PvdA Rotterdam


De Walenburgerhof: aan de burger heeft het openbaar bestuur geen boodschap

Zo 7 Okt 2007 - Ton Sonneveldt

Aan de noordzijde van het Centraal Station, tegen het talud van de spoorbaan en begrensd door de Stationssingel en de Statenweg staan verscheidene gebouwen die op termijn weg moeten. Daar moet nieuwbouw komen. Het vorige College wethouder Pastors- heeft dit gebied in 2003 als bouwlocatie aangewezen.

Die nieuwbouw wordt in drie fasen ontwikkeld. De eerste fase is de vervanging van het complex het dichts bij het Bentinckplein. Het plan daarvoor heet Walenburgerhof. Het wordt een massaal bouwblok, buiten de huidige rooilijnen en ook veel hoger dan de bestaande bebouwing. Onduidelijk is nog hoe de andere twee bouwblokken zullen worden ingevuld. De bewoners aan de Stationssingel maken tegen deze plannen bezwaar.
Hoe is dit plan tot stand gekomen? Na het collegebesluit van 2003 vraagt de wethouder de dS+V voor dit gebied voorstellen te ontwikkelen. Je zou dan denken dat dS+V voor dat gebied een stedebouwkundige visie ontwikkelt, die met de raad, de deelgemeente en de betrokken bewoners wordt besproken, voordat met concrete planvorming wordt begonnen.
Het ging echter anders: dS+V makelt vier opdrachtgevers bij elkaar, overlegt met deze partijen over het gewenste volume en stelt (samen met de opdrachtgevers) voor de architect een ruw programma van eisen vast, met daarin de bouwgrenzen en het te realiseren volume. Dat zal waarschijnlijk wel met de wethouder zijn kortgesloten, maar het vaststellen van dat programma van eisen ging volledig buiten de gemeenteraad, de deelgemeenteraad en buiten de betrokken bewoners om. Op basis van dat programma van eisen is een prijsvraag voor een ontwerp uitgeschreven. Architectenbureau KCAP krijgt de opdracht, die daarna, in nauwe samenwerking met de vier opdrachtgevers en met dS+V, uitwerken. Zoals dat is uitgelegd door KCAP op de vergadering van de Commissie Buitenruimte van de deelraad Noord op 19 juni 2007. Als het ontwerp gereed is worden in oktober 2006 de omwonenden door de gezamenlijke opdrachtgevers uitgenodigd voor een presentatie. Bewoners worden met een uitgewerkt plan overvallen en de presentatie is verre van objectief. Zo geven de gepresenteerde schetsen een beeld van een veel lager gebouw dan het later op basis van de cijfers blijkt te zijn. De dS+V kondigt een klankbordgroep aan om met bewoners verder over de plannen en hun bezwaren te praten, maar die klankbordgroep wordt nooit bij elkaar geroepen. Achteraf wordt deze voorlichtingsavond echter door dS+V en deelraadsbestuurder Harika als formele inspraak conform de Wet ruimtelijke ordening (Wro) gedefinieerd. Terecht merkte Kees van Dongen op 19 juni in de commissie Buitenruimte op dat een voorlichtingsavond (propaganda) door de opdrachtgevers niet het zelfde is als inspraak georganiseerd door het verantwoordelijke bestuur.
Voorjaar 2007 wachten de bewoners van de Stationssingel niet langer op de uitnodiging van dS+V voor de klankbordgroep (die ook nooit zal komen) maar verwoorden hun bezwaren in een zgn. zienswijze, in reactie de tervisielegging van de plannen op 20 maart door het DB van de deelgemeente. Die tervisielegging is een reguliere procedure in het kader van art. 19.1 Wro. Bewoners stellen hun hun zienswijze op met hulp van actieve architecten, stedebouwkundigen en juristen uit de wijk. Als die er niet waren geweest en men vertrouwen had gehad in dS+V en had gewacht op de beloofde klankbordgroep had men zijn rechten op een reactie verspeeld. Op zijn minst heeft het hier ontbroken aan een duidelijk leidende rol van de deelgemeente in het realiseren van een echte inspraak.
De zienswijze van de bewoners wordt gericht aan de deelgemeente. Ik ben geen
stedenbouwkundige, maar ik zou aan de hand van de zienswijze van de bewoners als DB-er nog een keer kritisch naar het voorstel van de vier opdrachtgevers (gecoördineerd door dS+V) hebben gekeken. Dat lijkt niet te zijn gebeurd. De dS+V schrijft ten behoeve van het DB van Noord een reactie op de zienswijze van de bewoners. Gezien de betrokkenheid van dS+V bij het voortraject is hun commentaar voorspelbaar: afwijzend.
Het DB van de deelraad stemt na afwijzing van de bezwaren op 29 mei in met het voorstel voor de bouw stuurt dat ter fiattering door aan de provincie. Als de provincie geen bezwaar maakt (en daarbij gaat het om een formele toets op de gehanteerde normen) dan hebben de opdrachtgevers daarna recht op een sloop- en bouwvergunning en zal het complex worden gebouwd. Voor de bewoners staat dan alleen de weg naar de rechter open, die echter (gewoonlijk) niet inhoudelijk zal toetsen. In ongeveer een half jaar (oktober 2006 mei 2007) is zo een complex bouwproject door de besluitvorming geperst, is de raad niet inhoudelijk geïnformeerd (ondanks dat het BD de bezwaren van bewoners kende en dus kon verwachten dat dit in de raad aan de orde zal komen) en worden bewoners afgeserveerd.
De vergadering van de Commissie Buitenruimte op 19 juni was overigens memorabel. De leden van de commissie kenden de bezwaren van bewoners uit de zienswijze en wilden inhoudelijk met het DB over het plan praten. Er waren ook veel bewoners aanwezig die hun standpunt wilde toelichten. Dat het DB een paar weken daarvoor op 29 mei al had besloten met het bouwplan in te stemmen was gedurende de discussies niet bekend en werd pas aan het eind van de van de vergadering door de DB-er gemeld.
In de vergadering bleek uit de presentatie van de architect dat de nieuwbouw veel groter wordt dan de huidige bebouwing, doorloopt tot aan de huidige rijweg en veel hoger wordt dan de huidige woningen aan de Stationsingel. Verder wordt de eerste 12 meter hoogte van de nieuwbouw uitgevoerd als een massale zwarte wand, die zeer bedreigend zal zijn.
In de nieuwbouw komen naast woningen twee scholen. De Wolfert van Borselen en de Thomas Morus. De huidige tweede school in het rijtje is de Lucia-Petrus MAVO. Deze school verwacht problemen wanneer deze deze drie scholen met volstrekt verschillende populatie op dit kleine gebied bij elkaar worden gezet en steunt de bezwaren op dit punt van de bewoners. Ook naar hun zorgen wordt door dS+V niet geluisterd: eventuele problemen tussen groepen leerlingen zijn geen onderwerp van discussie bij de technische beoordeling van het bouwplan. Voor het DB van de deelraad had dat wel een afweging moeten zijn. Na het betoog van de architect kwamen drie insprekers uit de buurt aan het woord. Er werd een dringend beroep op de deelraad gedaan om invloed uit te oefenen op de gepresenteerde plannen en aan hun bezwaren tegemoet te komen. De insprekers en de deelraadsleden wisten op dat moment niet dat het DB van de deelraad al op 29 mei met het voorstel had ingestemd en de discussie dus feitelijk zinloos was. Dat bleek pas achteraf bij de reactie van Harika. Waar iedereen verbijsterd over was.
Op die commissievergadering was overigens onduidelijk of de bevoegdheid om te beslissen over bouwvoorstellen op basis van art. 19 lid 1 wel door de deelraad aan het DB was gedelegeerd. Op 26 juni belde de griffier nog een bewonersvertegenwoordiger om te melden dat die bevoegdheid toch bij de deelraad lag en niet bij het DB. Het besluit van 29 mei van het DB zou daarme ongeldig zijn. Op 5 september, bij een voorlichtingsavond in de Provenier, meldde DB-er Harika weer aan de bewoners dat de bevoegdheid toch bij het DB lag. Kees van Dongen heeft dat bevestigd, maar bizar was het natuurlijk wel.
Voor de deelraadsfractie van de PvdA is dit een lastig dossier. We steunen dit DB, maar komen ook op voor de rechten van bewoners. Van inspraak en participatie, georganiseerd door de deelgemeente is hier geen sprake geweest. Er heeft nauwelijks overleg plaats gevonden tussen de DB-er en de bewoners over bezwaren. Het DB heeft geen ruimte gegeven aan de deelraad om in de Commissie over het plan te spreken voordat men een besluit nam. Bewoners en deelraad zijn door het DB voor een voldongen feit gesteld. Inhoudelijk lijken mij verschillende bezwaren die door bewoners naar voren zijn gebracht hout te snijden, maar door de gevolgde procedure zijn bewoners en de raad inhoudelijk buiten spel gezet. De delraadsfractie zou zich naar mijn mening zeer moeten inspannen om de gevolgde werkwijze (en de druk van dS+V en het College) op tafel te krijgen en om de bewoners ook nog een maximale stem te geven. Tot nu toe lijkt het bestuur Coolsingel en Eudokiaplein
- daarin zeer gesteund (gestuurd?) door dS+V, aan bewonersbelangen geen boodsdchap te hebben.
Op 5 september verdedigde Harika zich tegenover bewoners voor de gevolgde procedure met het argument dat het DB van de vorige deelraad al in 2003 met het bouwvolume had ingestemd en dat veranderingen aan het plan in deze fase zou leiden tot miljoenenclaims van de projectontwikkelaars. Als dat waar zou zijn dan wordt de in de Wro voorgeschreven inspraak hiermee tot een farce gemaakt. Dat lijkt me niet wat we als PvdA zouden moeten willen.