Kamerbrief over de actuele situatie in Birma
27-09-2007 | Kamerstuk | Nederlands Ministerie van Buitenlandse Zaken
Zeer geachte Voorzitter,
Met verwijzing naar uw verzoek van 25 september jl. (referte 207-178),
bied ik hierbij de gevraagde informatie aan over de actuele
veiligheidssituatie in Birma.
De minister van Buitenlandse Zaken,
Drs. M.J.M. Verhagen
Actuele situatie in Birma
Eind augustus zijn inwoners van Rangoon (Yangon) de straat op gegaan
om te demonstreren tegen de drastische verhoging van de
brandstofprijzen per 15 augustus jl. en de slechte economische
omstandigheden in het algemeen. In de periode daarna zijn ruim 100
demonstranten gearresteerd, waaronder diverse leiders van de
oppositiebeweging uit 1988.
De afgelopen week hebben duizenden monniken geweldloos gedemonstreerd
tégen de Birmese autoriteiten en vóór democratisering en vrijlating
van de politieke gevangenen. Het zijn de grootste demonstraties sinds
1988. Gedurende de week sloten steeds meer burgers zich bij de
monniken aan, niettegenstaande dreigementen van de autoriteiten dit
niet te doen. Verschillende landen hebben in nationale verklaringen
aangedrongen op een terughoudende opstelling van de Birmese
autoriteiten en om geen geweld tegen de demonstranten te gebruiken.
De Birmese autoriteiten hebben de demonstraties in verschillende
steden (Rangoon, Mandalay, Sitwe) aanvankelijk stilzwijgend
toegelaten. Naarmate de duur en de omvang van de demonstraties zich
uitbreidden werd door het Birmese leger en de oproerpolitie een steeds
zichtbaarder positie ingenomen op centrale plekken in, met name,
Rangoon.
Woensdag heeft de oproerpolitie hard ingegrepen in Rangoon. Volgens
diverse berichten zou hierbij zijn geschoten, zouden er één of meer
dodelijke slachtoffers zijn gevallen en diverse arrestaties zijn
verricht. De internationale gemeenschap veroordeelde deze actie
massaal en door Nederland, andere EU lidstaten en de VS is de wens
geuit om de sancties tegen Birma te ver scherpen. Ook kwam de VN
Veiligheidsraad diezelfde dag bijeen. De secretaris-generaal, Ban
Ki-moon, heeft besloten zijn speciale gezant, Ibrahim Gambari, naar
Myanmar te sturen voor overleg met de Birmese autoriteiten. Hij heeft
de militaire machthebbers opgeroepen om volledige medewerking te
verlenen aan dit bezoek.
Ook vandaag is door de oproerpolitie in Rangoon weer hardhandig
opgetreden tegen duizenden demonstranten. Ordetroepen zouden
actievoerders in Rangoon hebben gewaarschuwd dat zij zouden worden
neergeschoten als ze niet naar huis gingen. Tijdens acties van de
ordepolitie zouden opnieuw doden zijn gevallen en een groot aantal
monniken is gearresteerd. Daarnaast zijn invallen gedaan in
verschillende kloosters, waarbij eveneens een groot aantal monniken is
aangehouden. Naar verluidt zijn ook twee woordvoerders van de
belangrijkste oppositiepartij, de Nationale Liga voor Democratie
(NLD), de afgelopen nacht gearresteerd. Het gaat om U Myint Thein en U
Hla Pe. Voorts wordt bericht dat ook de voorzitter van de NLD, Aung
Shwe, alsmede secretaris-generaal U Lwin zijn opgepakt.
Inzet Nederland
Nederland volgt de actuele situatie in Birma nauwlettend en stelt
deze, waar mogelijk, aan de orde, zowel op bilateraal niveau als in EU
kader en andere relevante, internationale fora.
Nederland ondersteunt de gerechtvaardigde, vreedzame oproep van de
demonstranten in Birma om vrijheid en democratie, en vrijlating van
politieke gevangenen. Van de aanwezigheid van regeringsleiders en
ministers in New York is ook door Nederland gebruik gemaakt om de
situatie in Birma aan de orde te stellen.
Nederland roept de Birmese autoriteiten op tot een open en inclusieve
dialoog met de de oppositie, teneinde democratische hervormingen door
te voeren, waarbij respect voor de rechten van de mens voorop staan.
Evenzeer zal Nederland blijven aandringen op vrijlating van
oppositieleiders en politieke gevangen, mevrouw Aung San Suu Kyi in
het bijzonder.
Nederlandse inzet tijdens de Algemene Vergadering van de Verenigde
Naties
Gisteren heb ik tijdens de EU-VS ministeriële ontmoeting in New York
aangedrongen op aanscherping van het sanctiebeleid, liefst in
VN-kader. Ik heb daarbij aangegeven dat indien dit door de opstelling
van bepaalde permanente leden van de Veiligheidsraad onmogelijk mocht
zijn, Nederland verlangt dat in ieder geval door de EU, VS en anderen,
de sancties worden aangescherpt. In een gezamenlijke EU-VS verklaring
werd tevens aangedrongen op een actieve betrokkenheid van China, India
en ASEAN bij de situatie in Birma.
Minister President Balkenende heeft vandaag in zijn rede voor de AVVN
dezelfde boodschap uitgedragen: een oproep tot terughoudendheid aan de
autoriteiten en een oproep tot verscherpte sancties, zo mogelijk via
de Veiligheidsraad.
Nederland acht het van groot belang dat ASEAN, maar ook individuele,
invloedrijke buurlanden als China, India en Indonesië, actief bij de
situatie in Birma betrokken worden en hun invloed aanwenden om de
Birmese autoriteiten te bewegen democratische hervormingen door te
voeren en de mensenrechten te respecteren. Daartoe is ook in een EU
verklaring van 26 september jl. opgeroepen.
Bezoek van de Nederlandse Mensenrechtenambassadeur
De Nederlandse mensenrechtenambassadeur (MRA) is op 25 september naar
Rangoon afgereisd om de ernstige Nederlandse zorgen over te brengen
aan de Birmese autoriteiten en zich van de situatie op de hoogte te
stellen. De MRA heeft gesproken met vertegenwoordigers van de Birmese
autoriteiten en hen opgeroepen geen geweld te gebruiken tegen
vreedzame demonstranten. Tevens herhaalde hij de Nederlandse boodschap
om een dialoog aan te gaan met de oppositie, het
democratiseringsproces zijn loop te geven, de politieke gevangenen, in
het bijzonder Aung San Kuu Kyi, vrij te laten. De MRA sprak tijdens
zijn bezoek tevens met leden van de oppositie en locale
vertegenwoordigers van de EU en UNDP.
Europese Unie
Nederland heeft in de EU het voortouw genomen om reeds vandaag in
Raadskader in concrete zin mogelijkheden te bespreken voor
aanscherping en eventuele uitbreiding van de reeds bestaande
EU-sancties. Birma zal overigens ook geagendeerd worden voor de Razeb
op 15 oktober a.s..
Het EU sanctieregime is sinds 1996 neergelegd in een Gemeenschappelijk
Standpunt dat jaarlijks is verlengd. Het komt neer op een visumban
voor seniore leden van het regime en hoge militairen; een
investeringsverbod in Birmese staatsbedrijven; bevriezing van tegoeden
van hooggeplaatste personen en staatsbedrijven en opschorting van
ontwikkelingssamenwerkingsactiviteiten met uitzondering van een aantal
humanitaire activiteiten.
Het Europese Parlement veroordeelde donderdag in een resolutie het
,,wrede optreden'' van de Birmese autoriteiten. Het riep China en
Rusland op niet langer een veroordeling van de Veiligheidsraad van de
VN over Myanmar te blokkeren.
Mensenrechtenraad en derde commissie AVVN
Momenteel vindt in Genève de zesde zitting van de Mensenrechtenraad
plaats (10 t/m 28 september). Nederland heeft samen met het VK binnen
de EU en de Westerse Groep het initiatief genomen voor de organisatie
van een speciale zitting over de situatie in Birma in de
Mensenrechtenraad. Nederland en de EU hebben vandaag geijverd om de
hiervoor benodigde steun van 16 lidstaten van de Mensenrechtenraad te
krijgen en zijn hoopvol dat er voldoende steun is voor dit initiatief.
Wanneer de EU voldoende steun krijgt zal de speciale zitting naar
verwachting volgende week gaan plaatsvinden.
Ook heeft Nederland op nationale titel in de Mensenrechtenraad in een
verklaring steun uitgesproken aan de vreedzame demonstranten in Birma
en de Birmese regering opgeroepen de mensenrechten te respecteren.
Nederland heeft met succes bepleit dat ook andere landen en de EU
gezamenlijk, een verklaring hebben afgelegd. De EU veroordeelt in haar
verklaring het geweld en roept op alle politieke gevangenen vrij te
laten.
Mede op aandringen van Nederland zal de EU een reolutie over de
situatie in Birma indienen in de Derde Commissie van de Algemene
Vergadering van de VN die op 7 oktober van start gaat.
Reisadvies
Op donderdagochtend 27 september 2007 is, in overleg met ambassade
Bangkok, een aangescherpt reisadvies afgegeven voor Birma (Myanmar):
"In verband met de huidige gespannen situatie worden niet-essentiële
reizen naar Birma (Myanmar) ontraden. Nederlanders in Birma wordt
geadviseerd waakzaamheid te betrachten en zich te registreren bij de
Duitse ambassade in Rangoon, die de Nederlandse belangen op consulair
gebied waarneemt.Dit reisadvies is in lijn met o.a. het Britse
reisadvies waar eveneens niet-essentiële reizen worden ontraden".
Er zijn circa 40 Nederlanders woonachting in Birma. Er is geen
aanleiding voor evacuatie. Mocht het onverhoopt tot evacuatie komen
dan zal Nederland zich - conform bestaande afspraken- aansluiten bij
de Duitsers. Lokale Nederlanders zijn op de hoogte. Het aantal
toeristen is niet precies bekend, mogelijk zijn dit er 100.
* Ministerie van Buitenlandse Zaken
* Bezuidenhoutseweg 67
* Postbus 20061
* 2500 EB Den Haag
* Tel.: 070-3 486 486
* Fax: 070-3 484 848
* Internet: www.minbuza.nl
Ministerie van Buitenlandse Zaken