Algemene Vereniging Van Beroepsjournalisten in België
Jacques Vandersichel herdenkt Karel Hemmerechts: 'Een geboren journalist'
Hij had professor kunnen worden of diplomaat of kardinaal. En in elk
van die functies zou hij tot de top hebben behoord. Maar Karel
Hemmerechts was nu eenmaal bezeten door het nieuws.
Hij vergeleek zichzelf met een spons die onophoudelijk het nieuws
opzuigt, elk moment van de dag iets toevoegend aan wat er al inzat.
Als hij om tien uur s morgens de redactievergadering opende, dan had
hij al alles gehoord op de buitenlandse radios, met BBC World Service
en France Inter als zijn favorieten, en had hij zijn lievelingskranten
(Le Monde, The Trib, de Frankfurter Allgemeine en de Neue Zürcher
Zeitung) al doorgenomen. Hij zag alles, hoorde alles, las alles en
onthield alles, dank zij een fenomenaal geheugen.
De germanist Hemmerechts begon zijn loopbaan in 1948 bij De Standaard,
maar trok vier jaar later naar het NIR, zoals de omroep toen heette,
eerst als omroeper, maar snel als journalist op de radioredactie. In
de pioniersjaren van de televisie modereerde hij politieke debatten en
presenteerde hij soms het journaal op een wel zeer eigen manier. Hij
ging gewoon voor de camera zitten en vertelde, zonder papiertje of
zonder autocue, wat hij die dag aan nieuws had opgezogen. Hij
gebruikte daarbij het hypercorrecte en enigszins geaffecteerde
Nederlands, dat perfect paste bij de toenmalige strijd voor het
Algemeen Beschaafd.
Ik leerde Karel kennen in 1962. Hij was secretaris van de Directeur
Generaal en zelfs toen al getipt als diens latere opvolger. Na een
maand of twee komt hij mij vragen of ik geen belangstelling heb om
over te stappen naar de Schooltelevisie. Zonder nadenken antwoord ik,
dat ik dan even goed kon terugkeren naar de school waar ik les had
gegeven, dat ik al sedert mijn kinderjaren bezeten ben door het nieuws
en dat daar mijn toekomst moet liggen. Waarschijnlijk was het op dat
moment dat wij goede vrienden geworden zijn.
In 1974 werd Hemmerechts de eerste Bestuursdirecteur Informatie van de
omroep, verantwoordelijk voor alle nieuwsprogrammas, zowel op radio
als op televisie. Het was de tijd dat onze journalistiek zwaar onder
vuur lag, vooral van de politieke partijen die zich allemaal tekort
gedaan voelden en die met de chronometer in de hand de seconden
aftikten die aan hen of aan hun tegenstrevers waren besteed. Het was
ook de tijd van een nieuwe generatie jonge journalisten die zichzelf
politiek dakloos noemden. En elke dag lag Karel tussen hamer en
aambeeld. Het aambeeld van de basis en de hamer van de top, die maar
niet kon begrijpen dat journalisten andere prioriteiten hadden dan
netjes opgedeeld te worden in één van drie politieke vakjes die het
huis rijk was. Nic Bal, de toenmalige Programmadirecteur TV, schrijft
daarover: Het is de grootste verdienste van Hemmerechts dat hij zich
nooit aan het gesprek met zijn jongere collegas onttrokken heeft en
dat hij er nooit voor teruggedeinsd is zijn mensen te verdedigen,
wanneer zij ten onrechte werden aangevallen." De climax kwam met een
Panorama reportage over Shaba, waar Paul Vandenbussche persoonlijk
naar de TV studio kwam om de uitzending tegen te houden. Wat hem niet
lukte. Aan dit incident heeft Hemmerechts een hartinfarct overgehouden
en de zekerheid dat de opvolging niet voor hem zou zijn. Maar zijn
journalistieke eer was intact gebleven.
Zijn fysieke toestand, er kwamen later nog drie overbruggingen, hield
hij onder controle door elke morgen om zeven uur te gaan zwemmen, door
aan yoga te doen en door ieder weekend een kleine honderd kilometer te
fietsen in zijn geliefde Brabantse heuvels. Morele steun vond hij in
zijn diep christelijk geloof. Hij voedde dat met dezelfde intensiteit
als zijn nieuwshonger. Maar nooit voelde hij de behoefte om
missionaris te spelen. Op een avond komen wij binnen in een Londens
hotel met een majestueuze dubbele trap die naar de lobby leidt. Ik
neem de linker trap, hij de rechter. En als we samen boven komen zegt
hij Wij hebben elk een andere weg genomen, maar we komen uit aan
dezelfde poort." Als de poort die hij bedoelde echt bestaat, dan zal
ze voor hem wijd open gaan.
Jacques VANDERSICHEL
16.10.2007.