Antwerpen-Centraal onder scherp toezicht
12/09/2007
Controlekamer vormt hart van Building Management System
De transformatie van Antwerpen-Centraal tot een modern stationcomplex
met ondergrondse tunnel en een winkelcentrum ging gepaard met de
ontplooiing van een indrukwekkend veiligheidssysteem. In het hart van
dit Building Management System bevindt zich een controlekamer waar de
beelden van de talrijke cameras in het station en de tunnel worden
bekeken en de (brand)veiligheid wordt bewaakt. Het systeem combineert
die bewakings- en veiligheidsfuncties (security & safety) met het
dagelijks beheer van de site en het gebouw in functie van een verhoogd
comfort voor klanten en personeel.
Er bestaat geen discussie over de zeer hoge graad van veiligheid van
de trein als vervoermiddel. Het veiligheidsbeleid van de spoorweggroep
legt zich echter ook toe op de (sociale) veiligheid en beveiliging van
haar klanten en personeel. Openbaar vervoer speelt zich per definitie
af op plaatsen waar veel mensen samenkomen, wat helaas soms ook minder
aangename neveneffecten heeft, zoals de aanwezigheid van
zakkenrollers.
De NMBS-Groep investeert daarom fors in veiligheid en hanteert een
beleid gebaseerd op drie krachtlijnen: toename van veiligheidsmensen
op het terrein, hechte samenwerking met de politiediensten en
technische hulpmiddelen. Bij dat laatste horen camerabewaking en
inbraakalarmen. Deze zomer werd de Nationale Controlekamer in Brussel
operationeel, waarop al ongeveer de helft van de tegen eind 2010
geplande 1500 cameras in de 51 drukste stations zijn aangesloten.
Als enige andere station in België werd ook Antwerpen-Centraal
uitgerust met een controlekamer, waar de camerabeelden continu worden
opgevolgd. Deze multifunctionele controlekamer was een voorwaarde in
de bouwvergunning van de noordzuidverbinding waarbij
Antwerpen-Centraal werd omgebouwd tot een indrukwekkend
spoorwegcomplex op verschillende niveaus, met een winkelcentrum rond
het centrale atrium.
Amerikaanse brandveiligheidsnorm
De noordzuidverbinding bestaat uit een tunnelcomplex waar bovenop een
station staat met in het midden een atrium. Uit het oogpunt van de
brandveiligheid moest het station en de tunnels als één geheel worden
beschouwd. Bij gebrek aan gepaste Belgische normen werd beroep gedaan
op de strengst bestaande - Amerikaanse - norm die de aanwezigheid van
een controlekamer oplegt. De hulpdiensten moesten ook toegang hebben
tot die controlekamer.
De controlekamer werd het hart van een geïntegreerd veiligheidssysteem
(security en safety), dat ook instaat voor het beheer van en het
comfort in het gebouw. Dit Buiding Management System bundelt de
functie veiligheid met het verhogen van het comfort voor klanten en
personeel. De informatica-afdeling van de NMBS-Holding ontwierp een
systeem op maat waardoor de exploitatie en het beheer van
Antwerpen-Centraal in de meest veilige, efficiënte en gecontroleerde
omstandigheden verloopt.
Bewaken van de veiligheid
In de controlekamer komen momenteel de beelden toe van 180 cameras.
Dit aantal wordt later nog uitgebreid tot een 300-tal wanneer er
nieuwe delen op de stationssite in gebruik worden genomen. De beelden
worden 24 op 24 uur door minstens twee veiligheidsbedienden van
B-Security, onderdeel van de veiligheidsdienst van de NMBS-Holding,
bekeken op monitoren en een videowand van ongeveer 10 m2. Op deze
manier worden de strategische plaatsen in het station (toegangsdeuren
tot het station, toegang tot de perrons, de loketten, winkelzone)
nauwlettend in het oog gehouden.
De aanwezigheid van de cameras in het station draagt enerzijds bij tot
een verhoogd veiligheidsgevoel bij klanten en personeelsleden, maar
heeft anderzijds een ontradend effect voor onaangepast of crimineel
gedrag. Aan de hand van de camerabeelden worden virtuele patrouilles
georganiseerd, wat het toezicht door het veiligheidspersoneel
(Securail e.a.) in het station zelf aanvult. De beelden worden ook
gebruikt om gerichte interventies te helpen sturen. Achteraf kunnen ze
ook bruikbare informatie verschaffen aan politiediensten. In de
controlekamer komen ook inbraakalarmen toe en wordt de
toegangscontrole opgevolgd.
Op het vlak van brandveiligheid integreert het systeem de meest
geavanceerde technieken. De tunnel en de andere niveaus beantwoorden
aan de strengste normen op het vlak van evacuatiemogelijkheden en
staan permanent onder volledig automatisch toezicht. Rook- en warmte
detectoren zorgen voor een onfeilbare lokalisatie in geval van
problemen. Wanneer een alarm binnenkomt, wordt de operator begeleid in
de acties die hij moet ondernemen. Een groot aantal mogelijke
incidenten werden omgezet in automatische scenarios die de operatoren
enkel moeten bevestigen. Dit beperkt de kans op menselijke fouten in
stress-situaties tot een minimum.
Verhogen van het comfort
De rol van het Building Management System beperkt zich niet tot de
aspecten die met veiligheid te maken hebben. Het neemt ook aspecten
van het beheer van het gebouw voor zijn rekening: aansturen van de
verlichting, de verwarming, de luidsprekers, de liften en roltrappen,
toegangscontrole, sleutelbeheer
Het BMS verzekert bovendien een optimaal beheer van de talrijke
technische installaties, door een opvolging op afstand in de
controlekamer. In geval van een alarm krijgt de operator de nodige
informatie op zijn scherm, zoals wie hij in het geval van een
specifiek defect moet contacteren.
De verbruiksmetingen en de voordurende registratie van gegevens dragen
ook bij tot een gecontroleerd en zuinig beheer van de site.
Niet alleen de operatoren van B-Security kunnen met het BMS werken.
Via intraweb/internet kunnen technici, specifieke andere
personeelsleden of de brandweer bepaalde delen van het systeem
consulteren of bedienen. Het systeem kan dus vanop afstand worden
bediend, wat zeker nodig is in geval van een ontruiming van de
controlekamer, bijvoorbeeld bij een bommelding.
NMBS