Telematica Instituut
Zorgtechnologie
2007-09-21
Het boek "Ambient Technologie: toekomst van de zorg of zorg van de
toekomst" is woensdag bij de presentatie in Nieuwspoort door sommige
media sceptisch in ontvangst genomen. "Computers moeten deel zorg
overnemen", kopt de Telegraaf op 19 september jl. Ook uit de reacties
van diverse lezers daarop, blijkt dat het niet duidelijk is waar het
boek, dat door het Rathenau Instituut is uitgegeven in samenwerking
met het Telematica Instituut, nu eigenlijk over gaat.
amircover2 Het boek houdt geen pleidooi om verplegers en artsen te
vervangen door koude technologie. Integendeel, het waarschuwt ervoor
dat dit kan gebeuren als we de voordelen van nieuwe technologie
uitsluitend tegen het licht van kostenbesparingen zien. Het
intermenselijke contact is in de zorg uiterst belangrijk en als we dat
uit het oog verliezen krijgen we de bal keihard teruggekaatst.
Maar laten we de ogen ook niet sluiten voor de problemen die op ons
afkomen: als gevolg van de vergrijzing neemt de vraag naar zorg de
komende decennia flink toe. Daarmee neemt ook de druk op de kosten
verder toe en dat wederom dwingt zorgverleners ertoe nog efficiënter
te opereren. Nu al klagen veel zorgontvangers erover dat er nauwelijks
meer tijd is voor een persoonlijk gesprek omdat het schema van
verplegers en artsen zo vol is. Hoe zal zich dat in de toekomst verder
ontwikkelen als we hier nu niets aan doen?
Moderne zorgtechnologie kan zowel zorgverleners als zorgvragers
ondersteunen in het uitvoeren van routinetaken. Opdat er meer tijd
overblijft voor de menselijke factor! Dat geldt overigens niet alleen
voor de professionele zorgverleners, maar ook voor de mantelzorgers en
de zorgontvangers zelf.
Moderne zorgtechnologie kan de gezondheidstoestand van mensen bewaken,
zonder deze mensen in hun dagelijkse bezigheden te hinderen en deze
mensen als zijnde ziek te stigmatiseren. Als een soort personal coach
kan zij patiënten herinneren aan het innemen van medicamenten,
aanmoedigen zich te bewegen, of juist oproepen het iets kalmer aan te
doen. Daarnaast kan zij deels functies overnemen waarover een mens
niet of niet meer kan beschikken. Denk daarbij aan de intelligente
blindenstok die zijn drager door de telkens veranderende stad
navigeert.
Als er acute hulp nodig is, dan zorgt deze technologie ervoor dat deze
snel ter plaatse is en dat meteen adequaat wordt gehandeld. Want snel
en vooral ook juist handelen op basis van inzicht in de medische
voorgeschiedenis, verhoogt de kans aanzienlijk dat de gevolgen op
lange termijn beperkt blijven.
Bovendien levert moderne zorgtechnologie meer medische data op, op
basis waarvan betere diagnoses kunnen worden gesteld. En niet in de
laatste plaats kan deze technologie ervoor zorgen dat het menselijke
contact er is op het moment dat de behoefte daaraan het grootst is.
De conclusies "moderne zorgtechnologie spaart arbeidsplaatsen" of
"moderne zorgtechnologie gaat ten koste van het persoonlijke contact"
zijn naar onze mening dan ook verkeerd. Wij zeggen dat zorgverleners
met moderne zorgtechnologie meer zorgvragers beter kunnen behandelen.
En onder 'beter' verstaan we in dit verband ook meer ruimte voor
persoonlijke aandacht. De keuze voor technologie is geen keuze tegen
een menselijke zorg. Hoe de zorg er in de toekomst uit komt te zien,
bepalen wij namelijk zelf.
Maar de angst die met deze beloften gepaard gaat is niet
onbegrijpelijk. Technologie die 24 uur per dag kijkt wat je doet en
hoe het met je gaat, roept ook Orwelliaanse beelden op. Want wie kijkt
mee? En wie bepaalt dat? Wat gebeurt er met die grote hoeveelheid
medische data gedurende de rest van mijn leven? Kan mijn
zorgverzekeraar mijn premies daarop aanpassen? Krijg ik een
boetepremie als ik niet precies doe wat de arts mij voorschrijft? Weet
mijn werkgever straks precies wat mij mankeert?
Mede om te voorkomen dat deze angst omslaat in technofobie en een hele
sector daardoor kansen zal laten liggen, is dit boek geschreven. We
moeten nu goed nadenken over de risico's en verantwoordelijkheden die
met de toepassing van ambient technology gepaard gaan, zodat we straks
de kansen kunnen grijpen als ze zich voordoen. Als we daarin slagen
kunnen we niet alleen de kwaliteit van de zorg verbeteren en de kosten
beheersbaar houden, maar kan Nederland ook een sterke internationale
marktpositie verwerven.