht worden deze kinderen multidisciplinair en in één dag gediagnosticeerd. In Leuven is dat niet het geval. Wil je meer weten over de onderzoekslijn van Lieven Lagae? Surf op Pubmed of google op zijn naam. Je vindt talloze publicaties. Wil je iets weten over onze eigen ketenzorgstudie? Stuur een mail naar J.J.N.Urbanus@umcutrecht.nl


PREVENTIENETWERK OPGERICHT IN MIDDEN HOLLAND


Midden Holland is het gebied tussen Den haag en Utrecht, rondom Gouda. Welnu het Regionaal Zorgberaad Midden-Holland, het Transmuraal Netwerk Midden-Holland (oprichter) en de GGD Hollands Midden hebben voor hun gebied onlangs een preventienetwerk opgericht. Onder de slogan Van Harte Gezond coördineert dit netwerk alle preventie interventies op het gebied van roken, alcoholmisbruik, overgewicht en diabetes.

Depressie, seksuele gezondheid, vaccinaties en bevolkingsonderzoeken, mantelzorgondersteuning, opvoedingsondersteuning en opvang kwetsbaren. Behalve de oprichters zijn alle gemeenten en zorgaanbieders uit de regio lid van het netwerk. Meer informatie bij W. Oskam van het Zorgberaad Midden Holland. Zijn emailadres is info@zorgberaadmh.nl


MANAGEMENT WORKSHOP VOOR HUISARTS EN SPECIALIST VINDT PLAATS OP 15 EN 16 NOVEMBER


Sinds kort organiseert het UMC Utrecht, evenals andere UMC's, tweedaagse workshops voor huisartsen, psychiaters en andere specialisten in opleiding (AIOS). Die gaan over discipline overstijgende onderwerpen. Een van die workshops heeft als doel management vaardigheden en kennis aan te reiken. De eerstkomende vindt plaats op 15 en 16 november op het Julius Centrum. Die staat onder leiding van de arts dr. Henk van der Steeg en ondergetekende. Je krijgt antwoorden op vragen zoals: wat moet ik aan met DBC's en andere vormen van bekostiging? Hoe vertel ik slecht nieuws aan een collega die niet goed functioneert? Hoe ga ik om met mijn Raad van bestuur? Hoe geef ik zelf leiding aan verpleegkundigen en praktijkassistenten? De workshop heeft plaats voor twintig personen. Er zijn nog vijf plaatsen beschikbaar. Wil je meedoen? Op de webstek www.umcutrecht.nl (doorklikken op

onderwijs/opleidingen/specialistenopleidingen) tref je het programma aan. Je meldt je aan door een mail te sturen naar Manon Sakkers. Zij is Coördinator Specialisten Opleidingen en is bereikbaar op m.e.sakkers@umcutrecht.nl


ZIEL EN ZAKELIJKHEID AAN DE ORDE OP 6 NOVEMBER IN GOIRLE


Op dinsdag 6 november, 1300 - 1730 uur organiseert Zorgnetwerk Midden-Brabant een congres onder de titel Zorg, Ziel & Zakelijkheid. Aan de orde komen vragen zoals: Hoe blijf je gemotiveerd terwijl de druk van buitenaf steeds groter wordt? Is samenwerking mogelijk terwijl de marktwerking toeneemt? Is er ruimte voor zorgvernieuwing en welke drijfveren en ambities zijn daarvoor nodig? Het congres wil antwoord geven op deze vragen die relevant zijn voor ketenzorg en aansluiten bij de actualiteit en dagelijkse praktijk. Ondergetekende houdt een plenaire inleiding. Daarin pleit ik voor non profit organisaties die lange termijndoelen, maatschappelijke verantwoordelijkheid, zakelijkheid en liefde voor de patiënt combineren. Aanmelden kan tot 1 november a.s. via de website www.zorgnetwerkmb.nl


VERANTWOORDING Hierbij ontving je de wekelijkse Nieuwsbrief van de Disciplinegroep Public Health. Wil je meer weten over een bericht? Neem dan contact op. Wil je delen van de nieuwsbrief verspreiden onder collega's, doe dat. Je collega's kunnen zich ook aanmelden voor rechtstreekse toezending. Je meldt je aan en af door een mail te sturen naar PH.Nieuwsbrief@planet.nl Bij afmelding of wijziging graag vermelden welke versie (bv 243.1, 243.2, etc) je ontving.

De nieuwsbrief is gericht aan een aantal relaties van de Disciplinegroep: collega's binnen en buiten het Julius Centrum, pao- en keuzeblok studenten, gastdocenten, stage-verleners aan co assistenten Sociale Geneeskunde, onderzoeksrelaties, subsidiënten en overigen die geïnteresseerd zijn in Utrechts Volksgezondheids onderwijs en in onderzoek naar zorginnovaties, ketenzorg en transmurale zorg. De Nieuwsbrief verschijnt wekelijks op zondag of maandag. Eerdere edities tref je aan vanaf nr 65 op de internetsite www.integratedcare.nl

Heb je belangstelling voor nieuws over ketenzorg en zorginnovaties in het buitenland? Surf dan naar de website van het international Network of integrated Care: www.intergratedcarenetwork.org Wil je wetenschappelijke artikelen lezen over deze onderwerpen? Lees dan het peer reviewed internettijdschrift International Journal of Integrated Care op www.ijic.org Dit is een gratis tijdschrift, dat online publiceert en is opgenomen in Pubmed. Ook submissions van concept artikelen zijn welkom.
Opsteller van deze nieuwsbrief is:

Guus Schrijvers
Hoogleraar Public health in het bijzonder Structuur en functioneren van de
Gezondheidszorg
Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen
en Eerstelijnsgeneeskunde
Universitair Medisch Centrum Utrecht
email: a.j.p.schrijvers@umcutrecht.nl
tel: 088 755 9356


MASTERCLASS DISEASE MANAGEMENT BEGINT OP 16 JANUARI 2008


Dr. Henk van der Steeg en ondergetekende starten de Masterclass Disease management op 16 januari 2008. De masterclass eindigt na tien bijeenkomsten op 18 juni. De onderwijsdoelen zijn: 1. kennisontwikkeling 2.inzicht verwerven in de ontwikkelingen in ons gezondheidszorgsysteem specifiek van de chronische zorg 3. het versterken van de academische, kritische denkwijze 4. het aanleren van vaardigheden op het gebied van communicatie, conflicthantering, onderhandelen en draagvlak creëren 5.

de masterclass verbreedt het netwerk met collega's. De doelgroep bestaat uit huisartsen, managers klinische zorg, managers ambulante zorg, managers transmurale zorg, managers/directeuren in de thuiszorg en verpleeg- en verzorgingshuizen en leidinggevenden op midden management niveau. Ook medisch specialisten en andere professionals die binnen zorgprogramma's participeren zijn van harte welkom. Per bijeenkomst worden meestal twee experts uitgenodigd, houden twee deelnemers referaten en worden vaardigheden geoefend. Het maximum aantal deelnemers bedraagt zestien. Inschrijving in volgorde van binnenkomst. Op de website www.integratedcare.nl (doorklikken op nascholing) tref je het volledige programma aan. Via die webstek kun jij je ook opgeven. Je kunt ook een email sturen naar masterclass organisator Margriet Hageman op G.M.C.Hageman@umcutrecht.nl


STUDENTEN GEZOCHT VOOR MEETWEKEN BIJ VERSLAVINGS INSTELLING CENTRUM MALIEBAAN


Het Julius Centrum voert een onderzoek uit naar gedurende twee meetweken onder OGGZ patiënten van Centrum Maliebaan. In dit onderzoek wordt o.a. nagegaan hoe de patiënten oordelen over de kwaliteit van de zorg die verleend is door Centrum Maliebaan. Hiertoe worden vragenlijsten afgenomen bij de patiënten op verschillende locaties van Centrum Maliebaan. Wij zoeken werkstudenten die deze vragenlijsten willen afnemen of de patiënten willen ondersteunen bij het invullen daarvan. Ben je van 5 tot 16 november beschikbaar? Meld je aan bij Julius onderzoeker Hajar Belkadi; 030-2505160/06-18647907; H.Belkadi@umcutrecht.nl.