Ministerie van Verkeer en Waterstaat
De voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Binnenhof 4
2513 AA DEN HAAG
Contactpersoon Doorkiesnummer
- -
Datum Bijlage(n)
11 oktober 2007 1
Ons kenmerk Uw kenmerk
RWS/SDG/NW2007/1562/55540 -
Onderwerp
Tussenrapportage Kustwacht Nederland Nieuwe Stijl
Geachte voorzitter,
Hierbij bieden wij u, mede namens de ministers van Financiën, Binnenlandse Zaken en
Koninkrijksrelaties, Justitie en Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, de eerste
Tussenrapportage aan over de totstandkoming van de Kustwacht Nederland Nieuwe Stijl.
Dit in overeenstemming met de toezegging tijdens het Algemeen Overleg van
15 maart 20061. Met deze rapportage stellen wij u op de hoogte van de huidige stand van
zaken en noemen wij de verbeteringen waaraan thans wordt gewerkt.
In november 2006 heeft de Ministerraad het `Besluit instelling Kustwacht' vastgesteld. De
Kustwacht was tot dat moment een samenwerkingsverband van zes ministeries. Vanaf
1 januari 2007 is de Kustwacht één organisatie met eigen taken, bevoegdheden2 en
verantwoordelijkheden.
De Kustwacht Nederland Nieuwe stijl is een goed voorbeeld van "de Andere Overheid",
waarbij de overheid als geheel een krachtig instrument in handen krijgt om effectief en
efficiënt op te treden. De Kustwacht wordt daarbij, zichtbaar voor de samenleving, op een
beleidsmatige en zakelijke manier aangestuurd.
1 Functioneren Kustwacht Nederland, Tweede Kamer, vergaderjaar 2005-2006, 30 060 en 30 490, nr. 7.
2 Zoals omschreven in paragraaf 2.2.4 van bijgevoegde tussenrapportage
Postbus 20901, 2500 EX Den Haag Telefoon 070 - 351 6171
Bezoekadres Plesmanweg 1-6, 2597 JG Den Haag Fax 070 - 351 7895
bereikbaar met tram 9 (station hs en cs) en bus 22 (station cs)
RWS/SDG/NW2007/1562/55540
Gesteld kan worden dat het transitieproces gestaag vordert. Circa 75 % van de voor het
transitieproces benodigde documenten is gereed. Zo zijn het Besturingsmodel,
Procesmodel en Organisatiemodel, welke de onderdelen vormen voor de reorganisatie van
het Kustwachtcentrum, geaccordeerd door de Raad voor de Kustwacht. Voor 2007 zijn
het Dienstverleningsplan en Handhavingsplan opgesteld op basis waarvan de directeur
Kustwacht het Activiteiten Plan en Begroting 2007 heeft kunnen opstellen.
Qua implementatie kan gesteld worden dat het transitieproces voor ca. 50 % gevorderd
is. De Kustwacht werkt weliswaar nog niet volledig volgens de nieuwe opzet, maar dit jaar
en volgend jaar zal de Kustwacht volgens planning naar de gewenste situatie groeien.
Voorzien wordt dat het transitieproces in de loop van 2008 gereed zal zijn.
Om op correcte en beknopte wijze de huidige stand van zaken met betrekking tot de
omvorming naar een Kustwacht Nederland Nieuwe Stijl weer te geven is uitgegaan van
het besluit van de Ministerraad over de Kustwacht. Hieruit vloeit een tweetal speerpunten
voort, welke de basis vormt voor deze tussenrapportage.
- Versterking van de aansturing. De van de Kustwacht verlangde output wordt
transparanter en het wordt duidelijker dat deze ook wordt geleverd.
- Het vergroten van de effectiviteit van de Kustwacht.
In de rapportage wordt per (deel)onderwerp beschreven wat de stand van zaken is en
welke acties ondernomen worden om de aansturing van de Kustwacht te verbeteren. Er
wordt structureel gewerkt aan de verbetering van de effectiviteit van de Kustwacht. Zoals
de Algemene Rekenkamer (ARK) in zijn tussentijdse evaluatie al concludeerde, werkt de
Kustwacht weliswaar nog niet volledig volgens de nieuwe opzet, maar zal de Kustwacht in
de voorliggende periode volgens planning naar de gewenste situatie groeien.
Naar verwachting zal het transitieproces in 2008 gereed zijn. In 2009 wordt de
eindevaluatie van het functioneren van de Kustwacht Nieuwe Stijl uitgevoerd. Tot 2010
zullen wij u door middel van jaarlijkse tussenrapportages op de hoogte stellen van de
vorderingen van het transitieproces. In 2010 zullen wij rapporteren over de aanpak van de
verbeterpunten die mogelijk volgen uit de eindevaluatie.
Hoogachtend,
DE STAATSSECRETARIS VAN VERKEER EN WATERSTAAT,
Mw. J.C. Huizinga - Heringa
DE MINISTER VAN DEFENSIE,
E. van Middelkoop
---
RWS/SDG/NW2007/1562/55540
Tussenrapportage Kustwacht Nederland Nieuwe Stijl
1. Inleiding
In november 2006 heeft de Ministerraad het `Besluit instelling Kustwacht' vastgesteld. De
Kustwacht was tot dat moment een samenwerkingsverband van zes Ministeries. Vanaf
1 januari 2007 is de Kustwacht één organisatie met eigen taken, bevoegdheden3 en
verantwoordelijkheden.
Met het Instellingsbesluit wordt door de betrokken ministers de uitvoering van een deel
van het beleid en de wet- en regelgeving bij de Kustwacht belegd met als doel een
effectieve en efficiënte uitvoering van een aantal overheidstaken op de Noordzee.
Achtergronden van deze omvorming zijn de rapporten van de Algemene Rekenkamer
(ARK) van 1998 en 2005, de Evaluatie Kustwacht 2003 (Directoraat Generaal
Goederenvervoer van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat) en de Kamermotie
Van Hijum en Van der Ham (Kamerstukken II, 2004/05 29 800 XII, nr. 19). Hierin wordt
gevraagd het beheer van de Kustwacht onder te brengen bij één departement en de
capaciteit af te stemmen op een gedegen analyse van de risico's op de Noordzee.
Voorts sluit de omvorming van de Kustwacht aan bij de ambities van het kabinet voor de
verbetering van de kwaliteit van het openbaar bestuur en bij het Integraal Beheerplan
Noordzee 2015.
De Kustwacht Nederland Nieuwe stijl is een goed voorbeeld van "de Andere Overheid",
waarbij de overheid een krachtig instrument in handen krijgt om effectief en efficiënt op te
treden. De Kustwacht wordt daarbij, zichtbaar voor de samenleving, op een beleidsmatige
en zakelijke manier aangestuurd.
2. Stand van zaken
Om op correcte en beknopte wijze de huidige stand van zaken met betrekking tot de
omvorming naar een Kustwacht Nederland Nieuwe Stijl weer te geven is uitgegaan van
het besluit van de Ministerraad over de Kustwacht. Hieruit vloeit een tweetal speerpunten
voort, welke de basis vormt voor deze tussenrapportage.
- Versterking van de aansturing. De van de Kustwacht verlangde output wordt
transparanter en het wordt scherper inzichtelijk gemaakt dat deze ook wordt
geleverd.
- Het vergroten van de effectiviteit van de Kustwacht.
2.1 Aansturing van de Kustwacht
Het eerder genoemde besluit van de Ministerraad over de Kustwacht is verwerkt tot het
`Besluit instelling Kustwacht' dat in november 2006 is gepubliceerd. Met dit besluit is de
nieuwe Kustwacht per 1 januari 2007 van start gegaan. De Kustwacht is daarbij niet
langer een samenwerkingsverband, maar één organisatie met eigen taken, bevoegdheden
en verantwoordelijkheden. Dit heeft grote gevolgen voor de werkwijze van de Kustwacht
én de daarbij betrokken ministeries.
3 Zoals omschreven in paragraaf 2.2.4
---
RWS/SDG/NW2007/1562/55540
De aansturing van de Kustwacht is versterkt. De minister van Verkeer en Waterstaat is
coördinerend minister voor Noordzee-aangelegenheden en als zodanig coördineert hij de
voorbereiding van de besluitvorming in de Ministerraad over de opdrachtformulering voor
de Kustwacht. De verantwoordelijkheid voor het beheer en de taakuitvoering van de
Kustwacht is nu belegd in één hand, bij de minister van Defensie. De directeur Kustwacht
draagt de dagelijkse verantwoordelijkheid voor de uitvoering van een heldere en haalbare
opdracht, die hij jaarlijks van de Ministerraad krijgt. De opdracht is gebaseerd op beleid en
wordt voorbereid door de Raad voor de Kustwacht.
In de Raad voor de Kustwacht zijn alle opdrachtgevende departementen
vertegenwoordigd en de Raad heeft tot taak de minister van Verkeer en Waterstaat bij te
staan. De Raad doet dit door het stellen van beleidsprioriteiten voor het Handhavingsplan
en het Dienstverleningsplan en door, indien nodig, op te treden als besluitvormend orgaan
ten aanzien van knelpunten die bij de uitvoering van kustwachttaken zijn ontstaan.
Niet veranderd is de beleidsverantwoordelijkheid van de vakdepartementen. De
vakdepartementen zijn en blijven verantwoordelijk voor de kwaliteit van het beleid over de
in Kustwachtverband uit te voeren handhavings- en dienstverleningstaken.
Daarnaast is er een `Kustwachtdriemanschap', bestaande uit:
· De hoofdingenieur-directeur van de dienst Noordzee van Rijkswaterstaat, door de
Raad voor de Kustwacht aangewezen als gedelegeerd opdrachtgever op het
gebied van dienstverleningstaken;
· De voorzitter van de Permanente Kontaktgroep Handhaving Noordzee, door de
Raad aangewezen als gedelegeerd opdrachtgever voor de handhavingstaken;
· De directeur Kustwacht, als opdrachtnemer verantwoordelijk voor de uitvoering
van de kustwachttaken.
Het `Kustwachtdriemanschap' ziet toe op de uitvoering van de opdracht van de
ministerraad. Daarmee wordt duidelijker wat er van de Kustwacht wordt verlangd en of dit
ook wordt geleverd.
In 2006 en 2007 is een aantal sturingsinstrumenten voor de Kustwacht Nederland Nieuwe
Stijl uitgewerkt. Het gaat daarbij om de vertaling van het VBTB (Van Beleidsbegroting Tot
Beleidsverantwoording) gedachtegoed in het Handhavingsplan, het Dienstverleningsplan
en het Activiteiten Plan en Begroting (APB).
Hoewel alle belangrijke verbeteringen zijn doorgevoerd, is daarmee de conversie naar de
nieuwe Kustwacht nog niet voltooid en zal de komende jaren nog aandacht aan deze
sturingsinstrumenten moeten worden besteed. Zo wordt gewerkt aan een capaciteitsnota
voor de Maritieme Noodhulp, waarbij een onderbouwing van het beleid naar
prestatieniveaus en benodigde capaciteit wordt gegeven. De resultaten daarvan zullen hun
weg vinden naar het nieuwe Dienstverleningsplan voor 2009. Ook wordt gewerkt aan een
Veiligheidsconcept voor de Noordzee waarbij lacunes op het gebied van security worden
geïnventariseerd. De resultaten hiervan zullen hun weg naar het nieuwe Handhavingsplan
vinden. Dit resulteert in een versterkte samenhang in één uitvoerende hand.
---
RWS/SDG/NW2007/1562/55540
Deze sturingsinstrumenten maken onderdeel uit van het Sturingsmodel Kustwacht. In dat
kader is eind 2006 gestart met de nadere uitwerking van onder andere:
1. een omgevingsanalyse met een nadere invulling van taken, bevoegdheden en
verantwoordelijkheden;
2. de sturing op kwaliteit en efficiency van de organisatie;
3. de sturing op kwaliteit en prijs van producten;
4. de planning- en controlcyclus;
5. de doorvertaling in afspraken tussen de spelers in de vorm van Operationele
overeenkomsten;
6. het financieel spelregelkader.
Hoewel de Kustwacht Nederland Nieuwe Stijl formeel per 1 januari 2007 van start is
gegaan, bevindt de Kustwacht zich dus nog wel in een transitieproces. Voorzien wordt dat
dit transitieproces in de loop van 2008 gereed zal zijn.
2.2 Vergroten van de effectiviteit van de Kustwacht
2.2.1 Effectief gebruik van middelen
Er wordt een aantal manieren onderzocht om effectiever gebruik te maken van de
middelen.
De bundeling van taken waardoor met één vlucht of vaart gelijktijdig meerdere controles
kunnen worden uitgevoerd is hier een voorbeeld van. Bundeling van taken in de planning
en de uitvoering vindt al plaats. Op dit punt kan nog winst geboekt worden door de
verschillen in werkwijze en werkgebied van de handhavingsdiensten beter op elkaar af te
stemmen. Op dit moment wordt een pilot uitgevoerd waarin verdere bundeling van taken
wordt onderzocht.
De betrokken departementale diensten hebben gesteld dat de Arbeidstijdenwet en de
bepalingen van de verschillende rechtspositieregelingen (ARAR, AMAR en BARP) geen
belemmering vormen voor de uitvoering van Kustwachttaken.
De Raad voor de Kustwacht heeft desondanks de Directeur Kustwacht verzocht kenbaar
te maken of, en zo ja welke, consequenties de verschillen in arbeidsvoorwaardenregime en
de Arbeidstijdenwet kunnen hebben voor de efficiënte en effectieve uitoefening van
Kustwachttaken.
2.2.2 Informatiegestuurd optreden (IGO)
De Kustwacht moet hét informatiecentrum voor de handhaving op zee worden van
waaruit informatiegestuurd wordt opgetreden. In dit kader wordt aan een Informatieplan
Kustwacht gewerkt. Inmiddels is er een nagenoeg complete inventarisatie van de
verschillende informatiesystemen die bij de handhavingdiensten en het Kustwachtcentrum
(KWC) beschikbaar zijn. Er wordt onderzocht welke feitelijke informatie beschikbaar moet
zijn bij het KWC om te kunnen voldoen aan de voorwaarde dat het KWC hét
informatiecentrum voor de Noordzee is. De financiële consequenties van deze behoeftes
dienen vervolgens in het APB 2008 en volgende jaren te worden verwerkt.
---
RWS/SDG/NW2007/1562/55540
Systemen zoals radar, Automatic Identification System (AIS), Vessel Monitoring System
(VMS), satellietbeelden en Long Range Identification and Tracking (LRIT) vormen de
middelen om de informatiepositie te versterken en een actueel beeld van de situatie op de
Noordzee te genereren.
Voor IGO geldt dat de handhavingsdesk (24/7 bezetting door handhavers van
verschillende departementen) een eerste aanzet is tot het gebruik van IGO in de praktijk.
De handhavingsdesk maakt deel uit van het Coördinatie en Communicatiecentrum (CCC)
op het KWC in Den Helder. De medewerker van de handhavingsdesk analyseert het
actuele beeld en koppelt dit aan de handhavingsactiviteiten van de Kustwacht. Een
concreet resultaat hiervan is onder meer dat een verscherpt toezicht op de naleving van de
tanker-routeringsmaatregel heeft plaatsgevonden, wat geresulteerd heeft in een stijging
van het aantal processen-verbaal.
2.2.3 Verwerving middelen
Gedurende de startperiode van de Kustwacht Nederland Nieuwe Stijl worden de
bepalingen uit het Besluit instelling Kustwacht nader uitgewerkt.
De Ministerraad heeft besloten om de (vier) schepen voor de Kustwacht onder te brengen
bij de Rijksrederij. De daarmee samenhangende overdracht van middelen wordt voorzien
per 1 januari 2008. In de tussentijd staan de schepen wel onvoorwaardelijk ter beschikking
van de Kustwacht.
De twee nieuwe Kustwachtvliegtuigen worden bij oplevering in het vierde kwartaal 2007
door het ministerie van Verkeer en Waterstaat aan het ministerie van Defensie
overgedragen. De vliegtuigen worden op vliegveld Schiphol geplaatst en worden civiel
geregistreerd. Het aantal bemanningen wordt van vier naar zeven uitgebreid. Deze
maatregelen garanderen, ook onder slechtere weersomstandigheden, een 24/7
beschikbaarheid met een waarschuwingstijd van één uur.
2.2.4 Bevoegdheden
Dit speerpunt richt zich op een efficiëntere handhaving en naleving door het breder
bevoegd maken van opstappers en waarnemers.
Een interdepartementale werkgroep heeft onderzoek verricht naar de mogelijkheden om
de opstappers wederzijdse bevoegdheden te laten delen en deze tevens te verruimen door
hun de status van Buitengewoon Opsporingsambtenaar (BOA) te geven met
opsporingsbevoegdheid voor een aantal met name te noemen feiten. Daardoor kan iedere
opstapper in de nabije toekomst voor die feiten zelfstandig proces-verbaal opmaken. Dit
betreft handhavingstaken die door de opstappers, werkzaam bij de diensten die deel
uitmaken van de Kustwacht Nederland, uitgevoerd kunnen worden teneinde de
doelmatigheid en de doeltreffendheid van de Kustwacht te vergroten.
De werkgroep heeft hiertoe een rapport opgesteld waarin de mogelijkheden in kaart zijn
gebracht. De Raad voor de Kustwacht heeft ingestemd met het verbreden van
bevoegdheden en het toekennen van de daarvoor benodigde opsporingsbevoegdheid aan
de opstappers. Op deze wijze zal een Kustwacht-BOA ontstaan. In de komende periode
zal dit nader worden uitgewerkt. Daarnaast zal een voorstel met betrekking tot de
---
RWS/SDG/NW2007/1562/55540
opleidingen voor de opstappers nader worden uitgewerkt.
2.2.5 Toepassen van geweld
Adequaat optreden bij geconstateerde overtredingen vereist soms de inzet van
geweldsmiddelen. Geconstateerd is dat de aan de Kustwacht deelnemende diensten
verschillende geweldsmiddelen hebben en tevens verschillende bevoegdheden kennen. Dit
kan de slagvaardigheid beïnvloeden. Daarom zal worden geïnventariseerd in welke
situaties de verschillende geweldsinstructies tot ongewenste gevolgen kunnen leiden.
3. Evaluatie
Het functioneren van de Kustwacht Nederland Nieuwe Stijl zal in 2009 geëvalueerd
worden. Om die evaluatie uit te kunnen voeren heeft de Raad voor de Kustwacht
verschillende evaluatiecriteria vastgesteld. Deze evaluatiecriteria zijn onder andere afgeleid
uit eerdere evaluaties. In het evaluatietraject tot 2009 zijn naast de eindevaluatie in 2009,
ook het uitvoeren van een nulmeting en twee tussentijdse metingen voorzien.
4. Rapport Algemene Rekenkamer (ARK)
In het rapport "Terugblik 2007 Functioneren Kustwacht Nederland" presenteert de ARK
de resultaten van de monitoractiviteiten die uitgevoerd zijn ten aanzien van de realisatie
van de drie aanbevelingen uit het rapport "Functioneren Kustwacht Nederland" van
7 april 2005. De ARK spreekt vertrouwen uit in de realisatie van de aanbevelingen ten
aanzien van een op beleid gebaseerde inzet van de Kustwacht en ten aanzien van het
duidelijk vastleggen van beleidsprestaties. Ook voorziet de ARK een weloverwogen inzet
van de Kustwacht gebaseerd op de genomen maatregelen. De Kustwacht groeit dit jaar en
volgend jaar naar de gewenste situatie.
Voorts constateert de ARK dat de Kustwacht nu nog niet volgens de nieuwe opzet werkt
of kan werken. In de loop van 2007 is echter al wel een start gemaakt met het werken dat
is gebaseerd op de nieuwe opzet.
De laatste aanbeveling betreft het realiseren van een hoger rendement uit de benutting
van de vliegende en varende middelen. De ARK stelt dat deze aanbeveling nog niet kan
worden opgevolgd, omdat de Kustwacht zich nog in transitie bevindt.
De volgende verbeteringen worden genoemd.
· De versterkte positie van de Directeur Kustwacht bij de overheveling van
budgetten (voor 2008) en het bundelen van middelen in de civiele Rijksbrede
rederij.
· De verbreding van de bevoegdheid en het opleidingsniveau van de handhavers.
· De opstelling van een informatieplan en de versterking van het
informatiegestuurde optreden van de Kustwacht.
· Het onderzoek naar een effectiever gebruik van de varende en vliegende
middelen.
---
RWS/SDG/NW2007/1562/55540
5. Slot
Een aantal belangrijke stappen is gezet om de aansturing van de Kustwacht te verbeteren.
Voorts wordt structureel gewerkt aan de verbetering van de effectiviteit van de
Kustwacht. Zoals de ARK in haar tussentijdse evaluatie al concludeerde, werkt de
Kustwacht weliswaar nog niet volledig volgens de nieuwe opzet, maar zal de Kustwacht
dit en volgend jaar volgens planning naar de gewenste situatie groeien.
---
Ministerie van Verkeer en Waterstaat