Datum: 25 oktober 2007
Inlichtingen bij: Arjan Lejour (tel. 070-3383311) en Dick Morks (tel.
070-3383410)
EU-lidmaatschap Kroatië goed voor toename welvaart
Als Kroatië lid wordt van de Europese Unie (EU) kan de welvaart in
Kroatië na ongeveer 15 jaar met 2,6% toenemen als gevolg van de
toetreding tot de interne markt. Als Kroatië tijdens de voorbereiding
van het lidmaatschap ook haar instituties substantieel weet te
verbeteren tot een niveau zoals dat nu in Portugal wordt gehaald, kan
het inkomen nog eens met maximaal 8% toenemen. De economische gevolgen
voor de EU en ook die voor Nederland zijn weliswaar positief, maar
zeer klein.
Dit zijn de belangrijkste conclusies die het Centraal Planbureau (CPB)
trekt in het vandaag verschenen CPB Document 'The Economic Effects of
Croatia's Accession to the EU'. De auteurs Arjan Lejour, Andrea Mervar
en Gerard Verweij evalueren in dit document de economische gevolgen
van een mogelijke toetreding van Kroatië tot de EU.
Sinds 1 februari 2005 is de Stabilisatie- en Associatie Overeenkomst
tussen Kroatië en de EU van kracht en op 3 oktober 2005 zijn de
onderhandelingen over een EU-lidmaatschap begonnen. Deze publicatie
behandelt twee onderwerpen die met het lidmaatschap samenhangen: de
toetreding tot de interne markt en een verbetering van instituties die
door het lidmaatschap wordt gestimuleerd. Aangezien de CPB-analyse
zich concentreert op de gevolgen voor de handel, blijven de
consequenties via directe buitenlandse investeringen buiten
beschouwing. Ook wordt geen rekening gehouden met de mogelijke
toetreding van Kroatië tot de Economische en Monetaire Unie (EMU).
Toetreding van Kroatië tot de interne markt
Een belangrijk aspect van de toetreding is de deelname aan de interne
Europese markt. Kroatië moet daarvoor immers gaan voldoen aan de
EU-regelgeving. Dit proces zal op korte termijn aanpassingskosten voor
het land met zich meebrengen. Op langere termijn zal het evenwel
leiden tot een vermindering van handelsbelemmeringen en daardoor tot
meer economische integratie. De kosten van douaneformaliteiten,
vertragingen aan de grens en dergelijke zullen afnemen.
Handelsbarrières nemen ook af als gevolg van de harmonisering van
productstandaarden, zoals ondermeer de consumentenveiligheid van
elektrische producten.
De onderzoekers hebben eerst een schatting gemaakt van de omvang van
de huidige handelsbelemmeringen. Vervolgens zijn de economische
gevolgen onderzocht van het wegnemen ervan. De resultaten laten zien
dat Kroatië door de toetreding tot de interne markt na circa vijftien
jaar een welvaartswinst boekt ter grootte van 1,1 miljard euro, wat
een toename van 2,6% betekent. Dit effect weerspiegelt de voordelen
van economische integratie, zoals specialisatie en de toename van het
handelsverkeer. De winst is groter voor Kroatië dan voor de EU. Het
effect voor de EU is weliswaar positief, maar klein. De reden voor
deze geringe omvang is dat slechts 0,4% van de totale EU-export naar
Kroatië gaat, terwijl andersom de EU de belangrijkste handelspartner
voor Kroatië is. De Europese en dus ook de Nederlandse huishoudens
profiteren per saldo weinig van de toetreding. Het welvaartsvoordeel
is geraamd op circa 900 miljoen euro voor de gehele EU, hetgeen
neerkomt op zo'n 2 euro per inwoner.
Volgens de CPB-schattingen neemt vooral de productie van textiel en
kleding in Kroatië toe. Deze stijgt met meer dan 30%. Dit gaat deels
ten koste van de textiel- en kledingsector in de nieuwe EU-lidstaten
uit Midden- en Oost-Europa. Gemiddeld genomen gaan ook die landen er
echter niet op achteruit door de toetreding van Kroatië tot de EU.
Hervorming van instituties in Kroatië
Indien Kroatië erin slaagt haar eigen instituties te hervormen in
reactie op het EU-lidmaatschap, dan kunnen de economische effecten
voor Kroatië aanzienlijk groter zijn dan hierboven geschetst. Betere
instituties, met als gevolg onder meer het verminderen van corruptie
en een beter functioneren van overheidsorganisaties, kunnen bijdragen
aan verbetering van de concurrentiepositie van Kroatië en daarmee de
handelsintegratie met andere landen bevorderen. De onderzoekers achten
deze instituties van groot belang voor de handel. Indien wordt
aangenomen dat de instituties in Kroatië op de lange termijn op een
vergelijkbaar niveau gaan functioneren als momenteel in Portugal, dat
wil zeggen iets onder het gemiddelde van de huidige 15 EU-landen, dan
kunnen de totale exporten van Kroatië op lange termijn met meer dan
50% toenemen. Het inkomen stijgt daardoor met zo'n 8%. Hiervan
profiteert ook de rest van Europa. De Europese welvaart neemt dan naar
verwachting met in totaal 2 miljard euro toe vergeleken met de
situatie waarin de instituties in Kroatië niet hervormd worden. Men
moet echter wel bedenken dat de institutionele hervormingen veel
beperkter kunnen zijn. De economische effecten zijn in dat geval dan
ook navenant kleiner.
CPB Document 154, 'The Economic Effects of Croatia's Accession to the
EU', is te bestellen bij:
Bibliotheek Centraal Planbureau
Postbus 80510
2508 GM Den Haag
Telefax: 070-3383350
E-mail: bibliotheek@cpb.nl
Prijs: 9,- euro
Centraal Planbureau