VNG: Rijksbegroting geeft gemeenten ruimte
18.09.2007
De afspraken die Rijk en gemeenten met elkaar hebben gemaakt in het
Bestuursakkoord vinden hun weerslag in de Rijksbegroting 2008. De VNG
ziet een duidelijke trendbreuk met het beleid van de drie voorgaande
kabinetten Balkenende: gemeenten en het Rijk zijn samen op weg naar
een beter bestuur. Deze overheid stelt de burger centraal en draagt
bij aan het oplossen van actuele vraagstukken in onze samenleving
zoals participatie en integratie, klimaat en de jeugdproblematiek.
Gemeenten krijgen meer beleidsmatige en financiële ruimte om de
maatschappelijke vraagstukken aan te pakken. Reeds eerder werd bekend
dat de gemeenten oplopend tot 2011 1,1 miljard euro structureel extra
in het gemeentefonds ontvangen waarvan zij de bestemming zelf kunnen
bepalen. Uit de Rijksbegroting 2008 blijkt dat deze 1.1 miljard nu
oploopt naar 1.3 miljard netto.
Deze stijging van het gemeentefonds en het ingediende Wetsvoorstel
afschaffen maximering OZB zijn duidelijke tekenen van goede wil. Er
zullen echter verder stappen worden moeten worden gezet naar meer
eigen financiële ruimte voor de gemeenten door een uitbreiding, liefst
verdubbeling van het gemeentelijk belastinggebied. Zo´n uitbreiding
van het lokale belastinggebied moet gepaard gaan met een daling van de
rijksbelastingen. Daardoor leidt dit niet tot een lastenverzwaring,
maar is sprake van een lastenverschuiving. De fractievoorzitters van
de coalitiepartijen lieten vorige week tijdens de algemene
ledenvergadering van de VNG in Den Haag blijken de weg naar een groter
gemeentelijk belastinggebied in te willen slaan. Nu nog de daden van
Kamer en kabinet.
Participatie
Op het gebied van werk en inkomen wordt er terecht veel van de
gemeenten verwacht. De Wet Werk en Bijstand is een succesvolle vorm
van decentralisatie gebleken. Niet voor niets speelde de VNG een
belangrijke rol tijdens de Participatietop waarin afspraken gemaakt
werden om mensen weer aan het werk te krijgen. Met de gemeenten zijn
harde afspraken gemaakt en zij zijn hard aan de slag met het uitwerken
en realiseren van de gemaakte afspraken. Gemeenten zullen de komende
vier jaar 75.000 mensen uit de bijstand aan een baan helpen. Daarnaast
gaan ze ervoor zorgen dat nog eens 25.000 mensen die nu niet werken en
ook geen uitkering hebben aan de slag gaan.
Inburgering
De gemeenten willen snel aan de slag met het gepresenteerde Deltaplan
Inburgering. Inburgering is van zeer groot belang voor de integratie
en de positieve insteek van minister Vogelaar
helpt daarbij zeker. De gemeenten kunnen vanuit hun regierol
individueel maatwerk leveren aan de inburgeraars. Het is belangrijk
dat de noodzakelijke veranderingen in de wetgeving snel worden
doorgevoerd teneinde te voorkomen dat het aantal inburgeringtrajecten
te veel achterblijft. Ook komt het kabinet hiermee tegemoet aan een
aantal bezwaren van gemeenten op het inburgeringsbeleid van het vorige
kabinet.
Jeugdproblematiek
In het bestuursakkoord is een belangrijke eerste stap gezet om ook de
jeugdproblematiek beter aan te pakken. Er komen Centra voor Jeugd en
Gezin waardoor jeugdproblematiek effectiever en meer in samenhang
wordt aangepakt. De gemeenten krijgen geld en investeren ook zelf om
deze centra goed vorm te geven met inachtneming van de lokale
situatie. In een aantal gemeenten is zon centrum inmiddels geopend.
Vele gemeenten zullen snel volgen. Het wordt nu ook tijd dat het
jeugdbeleid overeenkomstig de aanbevelingen van regeringscommissaris
Van Eijck in één hand komt, de gemeente, in plaats van versnipperd te
blijven over Rijk, provincies en gemeenten.
Overheveling AWBZ naar Wmo
Het Rijk moet voortvarende stappen zetten bij de overdracht van taken
van de AWBZ naar de Wmo.
Als wij de lokale ondersteuning van mensen die wat minder zelfredzaam
zijn/worden echt serieus willen aanpakken, dan moet niet alleen de
huishoudelijke hulp de verantwoordelijkheid van gemeenten zijn, maar
ligt het voor de hand dat dit ook gaat gelden voor handelingen die
mensen gewoonlijk zelf uitvoeren: zelfverzorging, aankleden, invullen
van formulieren. Door ook dit onder te brengen bij de Wmo ontstaat er
een totaalpakket zodat gemeenten hun inwoners betere ondersteuning
kunnen aanbieden. Bovendien worden de kosten beter beheersbaar dan nu
in de AWBZ het geval is. Overheveling van deze taken naar de Wmo mag
echter geen bezuinigingsoperatie worden.
Klimaat
De gemeenten willen met het Ministerie van VROM aan apart deelakkoord
sluiten over Klimaat en Energie. Ze slaan de handen ineen als het gaat
om een schoon, zuinig en duurzaam Nederland. Er worden afspraken
vastgelegd over onderwerpen als duurzame (huisvesting van de)
overheid, schone en zuinige mobiliteit, klimaatneutrale gebouwde
omgeving en duurzame bedrijven. In aanvulling hierop zal het kabinet
nu ook met concrete investeringsvoorstellen moeten komen om de
effecten van de klimaatverandering op te vangen.
Akkoord financiering wijkaanpak met corporaties
Het is positief dat er met de woningcorporaties een akkoord bereikt is
over de financiering van de prachtwijken. Het is zaak de aandacht nu
ook te richten op de aanpak van de andere wijken in Nederland. Immers,
er is niet alleen een opgave in de 40 wijken maar ook in andere wijken
van Nederland. De VNG vindt dat corporaties in staat moeten zijn en
blijven om investeringen te doen in andere wijken. Gemeenten moeten de
investeringsruimte van corporaties kennen. Om goede afspraken over
investeringen in hun gemeente te maken is het voor alle gemeenten
noodzakelijk direct inzicht krijgen in de reële investeringscapaciteit
van de in hun gemeente investerende corporatie. De VNG gaat ervan uit
dat reeds gemaakte investeringsafspraken gewoon doorgaan.
Vermindering bestuurskosten lokale overheden
In de miljoenennota wordt gesproken over een korting van 90 miljoen op
de lokale bestuurskosten. Hierbij wordt tot onze verbazing alleen
gekeken naar het verminderen van het aantal lokale bestuurders in
plaats van een overheidsbrede aanpak. Voor zover dit betrekking heeft
op het verminderen van het aantal raadsleden kan de VNG hier alleen
mee instemmen indien de hiermee gepaard gaande besparing wordt
aangewend voor het verbeteren van de rechtspositie van de raadsleden.
Den Haag, 18 september 2007
Vereniging Nederlandse Gemeenten