Radboud Universiteit Nijmegen
Patiënt begrijpt informatie beter als arts persoonlijke vragen stelt
Gesprekken op leven en dood
Patiënten met kanker nemen in het eerste gesprek met de behandelend
radiotherapeut meer informatie op wanneer de arts het gesprek met
persoonlijke vragen begint en pas daarna met de medische informatie
komt. Bijkomend voordeel is dat de radiotherapeut de medische
informatie zo beter kan laten aansluiten bij de persoonlijke situatie
van de patiënt. Dat blijkt uit het promotie-onderzoek dat Liesbeth
Timmermans uitvoerde bij de afdeling Radiotherapie. Radiotherapie
maakt deel uit van het Nijmegen Centre for Evidence-Based Practice van
de Radboud Universiteit.
Gedurende twee jaar heeft Timmermans op de afdeling Radiotherapie in
het UMC St Radboud diverse aspecten van de arts-patiëntcommunicatie
onderzocht aan de hand van het eerste gesprek dat radiotherapeut en
patiënt met elkaar voerden. Timmermans was aanwezig bij meer dan
tweehonderd gesprekken van radiotherapeuten met hun patiënten en legde
deze vast op video. Een deel van deze patiënten kwam voor een
curatieve, genezende behandeling, het andere deel kwam voor een
palliatieve, symptoombestrijdende behandeling.
Trainen helpt
Hoe een gesprek verloopt, wordt voor een deel bepaald door het
behandeldoel, zo constateerde Timmermans: 'De medische situatie van de
patiënt wordt uitgebreider besproken met patiënten die komen voor
palliatieve radiotherapie dan met patiënten die voor curatieve
radiotherapie komen. We weten niet precies waar dat aan ligt, maar
misschien komt dat doordat men de palliatieve behandeling zo goed
mogelijk op iedere individuele patiënt probeert af te stemmen.'
In dergelijke gesprekken blijken gespannen patiënten minder informatie
op te pikken dan patiënten die zich iets beter op hun gemak voelen.
Radiotherapeuten kunnen de situatie verbeteren door de informatie meer
toe te snijden op de persoonlijke situatie van de patiënt, stelt
Timmermans. Haar onderzoek wijst ook uit dat de artsen na een korte
communicatietraining zo'n open, meer patiëntgericht gesprek duidelijk
beter kunnen voeren.
Vermijden bedreigende informatie is soms voordelig
Patiënten die zich actief opstellen en meedenken over de eigen
behandeling profiteren meer van de informatie en ondersteuning van hun
behandelend arts dan patiënten die zich afwachtend opstellen. Maar in
tegenstelling tot het algemene idee dat actieve participatie vooral
voordelen biedt voor de patiënt, constateerde Timmermans ook een
nadeel: 'Patiënten die actief informatie opzoeken, participeren meer
in het gesprek, maar ze hebben achteraf meer twijfel over de
behandeling en zijn minder tevreden over het consult. Terwijl
patiënten die bedreigende informatie zoveel mogelijk proberen te
vermijden en minder aan het gesprek deelnemen, achteraf minder twijfel
kennen en juist meer tevreden zijn over het consult. Kennelijk hebben
patiënten niet in elk opzicht profijt van actieve participatie.'
Mw. drs. E.M. Timmermans. Patient participation in radiation oncology.
Promotie 4 oktober 2007.
(Bron: Persvoorlichting UMC St Radboud)