kwaliteit
Klink wil meetbare en zichtbare kwaliteit
Toespraak, 12 september 2007
De kern van het nieuwe zorgstelsel is dat patiënt en consument in
staat worden gesteld te kiezen op basis van duidelijke en eerlijke
informatie over de instelling en de behandeling van een aandoening. Op
het congres Kwaliteit van Zorg in Utrecht wijst de minister op het
belang van de ontwikkeling van objectieve indicatoren voor de bewaking
van de kwaliteit in de zorg.
Geachte aanwezigen,
Meten is weten. Hoe vaak heb ik die stelling wel niet gehoord in mijn
schooljaren. Maar dan ging het meestal over natuurkunde. De spanning
die op een of ander apparaat of draadje stond. Meten is weten heeft
echter een nieuwe lading gekregen.
Nu gaat het over ziekenhuizen, medisch specialisten en
verpleegkundigen, die de verantwoordelijkheid op zich hebben genomen
om er zorg voor te dragen dat de kwaliteit van hun inspanningen
duidelijker zichtbaar wordt.
Om die reden was 12 juni jongsleden een gedenkwaardige dag.
Toen ondertekenden alle betrokken partijen de samenwerkingsafspraken
Kwaliteitsinformatie Medisch-specialistische Zorg. Een mijlpaal voor
transparantie in de zorg.
Ik hecht eraan alle betrokkenen nog eens specifiek te noemen om te
onderstrepen hoe breed gedragen de afspraken worden: de Nederlandse
Vereniging van Ziekenhuizen, de Nederlandse Patiënten en Consumenten
Federatie, de Consumentenbond, Zorgverzekeraars Nederland, de
Inspectie voor de Gezondheidszorg, Verpleegkundigen en Verzorgenden
Nederland, de Orde van Medisch Specialisten en de Nederlandse
Federatie van Universitair Medische Centra.
Al enige jaren wordt door al deze organisaties hard gewerkt om tot een
gezamenlijke aanpak te komen bij het inzichtelijk maken van de
kwaliteit van de geleverde zorg. Dat was nodig. In het verleden kwamen
veel partijen vaak vooral voor zichzelf op.
Er waren veel administratieve lasten en de zorgaanbieders wisten soms
niet precies waar ze aan toe waren. Dat was demotiverend.
Maar nu hebben de partijen de handen ineen geslagen en is samen
gewerkt om één meetinstrumentarium te ontwikkelen. Dat leidt tot één
informatieset, zodat iedereen die dat wil uit dezelfde bron zijn
informatie haalt. Uit deze ontwikkelingen spreekt een enorme wil tot
verbeteren. Deze brede samenwerking is uniek en wordt van harte door
mij ondersteund. Sterker nog, het is een speerpunt mijn beleid. De
Nederlandse ziekenhuiszorg kan hiermee internationaal een prominente
plaats verwerven.
Het is de maatschappelijke verantwoordelijkheid van de partijen in de
sector om gezamenlijk vast te stellen wat verantwoorde zorg is en hoe
deze wordt gemeten. Maar het is ook de maatschappelijke taak van de
zorgaanbieder dat hij de geleverde kwaliteit verantwoordt en dat deze
voortdurend bezig is de geleverde kwaliteit aantoonbaar te verbeteren.
Kwaliteit en kwaliteitsverschillen moeten hiervoor kunnen worden
gemeten en vergeleken.
Dat is nu precies wat u met uw samenwerkingsafspraken heeft geregeld.
Voor tachtig aandoeningen in de medisch specialistische zorg zal
tussen nu en 2011 de kwaliteit zichtbaar worden. Deze aandoeningen
vormen bij elkaar een groot deel van de totale ziekenhuiszorg. Hierbij
gaat het om aandoeningen als staar, incontinentie bij de vrouw,
knie/heupoperaties, diabetes, liesbreuk, borstkanker, enzovoorts.
Concreet komt daar heel wat bij kijken. Een aansprekend voorbeeld is
de manier waarop de patiënt wordt geïnformeerd over de kwaliteit van
de behandeling van borstkanker.
De Nederlandse Vereniging voor Heelkunde heeft zeven indicatoren voor
de bewaking van de kwaliteit van zorg rond de chirurgische behandeling
van borstkanker vastgesteld.
Het is de bedoeling dat alle chirurgen in Nederland aan de hand van
dezelfde indicatoren informatie leveren over de kwaliteit van zorg
rond de behandeling van borstkanker. Informatie die openbaar en
toegankelijk is. Patiënten kunnen zo informatie vergelijken en beter
keuzes maken. De Inspectie kan de gegevens gebruiken voor het
uitoefenen van toezicht en de zorgverzekeraars kunnen de gegevens
gebruiken voor onderhandelingen met de ziekenhuizen.
Ik noem enkele van de zeven indicatoren voor chirurgische behandeling
bij borstkanker kort om een inkijkje te geven in de systematiek.
1. Het percentage patiënten dat voorafgaand aan de operatie een
gesprek heeft met een mamacare-verpleegkundige.
2. Het percentage patiënten dat voor de operatie wordt besproken in
een multidisciplinair overleg.
3. Het percentage patiënten, bij wie kankerweefsel is achtergebleven
na de eerste borstsparende operatie.
Het is een stevige set indicatoren, die het mogelijk maakt een beeld
te geven van de kwaliteit van zorg rond de behandeling van borstkanker
in een ziekenhuis.
En niet alleen de zorginhoudelijke kwaliteit wordt gemeten. Het gaat
ook om informatie op grond waarvan de patiënt wat te kiezen heeft;
bijvoorbeeld is er wel een mamapoli aanwezig in het ziekenhuis. Én
informatie over hoe de patiënt de zorg heeft ervaren.
Dames en heren,
Ik vind het een prima initiatief om kwaliteit van geleverde zorg
zichtbaar te maken. Als minister van VWS hecht ik aan meetbare en
zichtbare kwaliteit. Kwaliteit varieert immers en is soms onder de
maat.
In de nieuwe situatie blijft professionele autonomie of moderner
gezegd, professionele verantwoordelijkheid, een belangrijk
uitgangspunt voor de medisch specialist en verpleegkundigen. Dat is
mijns inziens iets anders dan professionele vrijblijvendheid.
In het huidige tijdperk kan niemand meer achter gesloten deuren
opereren - liever wel want dat is hygiënischer, maar u begrijpt wat ik
bedoel. Iedereen moet kwaliteit leveren. Met de patiënt als grote
winnaar, want die is gebaat bij objectieve informatie over de
prestaties van ziekenhuizen en medisch specialisten.
Om de positie van de patiënt te versterken heeft het kabinet
structureel tien miljoen euro beschikbaar gesteld voor de versterking
van belangenorganisaties van patiënten, gehandicapten en ouderen. Een
deel daarvan is bedoeld voor een programma dat tot doel heeft
patiënten meer inspraak te geven bij kwaliteitsverbetering in de zorg.
Zowel inspraak als oordeel van de patiënt over de behandeling zijn
kwaliteitskenmerken.
Bovendien is transparantie en objectieve informatie over kwaliteit ook
van belang voor de zorgverzekeraars, die beter beslagen ten eis komen
bij de inkoop van zorg en onderhandelingen met ziekenhuizen. Overigens
is in Amerikaans onderzoek aangetoond dat openheid over kwaliteit,
zelfs als die niet de allerbeste is, het vertrouwen in een instelling
of arts vergroot. Dat kan een aanvullende reden zijn tot openheid.
Hoewel we veel vertrouwen hebben in het zelfregulerende vermogen van
de sector, blijft de Inspectie ook toezicht houden op de geleverde
kwaliteit. Zo kan ook worden voorkomen dat instellingen ongewenst
strategisch gedrag vertonen. De Inspectie heeft in opdracht van VWS,
het bureau Zorgbrede Transparantie van Kwaliteit opgericht, zodat alle
gepubliceerde informatie betrouwbaar en vergelijkbaar is. Doordat alle
betrokken partijen hun eigen expertise inbrengen, zijn - en worden nog
steeds - indicatoren ontwikkeld die de kwaliteit van de behandeling op
een objectieve manier weergeven.
Dames en heren,
Om de herkenbaarheid en eenduidigheid te bevorderen, komt er één
portal voor professionals: www.zichtbarezorg.nl . Dit programma - een
website en een data-portal - moet uiteindelijk worden gebruikt door
alle sectoren van de zorg. Instellingen in de sector verpleging,
verzorging en thuiszorg zullen vanaf 2008 op basis van de indicatoren
verantwoorde zorg verantwoording afleggen over de geleverde
prestaties. Een jaar later komt de gehandicaptenzorg erbij.
De relevante informatie die hier uit voortvloeit, wordt vervolgens
vertaald naar ook voor burgers begrijpelijke taal en wordt algemeen
toegankelijk op de website www.kiesbeter.nl . Daarop staan dan niet
alleen de zorgprestaties, maar ook de geobjectiveerde ervaringen van
patiënten en cliënten op basis van een landelijke meetstandaard, de
zogeheten CQ-index.
De ziekenhuissector is op de goede weg en ik ga er ook van uit dat we
goede resultaten behalen. En die goede resultaten kunnen lichtende
voorbeelden zijn voor andere sectoren in de zorg.
Geachte aanwezigen,
Ik erken het, onze ambities zijn hoog. We willen veilige zorg op een
kwalitatief hoog niveau. Klantgericht, transparant, veilig en op tijd,
met duidelijke rechten en plichten voor iedereen. De kern van het
nieuwe zorgstelsel is dat patiënt en consument in staat worden gesteld
te kiezen op basis van duidelijke en eerlijke informatie over de
instelling en de behandeling van een aandoening. Uw
samenwerkingsakkoord maakt duidelijk dat u deze ambitie deelt.
Tegen de aanwezigen hier, maar eigenlijk tegen alle betrokken
partijen, zou ik willen zeggen: maak de hooggespannen verwachtingen
waar. Want, `The proof of the pudding is in the eating'. Voordat de
zorg voor iedereen inzichtelijk is, is nog veel werk te verzetten.
Als verdere stap op weg naar de verwezenlijking van die ambitie wens
ik u een vruchtbaar debat toe over hoe we ziekenhuisbrede
transparantie verder vormgeven.
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport