Ingezonden persbericht


Persbericht NKI-AVL: Cellulair kompas geeft richting aan migrerende cel

AMSTERDAM, 8 oktober 2007 ­ Met een intern moleculair kompas weet de cel zich ruimtelijke te oriënteren zodat de cel zijn taken goed kan uitvoeren. Dit kompas bepaalt de boven- beneden- en zijkanten van de cel, zodat cellen stevig aan elkaar kunnen binden. Nu blijkt dat hetzelfde kompas ook richting kan geven aan loslatende, migrerende cellen. Dat concluderen dr. Michiel Pegtel en dr. John Collard van het Nederlands Kanker Instituut ­ Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis (NKI-AVL) in het wetenschappelijk tijdschrift Current Biology van 9 oktober.

Vele celtypen zijn asymmetrisch van aard (gepolariseerd) om hun specifieke taken goed uit te kunnen voeren. Gistcellen, wormen, muizen en de mens gebruiken allemaal hetzelfde cellulair kompas, een verzameling eiwitcomplexen, dat de cel helpt zich ruimtelijk te oriënteren in een complexe omgeving. Het PAR-Tiam1 polariteitcomplex, kortweg PAR-complex, is een cruciaal onderdeel van het kompas. Van Tiam1 was al bekend het gen de uitzaaiing van tumorcellen kan beïnvloeden.

Boven/beneden
In een voorgaande studie ontdekten dr. John Collard en collega's van het NKI-AVL dat het Par-complex belangrijk is voor de boven/beneden oriëntatie van de cel, zodat hechtende cellen onderling kunnen binden en een aaneensluitende celstructuur vormen. Verlies van polariteit leidt tot het loslaten van de onderlinge celcontacten en bij tumoren tot uitzaaiing van kankercellen.

Voor/achter
Nu blijkt het Par- complex ook betrokken bij de voor/achter oriëntatie van de cel. Zo weten cellen die loslaten uit de celstructuur hun weg te vinden tijdens hun migratie. Collard en collega's lieten in gekweekte huidcellen van de muis zien dat cellen met een intact kompas in een rechte lijn op hun doel afgaan. Ze maken daarbij gebruik van platte uitstulpingen aan de voorkant van de cel waarbij ze zich als een spanrups voortbewegen. Maar cellen met een uitgeschakeld PAR-complex of Tiam1-eiwit migreren volstrekt willekeurig.

Conceptueel tegenstrijdig
Pegtel & Collard: "Het wordt steeds duidelijker dat polariteit van cellen van enorm belang is voor de embryonale ontwikkeling en het functioneren van de mens. Het helpt afweercellen de weg naar een ontsteking te vinden, een netwerk van zenuwcellen aan te leggen, migrerende cellen in een embryo in ontwikkeling de weg te wijzen. Maar het voorkomt ook dat cellen elkaar loslaten. We waren zeer verrast te ontdekken dat één eiwitcomplex deze conceptueel tegenstrijdige taken reguleert." Dit zou kunnen verklaren waarom Tiam1 in sommige tumoren uitzaaiing kan bevorderen en in andere tumoren uitzaaiing kan remmen.

Filmclips
http://research.nki.nl/media/wt.avi
Clip 1: huidcellen van de muis met een intact kompas. Met een platte uitstulping aan de voorkant van de cel bewegen ze zich voort in een rechte lijn. http://research.nki.nl/media/wtsipar3.avi
Clip 2: huidcellen van de muis met een uitgeschakeld PAR-complex migreren in willekeurige richtingen. http://research.nki.nl/media/kotiam.avi
Clip 3: huidcellen van de muis met een uitgeschakeld Tiam1-eiwit bewegen willekeurig.

Dit onderzoek is gefinancierd door KWF kankerbestrijding


---