PvdA Evert Vermeer Stichting
27 SEPTEMBER 2007
Reactie EVS op de Begroting Ontwikkelingssamenwerking
De EVS heeft met een kritische blik de OS begroting doorgenomen en
steunt de algemene lijn van het voorgenomen beleid. Er zijn echter ook
kanttekeningen te plaatsen bij gemaakte keuzes.
Een actieve internationale en Europese rol was de eerste pijler van
het regeerakkoord en deze naar buiten gerichte oriëntatie wordt door
het kabinet ook in deze Rijksbegroting voortgezet. De EVS heeft grote
waardering voor deze mondiale blik over onze poldergrenzen heen.
In het beleid van de Minister voor Ontwikkelingssamenwerking zitten
enkele duidelijke constanten. Zo zijn de Millennium
Ontwikkelingsdoelen het eerste speerpunt dat wordt genoemd. Daarbij
worden expliciet vier aandachtspunten genoemd. De bevordering van
vrouwenrechten is een thema dat ook door de vorige minister sterk werd
ondersteund. Milieu en klimaat en energie als integraal onderdeel van
ontwikkelingssamenwerking volgt uit de expliciete aandacht in het
regeerakkoord voor dit dossier en wordt voornamelijk vormgegeven door
de versterking van bestaande programmas.
Twee nieuwe aandachtsgebieden zijn de grotere aandacht voor fragiele
staten en meer aandacht voor groei- en verdelingsvraagstukken. Beide
accentverschuivingen kunnen rekenen op de steun van de EVS.
Het Kabinet wil haar inspanningen in fragiele staten onder meer
richten op de hervorming van de veiligheidsector en
sociaal-economische wederopbouw. Het kabinet kiest bewust voor
samenwerking in een aantal landen die in een neerwaartse spiraal zijn
terecht gekomen: Hier moet ontwikkeling letterlijk veilig gesteld
worden. Dit gaat om risicovolle investeringen, omdat niet van te voren
is te garanderen dat ontwikkeling in deze fragiele staten goed wortel
kan schieten. Juist in deze gebieden heeft de bevolking onze steun het
hardste nodig heeft.
Ook het belang dat de minister hecht aan economische groei voor
ontwikkeling wordt door de EVS ondersteund: te lang is economische
groei veronachtzaamd binnen internationale samenwerking. Volgens
sociaal-democratische principes gaat aandacht voor economische groei
hand in hand met aandacht voor een eerlijke verdeling van de rijkdom.
Nederland wil via ontwikkelingssamenwerking de private sector als
motor van ontwikkeling bevorderen. De opbrengsten van die groei moeten
goed worden verdeeld, waarvoor dit kabinet de politieke dialoog met
open vizier zal aangaan.
Het streven naar meer Coherentie van Beleid, al bijna tien jaar een
belangrijk aandachtspunt van de EVS, wordt niet genoemd als een apart
speerpunt van dit Kabinet. Dit zou het wel moeten zijn. De EVS is wel
verheugd dat wordt erkend dat coherentie een zaak is van de
verschillende departementen. De Minister voor
Ontwikkelingssamenwerking heeft hier duidelijk oog voor.
Er zijn echter ook kanttekeningen te plaatsen op het beleid. Met name
op enkele specifieke punten die raken aan de diverse dossiers waar de
EVS zich sterk voor maakt (zie ook http://www.coherentie.nl/ en
http://www.eucoherence.org/).
Export Krediet Verzekeringen: Nederland hanteert een zeer strikte
scheiding tussen ODA (Official Development Assistance) en non-ODA
uitgaven. Dit is toe te juichen. Zorgelijk is echter de
budgetvervuiling die nog steeds plaatsvindt. In 2008 gaat 301 miljoen
euro (ruim zes procent van het budget) op aan de kwijtschelding van
EKI schulden. De EVS vindt dat deze kosten niet ten laste mogen komen
van ODA.
Wapenexport- en doorvoer: de Minister streeft naar de realisatie van
een restrictief en transparant wapenexportbeleid en streeft naar een
verscherpte controle op de naleving daarvan (meldingsplicht en
vergunningsplicht). Dat is lovenswaardig, maar de EVS maakt zich
zorgen om de doorvoer van wapens naar zogenaamde friendly nations.
Nederland vertrouwt er op dat deze bevriende landen net als Nederland
een restrictief en transparant wapenexportbeleid voeren, maar dit
vertrouwen is niet altijd reëel. De EVS pleit ervoor dat ook de export
van wapens naar bevriende landen wordt gemonitord om te voorkomen dat
via deze landen wapens in conflictgebieden terecht komen.
Milieu: In de begroting wordt een grote nadruk gelegd op het
internationaal milieubeleid. Een toetsingskader voor duurzaamheids
criteria voor biobrandstoffen is onderdeel hiervan, maar dit is nog
weinig concreet.
Daarnaast heeft de Minister van Landbouw aangegeven de haalbaarheid
van een importverbod op illegaal hardhout te onderzoeken, hetgeen de
EVS van harte toejuicht. Om deze doelstelling te halen is het
noodzakelijk dat ook de Minister voor Ontwikkelingssamenwerking zich
hiervoor inzet, bijvoorbeeld door op internationale fora te pleiten
voor een verbod op handel in illegaal hout.
TRIPS: De Minister voor Ontwikkelingssamenwerking legt nadruk op het
verbeteren van de toegang van ontwikkelingslanden tot medicijnen en
hij wil dit agenderen op internationale bijeenkomsten. Dit is heel
belangrijk, want politieke druk is essentieel bij dit onderwerp. Veel
landen (met name de VS, maar ook enkele EU-lidstaten) verplichten
ontwikkelingslanden tot extra concessies op dit terrein door
zogenaamde TRIPS+ verdragen (het gaat hier om extra bepalingen op het
gebied van de handel in medicijnen die doorgaans voor
ontwikkelingslanden nadelig uitpakken). De Minister zou zich binnen de
EU sterk moeten maken voor het tegengaan van deze TRIPS+ verdragen.
De EVS wenst de Minister voor Ontwikkelingssamenwerking veel succes en
inzicht bij de door hemzelf gestelde grote uitdagingen en hoopt dat
hij de mondiale blik van zijn collegas in de Treveszaal in stand weet
te houden.
Peter Heintze
Directeur EVS