GroenLinks

Goede kans op extra Nederlandse zetel in Europarlement

Nederland 26 zetels in het EP 12 september 2007

Nederland krijgt in 2009 waarschijnlijk 26 zetels in het Europees Parlement. Dat is één zetel minder dan op dit moment, maar één meer dan eerder was afgesproken.

Een voorstel van de rapporteurs Lamassoure en Severin voor een nieuwe zetelverdeling na de Europese verkiezingen van 2009 kreeg voldoende steun in de commissie constitutionele zaken van het Europees Parlement. Het ziet ernaar uit dat het voorstel in oktober ongewijzigd zal worden aangenomen door het voltallige parlement en door de Europese regeringsleiders.

Nieuwe zetelverdeling nodig
De regeringsleiders hadden het parlement in juni om een voorstel voor de zetelverdeling gevraagd, omdat het nieuwe Hervormingsverdrag van de EU dit vereist. Het verdrag, waarover de onderhandelingen bijna zijn afgerond, verhoogt het maximale aantal parlementszetels ten opzichte van eerdere afspraken - 750 in plaats van 736 - en schrijft voor dat de zetelverdeling `degressief proportioneel' moet zijn - hoe kleiner een lidstaat, hoe meer zetels per inwoner. De zetelverdeling die in 2000 in het Verdrag van Nice was afgesproken, voldoet niet geheel aan dit vereiste. Daarom stellen de rapporteurs voor om elf landen, waaronder Nederland, meer zetels te geven dan eerder was voorzien.

Tot 2004 had Nederland nog 31 zetels in het Europarlement. "Het is logisch dat de oude lidstaten sindsdien zetels hebben ingeleverd ten gunste van de nieuwe lidstaten", stelt Joost Lagendijk, europarlementariër voor GroenLinks. "Maar in 2000 heeft toenmalig premier Kok, door in te stemmen met een vermindering van 31 naar 25, teveel Nederlandse zetels ingeleverd. Hij vond het belangrijker dat Nederland meer stemmen kreeg in de Raad van Ministers dan België. Dat was een verkeerde prioriteit, zeker nu het ernaar uitziet dat de stemmenweging van Nice in 2014 weer wordt afgeschaft, volgens het Hervormingsverdrag."

De fout van Kok wordt door het voorstel van Lamassoure en Severin ten dele gerepareerd: Nederland krijgt in 2009 niet 25, maar 26 zetels.

Grensoverschrijdende kieslijsten?
"Het voorstel van de rapporteurs is niet volmaakt, zoals zij zelf ook toegeven", constateert Lagendijks collega Kathalijne Buitenweg. "Het biedt geen heldere criteria aan de hand waarvan de parlementszetels bij volgende uitbreidingen eerlijk verdeeld kunnen worden. Lamassoure en Severin hebben zich vooral laten leiden door de wens om geen enkele lidstaat meer parlementszetels af te nemen dan eerder was voorzien. Dat zou unanieme goedkeuring van de zetelverdeling door de regeringsleiders bemoeilijken, misschien ook hun instemming met het Hervormingsverdrag."

"De kans is groot dat de zetelverdeling over een paar jaar alweer herzien moet worden, bijvoorbeeld indien Kroatië toetreedt tot de EU", voorspelt Buitenweg. "Dan zal recht moeten worden gedaan aan demografische ontwikkelingen. In een aantal lidstaten, waaronder Duitsland, krimpt de bevolking. In andere lidstaten, waaronder Nederland, groeit deze nog."

"De volgende herziening van de zetelverdeling biedt tevens de kans om een deel van de zetels te reserveren voor grensoverschrijdende kieslijsten. Samenwerkende Europese partijen, zoals de Europese Groenen, kunnen dan een gezamenlijke kandidatenlijst presenteren bij de Europese verkiezingen. Ik hoop dat het Europees Parlement zich in oktober al vastlegt op dit voornemen."

Deze democratische vernieuwing maakt alleen kans als het initiatiefrecht van het Europees Parlement ten aanzien van de eigen zetelverdeling wordt geformaliseerd in het nieuwe Hervormingsverdrag, beklemtoont Buitenweg. "Ook die extra zetel voor Nederland komt er alleen als het Hervormingsverdrag wordt goedgekeurd."

Zie ook:

* verslag Lammassoure/Severin tot wijziging van de bepalingen van het verdrag betreffende de samenstelling van het Europees Parlement
(PDF)

* dossier Toekomst van de EU