Persbericht van de Universiteit Utrecht
Faculteit Geowetenschappen
11 oktober 2007
Milieukeurmerken zijn niet geheel betrouwbaar
De consument heeft op dit moment nog geen mogelijkheden om voedingsproducten goed te vergelijken op milieuvriendelijkheid. Milieukeurmerken bieden hierbij geen uitkomst omdat ze niet altijd geheel betrouwbaar zijn. Dat concludeert Mariette van Amstel in haar promotieonderzoek. Van Amstel promoveert op 16 oktober 2007 aan de Universiteit Utrecht.
Juriste Van Amstel ontwikkelde een model waarmee de betrouwbaarheid van keurmerken op milieuvriendelijkheid kan worden vergeleken. Haar onderzoek richtte zich specifiek op biodiversiteit in landbouwgebieden, ofwel de verscheidenheid aan levensvormen in landbouwgebieden, zoals weidevogels, akkerranden of traditionele of regionale gewassen.
Conservation Grade meest betrouwbare keurmerk
Van Amstel bestudeerde vijftien zelfreguleringen (eisen die onder andere de sector zelf stelt en die verder gaan dan wet- en regelgeving). Ze onderzocht contractteelt (niet op de verpakking te zien), algemene keurmerken zoals EKO of Milieukeur, en productspecifieke keurmerken zoals 'Conservation Grade' op de verpakking van Jordans muesli of 'gecontroleerde natuurvriendelijke teelt' van Bonduelle. Geen van de onderzochte zelfreguleringen blijkt volledig betrouwbaar. Van Amstel trof echter ook geen volledig ónbetrouwbare zelfregulering aan. Het meest betrouwbare keurmerk is het productspecifieke keurmerk Conservation Grade van Jordans. Bij dit keurmerk wordt de impact op biodiversiteit daadwerkelijk gemeten en de resultaten hiervan staan op de website. Dit is iets wat bij andere keurmerken veel minder geregeld is of niet gebeurt. De keurmerken zijn onder meer niet altijd betrouwbaar door gebrek aan transparantie. Het is mogelijk om een controle goed te doorstaan, zonder de normen in de praktijk na te leven.
Onderlinge vergelijking
Keurmerken zijn er om consumenten te informeren over de milieuvriendelijkheid van een product. Omdat die keurmerken niet geheel betrouwbaar zijn, worden ze daar volgens Van Amstel nu niet toe in staat gesteld. Nu maken producenten een eigen keurmerk vooral om zichzelf te onderscheiden in plaats van aan te sluiten bij de bestaande initiatieven. Hierdoor ontstaan nog meer keurmerken waarvan op dit moment niet duidelijk is in welke mate ze welk milieuthema stimuleren en of ze betrouwbaar zijn of niet. Voor de consument is er een dilemma omdat een keurmerk niet volledig betrouwbaar is: je koopt een product met een keurmerk, of niet. 'Het kopen kan een stimulans zijn voor een industrie die de claim van milieuvriendelijkheid niet volledig waar kan maken. Maar het kopen van een product zonder keurmerk kan betekenen dat je iets koopt van een producent die helemaal geen interesse heeft in het milieu', aldus Van Amstel.
Promotie
Mariette van Amstel (Geowetenschappen) promoveert op 16 oktober om 14.30 uur in het Academiegebouw, Domplein 29, Utrecht. Proefschrift: 'Twilight on self-regulation. A socio-legal evaluation of conservation and sustainable use of agrobiodiversity by industry self-regulation'.
Meer informatie
Peter van der Wilt, persvoorlichter Universiteit Utrecht, (030) 253 3705,
Universiteit Utrecht