Free Trail Arnhem nu nog uitgebreider (12-09-07)
Op de dag dat in Arnhem het Informatiecentrum Slag om Arnhem haar
deuren opent, verschijnt tevens de derde druk van de Freedom Trail
Arnhem-brochure en is vanaf heden op internet een nog uitgebreidere en
gedetailleerdere digitale versie van deze wandeling beschikbaar. Onder
meer filmpjes, fotos, krantenberichten en authentieke documenten maken
het belangstellenden nu mogelijk om via www.mijngelderland.nl nog
dieper in de materie te duiken.
Het Gelders Archief en de gemeente Arnhem gaven, met medewerking van
de Gelderland Bibliotheek, in mei 2005 het boekje Freedom Trail uit.
Centraal daarin staat een wandeling door de Gelderse hoofdstad langs
35 locaties die in de oorlogsjaren 1940-1945 een rol speelden.
De route is met speciale trottoirtegels gemarkeerd. Bij elke locatie
ligt een tegel met het Pegasus-symbool, het logo van de 1e Britse
Luchtlandingsdivisie, die in september 1944 de Rijnbrug probeerde te
veroveren op de Duitsers. Van de brochure is inmiddels de derde,
gewijzigde druk verschenen die gratis verkrijgbaar is bij het Gelders
Archief, de Gelderland Bibliotheek en het Informatiecentrum van de
gemeente Arnhem. Teksten en illustraties zijn ook te vinden op
www.geldersarchief.nl en www.arnhem.nl.
www.mijngelderland.nl
Inmiddels is een uitgebreide en gedetailleerde digitale versie van de
wandeling op internet toegankelijk. Op de website, te vinden via
www.mijngelderland.nl, wordt per locatie beschreven van wat er op dat
punt en in de directe omgeving ervan plaatsvond. De teksten zijn
bovendien verlevendigd met historische fotos, kaartjes, authentieke
documenten en film- en geluidsfragmenten, die de bezoeker in staat
stellen dieper op specifieke onderdelen in te gaan. Tenslotte zijn er
bij de verschillende locaties verwijzingen aangebracht naar andere
websites, boeken en krantenartikelen, waar geïnteresseerden nog veel
meer informatie kunnen vinden over het onderwerp.
Zo zullen veel mensen wellicht niet weten dat de toren van St.
Eusebiuskerk inzet is geweest van een Duits friendly fire- incident.
Toen twee Duitse soldaten namelijk een machinegeweerpost op de
balustrade van de toren opstelden en richting de Westervoortsedijk
schoten, troffen ze een Duitse officier, SS-Obersturmführer Hans-Georg
Sonnenstuhl. Deze raakte gewond aan zijn arm en meende dat Britse
soldaten vanaf de kerktoren hadden geschoten. Hij gaf opdracht om een
fosfor-granaat op de oostelijke kant van de toren af te schieten,
waardoor het bouwwerk uitbrandde.
Wetenswaardigheden
Op de website is een 36ste punt opgenomen, één meer dan op de
oorspronkelijke route: de hoek Nieuwe Kade / Badhuisstraat, waar een
Britse groep van ongeveer 15 soldaten zestien uur dapper stand hield
tegen een veel sterkere Duitse strijdmacht. Ook is er aandacht voor
Nederlandse burgers die door het oorlogsgeweld om het leven kwamen,
zoals Hendrik Kamevaar - tijdens een gevecht op de Nieuwe Kade - en
Marinus Goedhart, in het pand naast de Van Limburg Stirum school aan
de Eusebiusbuitensingel.
De informatie voor de website is bijeengebracht door Frank van
Lunteren, 4e-jaars student geschiedenis aan de Radboud Universiteit in
Nijmegen, en Willem Brouwer, student van de Hogeschool Amsterdam. In
die periode kwam ook één Nederlandse militair om het leven, kapitein
Jacob Groenewoud. Lange tijd werd gedacht dat hij op 18 september 1944
om het leven kwam. Nieuw archiefmateriaal en gesprekken met
ooggetuigen toonden echter aan dat hij hoogstwaarschijnlijk een dag
later sneuvelde. Dit mag een klein verschil lijken, maar het maakt wel
degelijk uit als men de verslechterende situatie in gedachten neemt.
Elke dag werd het namelijk gevaarlijker om bij de Rijnbrug een straat
over te steken. Groenewoud sneuvelde in de Marktstraat, op weg naar
een telefooncel op het Eusebiusplein. Hier wilde hij de Arnhemse
ziekenhuizen bellen om ambulances aan te vragen voor het groeiende
aantal Britse gewonden. De gewenste medische hulp kon niet meer worden
geboden, aldus de onderzoekers, die benadrukken dat momenteel nog aan
de site wordt gewerkt.
De virtuele route leidt overigens niet alleen naar de belangrijke
plekken waar in september 1944 de Slag om Arnhem werd uitgevochten, ze
voert ook langs locaties die relevant waren tijdens de bezetting, voor
het verzet, de jodenvervolging en de evacuatie van Arnhemse inwoners,
of daar symbool voor staan. Ook bevat de route punten die aandacht
schenken aan de bevrijding en de wederopbouw.
Gemeente Arnhem