Den Haag, 16 oktober 2007
Bijdrage van het lid Smeets (PvdA) aan de Behandeling Begroting Economische Zaken 2008
Gesproken woord geldt!
Voorzitter,
Dit is de eerste begroting Economische Zaken van deze minister en staatssecretaris. En laat ik maar meteen met de deur in huis vallen: de PvdA is echt opgetogen over deze begroting! Opgetogen omdat wij een verschuiving waarnemen naar duurzaamheid en consumenten-bescherming.
Graag verzoek ik de minister nog eens het centrale thema voor deze kabinetsperiode toe te lichten. Welk doel is voor deze minister het belangrijkste en wil zij in 2011 koste wat kost gerealiseerd zien. In de media heeft de minister gezegd dat zij de minister wil zijn van de 'zelfbewuste ondernemer' en heeft zij gewaarschuwd voor de negatieve economische gevolgen van nationalisme.
De staatssecretaris heeft het over 'niet schuilen achter de dijken'. Motto en missie van EZ spreekt de PvdA in ieder geval aan!
Voorzitter,
In het verleden was Nederland niet alleen het meest welvarende land ter wereld maar ook de meest vooraanstaande handelsnatie ter wereld. Dit had uiteraard van alles te maken met de internationale oriëntatie van de ondernemers destijds. Er was sprake van een echte pioniersgeest. Die internationale oriëntatie is van groot belang, daarom hecht de PvdA-fractie ook zeer aan internationale economische betrekkingen. De PvdA is dan ook trots voor deze kabinetsperiode de Minister van Buitenlandse Handel te mogen leveren, Frank Heemskerk.
Internationale oriëntatie dus, maar met daarbij wél een belangrijke plaats voor het 'maatschappelijk verantwoord ondernemen' en dat maakt dan weer het verschil met vroegere tijden.
Zorgelijk vindt de PvdA-fractie dat de uitgaven aan de EVD in de begroting teruggeschroefd lijken te worden. Dat geldt ook voor het Programma Economische Samenwerking Projecten en het Programma Starters Buitenland, voor begeleiding en advies voor ondernemers met internationaliseringsplannen. Een recent uitgebracht rapport van MKB-Nederland en ABN-Amro toont aan dat er een onbenut exportpotentieel is van circa 80.000 bedrijven. In dit licht is het toch meer dan verantwoord om de stimuleringsinstrumenten PSB en PESB te vergroten? Graag een reactie.
Voorzitter,
Dan zou ik graag stil willen staan bij de krachtwijken. In de wijkaanpak van minister Vogelaar wordt een rol voorzien voor EZ als het gaat om de aanpak van de 40 wijken. Echter in de begroting van EZ is dat moeilijk terug te vinden. Welke budgetten worden er nu specifiek gereserveerd? De PvdA-fractie zou graag zien dat EZ een bijdrage levert aan de kwaliteit van het ondernemerschap. Daarbij denkt de PvdA-fractie aan het instellen van 'coachingsvouchers', die verstrekt kunnen worden door de lokale Kamer van Koophandel. Via de Kamer van Koophandel kan dan gezorgd worden voor adequate ondersteuning en begeleiding op maat. Hierbij kan gedacht worden aan het inhuren van professionele begeleiding, bijvoorbeeld als het gaat om de boekhouding, of marketing, of andere aspecten van het ondernemerschap. Dit omdat het in de praktijk vaker voorkomt dat een ondernemer of toekomstige ondernemer wel bepaalde aspecten van het ondernemerschap beheerst maar niet alle. Dit kan zeker het geval zijn in de 40 Vogelaarwijken.
Ondersteuning op specifieke onderdelen van het ondernemerschap kan dan het verschil betekenen tussen een geslaagde en minder geslaagde onderneming. Een gesprek met de Kamer van Koophandel, bij de aanvraag van het coachingsvoucher, kan ook een geschikt filter zijn om al te enthousiaste ondernemers zonder sluitend business plan te weerhouden van een onverantwoorde start.
Vrijdag jl. ontvingen wij via de staatssecretaris het advies van de Raad voor Microfinanciering. De PvdA-fractie kijkt met veel interesse uit naar de uitwerking van de staatssecretaris. Wanneer kunnen we het Plan Microfinanciering in de Kamer verwachten?
De PvdA is van mening dat de regionale ontwikkelingsmaatschappijen ook een bijdrage zouden kunnen leveren aan de wijkaanpak. Kan de minister in overleg treden met de regionale ontwikkelingsmaatschappijen, om te kijken hoe zij in de wijken in hun regio actief kunnen worden in het ondersteunen van het ondernemerschap aldaar, om op die manier de wijkeconomie te versterken? Ik overweeg op dit punt een motie.
Voorzitter, in het kader van de wijkaanpak wil ik ook graag nog aandacht vragen voor de criminaliteit tegen kleine ondernemers. Hoe je het wendt of keert, het ontbreken van geld is een belangrijke oorzaak van het niet nemen van extra beveiligingsmaatregelen. Mijn fractie heeft goede nota genomen van de brief van de staatssecretaris over Veiligheidsmaatregelen kleine bedrijven. Mijn fractie ziet graag een ondersteuning van het kleinbedrijf. Vandaar het amendement waar de heer Ten Hoopen zojuist over sprak.
Voorzitter,
Het regionaal economisch beleid.
De PvdA-fractie hecht veel waarde aan grensoverschrijdende samenwerking. In onze Nederlandse grensregio's liggen daarvoor vele kansen.
In het beleidsprogramma van het kabinet is aangekondigd dat grensregio's, die nadeel ondervinden van overheidsgedreven-concurrentie van buurlanden, worden ondersteund bij het aantrekken van investeringen. Wij vragen daarom of het verlagen van de BSRI geen problemen voor de regio's oplevert? Welke investeringsprojecten missen de boot? In het verleden heeft deze stimuleringsmaatregel duidelijk bijgedragen aan extra investeringen en arbeidsplaatsen. Daarnaast heeft de regeling ook een belangrijke bijdrage geleverd aan het realiseren van nieuwe economische activiteiten en de ontwikkeling van nieuwe producten en technologie. Graag een reactie. De PvdA-fractie overweegt een amendement.
Het programma Pieken in de Delta.
In de begroting valt te lezen dat vanaf 2008 mogelijk 40% van de Pieken in de Delta-middelen zullen worden toegekend aan aanvragen met het 'hoogste nationale rendement'. Betekent dit dus dat er met betrekking tot het regionaal economisch beleid valt te praten over beleidswijzigingen? De PvdA-fractie wil de minister daarbij graag helpen met een speciaal rapport, dat in samenwerking met de Wiardi Beckman Stichting is geschreven, met aanbevelingen over het regionaal economische beleid. Bij deze zou ik graag de publicatie 'Een economisch mozaïek' onder uw aandacht willen brengen. Kan de minister ingaan op de 6 aanbevelingen in dit rapport? Deelt de minister de mening dat goed geluisterd moet worden naar regionale politici, die expertise en gevoel hebben voor de regio?
Graag horen wij van de minister of er al overleg is gevoerd met de 1100 kernen waarvoor tijdens de Algemene Beschouwingen specifiek 10 miljoen ¤ is vrijgemaakt.
Een punt dat de PvdA-fractie zorgen baart, is de controledruk bij de besteding van middelen voor regionaal economisch beleid. Vanuit het Samenwerkingsverband Noord-Nederland is het serieuze signaal gekomen dat de controle op de Kompasgelden voor de periode 2000-2006 Kafkaïaanse vormen heeft aangenomen. Er zou sprake zijn van talloze steekproeven en controles, en er zou pas na meer dan 5 jaar definitieve zekerheid ontstaan over de toekenning van subsidies.
Dit controlecircus zou bedrijfsleven en belastingbetaler maar liefst 40 miljoen euro kosten. Hoe reageert de minister op dergelijke berichten uit Noord-Nederland en wordt in andere regio's ook een dergelijke zware controledruk ervaren? Is de minister bereid om de pilot Slim Controleren actief te ondersteunen om zo de controledruk te verminderen? Ook zou de minister in Europees verband moeten bevorderen dat controlemechanismen worden vereenvoudigd. Ik overweeg op dit punt een motie.
Voorzitter,
Dan kom ik op Duurzaamheid.
Op vrijwel alle punten een verademing, maar bij offshore windenergie zijn er problemen. Nu al lopen vergunningen vast en daar dient de minister van VROM als verantwoordelijk voor klimaatbeleid in te grijpen bij haar collega's op V&W. Ook de hoeveelheid gecommitteerde offshore wind laat te wensen over. Wat ons betreft zijn de Megawatten leidend en niet de euro's.
De raming voor zonne-energie is een verademing. Eindelijk maken we de deceptie van de gestopte stimulering uit 2003, weer goed. Maar alleen op voorwaarde dat het terugleveren van stroom door particulieren nu echt goed geregeld is. Kan de minister toezeggen dat particulieren straks gewoon zonder zorgen zonnepanelen kunnen kopen en zonnestroom rendabel kunnen terugleveren aan het net?
Voorzitter,
De consument.
Zonder sterke, mondige en geïnformeerde consumenten is er geen goede markt. De PvdA is dan ook erg blij dat het ministerie sterk inzet op de versterking van de consumentenrechten en de mogelijkheden om recht te halen. Veel mensen weten inmiddels de weg te vinden naar de website Consuwijzer. We zijn ook erg verguld dat de Consumentenautoriteit oneerlijke handelspraktijken heeft aangepakt, en hopen dat ze dat in de komende jaren nog veel vaker zal doen. Uiteindelijk hopen we dat het aanpakken van malafide praktijken nooit meer nodig is, maar daar zijn we nog niet. Er zijn immers nog genoeg groepen die nog lang geen mondige consument zijn, en makkelijk slachtoffer worden van al te behendige handelaren. We denken daarbij aan ouderen en kinderen. We kennen allemaal de verhalen van oudere mensen die in goed vertrouwen een abonnement of financieel product kochten. Kinderen vormen een andere makkelijke doelgroep voor malafide ondernemers. We zijn blij dat de Consumentenautoriteit de zwendel met dure sms en ringtone abonnementen aanpakt. De PvdA juicht ook erg toe dat er nu eindelijk een bel-me-niet register komt.
Frank Heemskerk is daarmee de staatsecretaris van 'geen woorden, maar daden'.
Een speciale groep waar de PvdA aandacht voor wil vragen zijn de laaggeletterden: mensen die niet of zeer langzaam kunnen lezen, en al helemaal niet de kleine lettertjes. Er zijn anderhalf miljoen laaggeletterden in Nederland, dat is om in marketingstermen te spreken een enorme doelgroep. Maar laat hen vooral de speciale doelgroep van het ministerie zijn in haar consumentenbeleid. Het lijkt ons een goede eerste stap als zij, via voorlichting, er voor zorgen dat laaggeletterden weten dat ze om advies kunnen en moeten vragen bij ingewikkelde financiële producten of grote aankopen. Mijn fractie denkt overigens dat niet alleen de laaggeletterde consument baat heeft bij dit soort voorlichting, maar ook de gemiddeld geletterde Nederlander. Wie leest er immers altijd de voorwaarden, kleine lettertjes en de gebruiksaanwijzing vóór de portemonnee wordt getrokken? En wie vraagt eerst even aan een wijzer of ouder iemand advies voor er een plasma-tv of nieuwe telefoon wordt gekocht?
Graag horen wij van de staatssecretaris hoe hij hier tegenaan kijkt.
Voorzitter,
Ik kom op mijn laatste thema: innovatie.
De fractie van de PvdA is benieuwd naar de effectiviteit van een aantal innovatie- maatregelen. Aan de ene kant wordt er over het succes van de innovatievouchers gesproken, aan de andere kant meldt de minister dat ze in grote getale op de plank blijven liggen. Deze tegenstrijdige informatie wil de fractie van de PvdA graag opgehelderd zien.
Als wij het hebben over innovatie van de arbeidsmarkt, dan denken wij aan de zelfstandigen zonder personeel. We kijken uit naar de beleidsbrief 'zzp'ers' van de staatssecretaris. Wij hopen dat er een heldere definitie komt en dat er in toekomstig beleid meer rekening wordt gehouden met deze grote groep mensen die in zelfstandigheid hun arbeid verrichten.
Wellicht is het ook mogelijk om in deze beleidsnota aandacht te besteden aan de werkplekken van de zzp'ers. Deze groep heeft grote behoefte aan betaalbare werkplekken. Door de gehele SUWI operatie zijn er veel gebouwen komen leeg te staan. Kan EZ de gemeenten oproepen om deze gebouwen in te zetten voor die groeiende groep zzp'ers? Graag een reactie.
Voorzitter,
Mijn tijd zit er helaas op. Graag maak ik nog van de gelegenheid gebruik om de minister en de staatssecretaris héél véél succes te wensen voor het komende jaar en natuurlijk voor de gehele kabinetsperiode. Mijn fractie heeft er vertrouwen in! Ik kijk uit naar uw antwoorden. Dank u wel.
Partij van de Arbeid