Antwoorden op kamervragen van Thieme over de komst van megabedrijven en de vergrote kans op de verspreiding van de MRSA-bacterie
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
PG-K-U-2796560
16 oktober 2007
Antwoorden van minster Klink, mede namens collega van Landbouw, Natuur
en Voedselkwaliteit (LNV), op kamervragen van het Kamerlid Thieme over
de komst van megabedrijven en de vergrote kans op de verspreiding van
de MRSA-bacterie (2060724140).
Vraag 1
Kent u het bericht `Angst voor bacterie'? 1)
Antwoord 1
Ja
Vraag 2
Kunt u aangeven of de komst van megavarkensbedrijven met meer dan 5000
varkens per locatie de kans op een besmetting van omwonende bewoners
met de MRSA-bacterie zal kunnen vergroten? Zo ja, is daar onderzoek
naar gedaan of bent u bereid tot het instellen van een dergelijk
onderzoek? Zo neen, waaruit blijkt dat het risico niet zal toenemen,
Antwoord 2
In de praktijk zijn er nog geen gevallen bekend van besmetting van
omwonenden met de MRSA-bacterie. Ik kan echter niet uitsluiten dat de
vestiging van grote varkensbedrijven de kans hierop kan vergroten. Er
is hiernaar tot nu toe echter nog nauwelijks onderzoek gedaan. In een
door het Ministerie van LNV gefinancierd onderzoeksprogramma naar
veehouderij gerelateerde MRSA, wordt wel gekeken naar de mate van
uitstoot van MRSA via de lucht. De eerste resultaten hiervan komen
naar verwachting tegen het einde van dit jaar beschikbaar.
Vraag 3
Welke factoren zijn van invloed op het verspreidingsrisico vanuit de
varkenshouderij naar de omgeving? In hoeverre kunnen menselijke
vergissingen toch leiden tot ongewilde besmetting van de omgeving?
Zijn er wetenschappelijke onderzoeksresultaten beschikbaar naar de
verspreiding van de MRSA-bacterie in de omgeving van
varkenshouderijen?
Antwoord 3
Dit wordt momenteel onderzocht in het door de Minister van LNV
gefinancierde onderzoeksprogramma. Te denken valt aan de mate van
vóórkomen van MRSA in de bedrijven, het soort bedrijf, de mate van
direct contact met de varkens en de behandeling van de afgevoerde
lucht. Ook de weersomstandigheden lijken van invloed op de
verspreiding van MRSA, via de lucht naar het omringende milieu.
Bij de analyse van de onderzoeksgegevens zal ook aandacht worden
besteed aan de mogelijke effecten van gebruikelijke agrarische
activiteiten zoals het uitrijden van mest en het in- en uitladen van
dieren.
Recent zijn Amerikaanse publicaties verschenen, waarin melding gemaakt
is van verspreiding van resistente bacteriën, met name stafylokokken,
in de omgeving van varkensbedrijven (Gibbs, Green et al. ).
Vraag 4
Acht u het verantwoord omwonenden eventueel bloot te stellen aan
dergelijke invloeden? Zo ja, waarom?
Antwoord 4
Zoals aangegeven in mijn antwoord op uw tweede vraag, zijn er in de
praktijk nog geen gevallen bekend van MRSA-besmettingen via de lucht.
Meer onderzoek is nodig om uitspraken te kunnen doen over de mogelijke
risico's voor omwonenden in Nederland via deze route. Pas wanneer de
resultaten van dergelijk onderzoek bekend zijn, is het voor mij
mogelijk om een antwoord te geven op uw vraag.
Vraag 5
Op welke wijze kunnen omwonenden van een varkenshouderij voorkomen dat
zij bloot kunnen worden gesteld aan de MRSA-bacterie? Kunnen deze
omwonenden met succes een mogelijk risico op besmetting aanvoeren in
de bezwaarschriften tegen de komst van nieuwe megabedrijven in
Landbouw Ontwikkeling gebieden? Zo ja, op welke wijze? Zo neen, waarom
niet? Acht u dit rechtvaardig jegens de bewoners?
Antwoord 5
Het is bekend dat met name mensen die intensief contact hebben met
levende varkens, een kans op besmetting hebben. Om de risico's op
besmetting zo klein mogelijk te houden, is het voor omwonenden daarom
raadzaam om rechtstreekse contacten met varkens zoveel mogelijk te
vermijden. Of omwonenden de risico's van overdracht van MRSA kunnen
aanvoeren in bezwaarschriften tegen de komst van megabedrijven in
Landbouw Ontwikkelingsgebieden, is een kwestie tussen omwonenden en de
betreffende gemeente. Over de haalbaarheid hiervan kan ik geen
uitspraak doen.
Vraag 6
Wordt een nieuw te vestigen varkenshouderijbedrijf verplicht een
risico-analyse uit te voeren waarbij inzicht wordt verkregen in de
kans op verspreiding van de MRSA-bacterie naar omwonenden? Zo ja, op
welke wijze, wie beoordeelt het risico en welke consequenties worden
daaraan verbonden? Zo neen, waarom niet en op grond waarvan acht u een
risico analyse niet noodzakelijk?
Antwoord 6
Er bestaan nog geen plannen om nieuwe varkenshouderijbedrijven te
verplichten een risico-analyse te laten uitvoeren met betrekking tot
de kans op verspreiding van de MRSA-bacterie naar omwonenden. Zie
verder ook het antwoord op vraag 4.
Vraag 7
Kunt u aangeven of bij eventuele verspreiding van de MRSA-bacterie
door een varkenshouderijbedrijf het bedrijf door de omwonenden via een
civielrechtelijke procedure aansprakelijk gesteld kan worden? Zo ja,
kan ook een civielrechtelijke procedure worden opgestart op basis van
het potentiële risico op MRSA-besmetting door het
varkenshouderijbedrijf? Zo neen, waarom niet? Op welke andere manier
kunnen omwonenden de materiële en immateriële schade verhalen op de
veroorzaker?
Antwoord 7
Voor zover mij bekend staat het omwonenden altijd vrij om een
civielrechtelijke procedure op te starten. Eventuele andere manieren
om de materiële en immateriële schade te verhalen zijn mij niet
bekend.
1) - Green CF, Gibbs SG, Tarwater PM, Mota LC, Scarpino PV. Bacterial
plume emanating from the air surrounding swine confinement operations.
J Occup Environ Hyg. 2006 Jan;3(1):9-15.
- Gibbs SG, Green CF, Tarwater PM, Mota LC, Mena KD, Scarpino PV.
Isolation of antibiotic-resistant bacteria from the air plume downwind
of a swine confined or concentrated animal feeding operation. Environ
Health Perspect. 2006 Jul;114(7):1032-7.