abcdefgh
de voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Binnenhof 4
2513 AA DEN HAAG
Contactpersoon Doorkiesnummer
- -
Datum Bijlage(n)
10 september 2007 1
Ons kenmerk Uw kenmerk
HAVV\755327 -
Onderwerp
21e voortgangsrapport HSL-Zuid
Geachte voorzitter,
Hierbij bied ik u het 21e voortgangsrapport (VGR 21) HSL-Zuid aan.
Het rapport behandelt de verslagperiode 1 januari tot en met 30 juni 2007.
Tijdens de bespreking van VGR20 is door uw Kamer kritiek geuit op de tijdigheid en
de mate van detaillering van de VGR. Ik verwacht dat deze VGR aan de eerdere
bezwaren tegemoet komt. De integrale risicoanalyse, waarvan de meest recente in
juli 2007 is uitgevoerd, is naar mijn mening een belangrijk element voor de
oordeelsvorming van uw Kamer over de stand van zaken rond het project. Hoewel de
peildatum van het rapport 1 juli 2007 betreft heb ik gemeend de uitkomsten van de
integrale risicoanalyse in juli in dit rapport te moeten weergeven.
In mijn brief van 15 mei 2007 (kamerstuk 22026/265) heb ik uw Kamer geïnformeerd
over de streefdata voor de ingebruikname van de HSL-Zuid. Deze zijn:
o Voor het eventuele tijdelijke vervoer op de noordelijke sectie Amsterdam
Rotterdam met 160 km/uur onder ERTMS Level 1: vanaf december 2007;
o Voor grensoverschrijdende hogesnelheidsvervoer met 300 km/uur onder
ERTMS Level 2: 1 oktober 2008 (de Aanvangsdatum).
Tijdens algemeen overleg met uw Kamer op 24 mei 2007 en 4 juli 2007 heb ik
aangekondigd in september 2007 aan te zullen geven of tijdelijk vervoer haalbaar is,
danwel of haalbaar is dit vervoer per december 2007 aan te vangen.
Ik voorzie dat ik deze go-nogobeslissing over één maand aan uw Kamer kan
mededelen.
Postbus 20901, 2500 EX Den Haag Telefoon 070 - 351 6171
Bezoekadres Plesmanweg 1-6, 2597 JG Den Haag Fax 070 - 351 7895
bereikbaar met tram 9 (station hs en cs) en bus 22 (station cs)
HAVV\755327
Het project HSL-Zuid is volop in beweging. Ook na 1 juli 2007 zijn ontwikkelingen te
melden die betrekking hebben op de haalbaarheid van de streefdata waarover ik uw
Kamer bij brief van 15 mei 2007 heb geïnformeerd. Verderop in deze brief zal ik op
deze ontwikkelingen terug komen.
1 Belangrijkste ontwikkelingen in de verslagperiode
In de brief van 15 juni 2007 (kamerstuk 22026/268) is uw Kamer geïnformeerd over
de meerkosten als gevolg van het meerwerkcontract met Infraspeed inzake de ERTMS
migratie en over de financiële consequenties voor het vervoer door de verschuiving
van de Aanvangsdatum naar 1 oktober 2008.
Tijdens de verslagperiode zijn op verzoek van uw Kamer onderzoeken uitgevoerd door
externe deskundigen van de TU Delft (naar het beveiligingssysteem ERTMS) en door
de Algemene Rekenkamer (naar de risico-ontwikkeling en risicobeheersing). In de brief
van 27 juni 2007 (kamerstuk 22026/270) is gereageerd op deze twee onderzoeken en
aangegeven welke maatregelen zijn en worden getroffen. Zo is besloten om per
1 mei 2007 de verantwoordelijkheid voor het vervoer, in aanvulling op de
verantwoordelijkheid voor de infrastructuur, bij de Directeur Generaal van
Rijkswaterstaat (DGRWS) neer te leggen, die daarmee de verantwoordelijkheid voor
de systeemintegratie van het gehele project heeft gekregen.
In het begin van de verslagperiode zijn de voorziene activiteiten voor een groot deel
uitgevoerd rond de voorziene datum. De werkzaamheden op het noordelijke
tracé met als belangrijkste activiteit het plaatsen van de voorzetwanden in de Tunnel
Rotterdam Noord zijn afgerond, de werkzaamheden voor het versterken van de
geluidsschermen in Brabant liggen op schema, de migratie van ERTMS van versie 2.2.2
naar versie 2.3.0 Minus in de infrastructuur is (technisch) afgerond en ProRail is
conform de voorziene datum beheerder geworden van het gehele HSL-Zuid tracé.
Tevens is de overdracht van het management van het contract met Infraspeed aan
proRail op basis van een volmacht van de Staat geëffectueerd.
ProRail is vanwege haar specifieke kennis verzocht (brief d.d. 8 april 2007),
vooruitlopend op de exploitatie, een deel van de nog uit te voeren activiteiten van de
projectorganisatie HSL-Zuid over te nemen. Dit betreft de coördinatie van de migratie
van ERTMS versie 2.3.0 Minus naar versie 2.3.0 Corridor, het afronden van het
testprogramma en de verdere vrijgave/certificering van het spoortracé. ProRail heeft
laten weten dat aan dit verzoek kan worden tegemoetgekomen mits aan een aantal
voorwaarden wordt voldaan. De voorbereidingen voor de overdracht zijn gestart, de
overdracht is voorzien voor het vierde kwartaal van 2007.
---
HAVV\755327
Begin juli 2007 zijn de ontwerpbesluiten voor de gebruiksvergunningen gepubliceerd
in de Staatscourant. De definitieve vergunningen worden snel verwacht. Dit is mede
afhankelijk van de resultaten van de evacuatieproef in de Groene Harttunnel. De
eerste indruk van de op1 september gehouden test is positief, waarbij wordt
aangetekend dat het proces nog verder te verbeteren valt. De evacuatie van de
reizigers verliep vlot.
In overleg met HSA is de afspraak gemaakt dat het tijdelijk rijden met 160 km/uur
bestaat uit een uurdienst tussen Amsterdam en Rotterdam op werkdagen gedurende
16 uur per dag, waarbij wordt gestreefd naar een start per 10 december 2007.
HSA heeft haar bereidheid om in december 2007 te gaan rijden verbonden aan het op
korte termijn door de Staat betalen van een schadevergoeding voor het verschuiven
van de Aanvangsdatum. Over de hoogte van de schadevergoeding vindt overleg
plaats.
2 Stand van zaken risicoreservering
In de verslagperiode van VGR 21 is het beroep dat voor de HSL-Zuid nog gedaan
moet worden op de risicoreservering gedaald van 53 tot 9 mln. Voor de
Betuweroute is het beroep gestegen van 7 mln. tot 23 mln. Dat levert het
volgende beeld op van de naar verwachting nog aan de risicoreservering te onttrekken
middelen.
90%-waarde 50% waarde
Betuweroute 31 mln. 23 mln.
HSL-Zuid 67 mln. 9 mln.
Totaal 98 mln. 32 mln.
De Kamer heeft in het eerste halfjaar van 2007 ingestemd met de onttrekking van
31 en 9 mln. (6e respectievelijk 7e tranche). Per einde van de verslagperiode
resteert daarmee in de risicoreservering nog een ruimte van 75 mln. De
ontwikkelingen in beide projecten zijn voor mij aanleiding om deze ruimte van 75
mln. te handhaven. Aan de 90% waarde verbind ik nu geen directe budgettaire
consequenties. Op basis van de VGR 22 zal ik in 2008 bij suppletoire begroting een
herschikking voorstellen, indien de huidige verwachting persisteert.
3 Recente ontwikkelingen vanaf 1 juli 2007
3.1 Afronding infrastructuur
In juni bleek er bij enkele testritten sprake te zijn van excessieve stofvorming in de
tunnel Groene Hart. In het Algemeen Overleg van 4 juli 2007 is dit punt reeds door
mij aan de orde gesteld.
---
HAVV\755327
Infraspeed is sinds juli 2007 in overleg met de projectorganisatie HSL-Zuid over de
oorzaak van de stofvorming, de te volgen aanpak van de problematiek en de
eventuele financiële gevolgen (herstelkosten en de gevolgen voor de
beschikbaarheidsvergoeding).
Hoewel de stofvorming geen gevolgen heeft voor de veiligheid, kan wegens schade
aan materieel of tunnelinstallaties de betrouwbaarheid of beschikbaarheid in het
geding komen. De schoonmaak van de tunnel kan volgens de huidige inzichten van
Infraspeed op zijn vroegst in oktober aanvangen. Daarmee kunnen deze
werkzaamheden conflicteren met het testen en het voorgenomen integrale
proefbedrijf van HSA en ProRail vanaf 1 oktober 2007. Mogelijkheden tot versnelling
worden momenteel onderzocht.
3.2 ERTMS-migratie
In het algemeen verlopen de testen van de infrastructuur ERTMS 2.3.0 Minus volgens
de verwachtingen. Ten aanzien van de functionaliteit op Level 1 lijken er weinig
beletsels te zijn om per oktober 2007 met het proefbedrijf te starten.
Wat Level 2 betreft (niet van invloed op de start vervoer per december) ziet het beeld
er minder positief uit. Zo zijn er nog steeds problemen met de communicatie tussen de
OBU's gebruikt bij het testen en de infrastructuur. Vervolgens blijft het de vraag of
Siemens haar OBU 6.3 tijdig gereed zal hebben voor het testen van de geïnstalleerde
versie 2.3.0 Corridor. Tenslotte zullen vanzelfsprekend de uitkomsten van de testen
afgewacht moeten worden. Vooralsnog is er een achterstand van 1 maand op het
testprogramma van level 2.
3.3 Vrijgaveproces IVW
In het vrijgaveproces speelt IVW een onafhankelijke rol. Uit de ervaringen rond de
Betuweroute is gebleken dat er tot op het laatste moment veel (terechte) vragen van
IVW waren, voordat de vrijgave een feit was.
Met IVW vindt overleg plaats om vooraf beter inzicht te krijgen in de wijze waarop
haar beoordeling wordt ingericht en de planning van de te verrichten werkzaamheden.
De communicatie is goed te noemen, maar de krappe planning laat weinig ruimte om
aan door de IVW mogelijk te constateren tekortkomingen tegemoet te komen vóór de
start van het vervoer per december 2007. Vervoer kan uiteraard pas plaatsvinden als
aan alle voorwaarden op het gebied van veiligheid is voldaan. Deze start staat
hierdoor onder druk.
3.4 Schadevergoeding verschuiving Aanvangsdatum Vervoer
In opdracht van de Staat is door een accountant onderzoek gedaan naar de
schadeclaim die van HSA is ontvangen wegens de in december 2006 genomen
beslissing tot verschuiving van de Aanvangsdatum naar 1 oktober 2008. Het
onderzoek van de accountant is nadat alle opgevraagde gegevens van HSA waren
ontvangen op 31 augustus 2007 afgesloten. De snelle afwikkeling van deze
schadevergoeding vormt voor HSA een voorwaarde voor haar medewerking aan
tijdelijk vervoer. Daarmee is het ook een randvoorwaarde voor de te bereiken
overeenstemming over de concessie voor het tijdelijke vervoer per december 2007.
---
HAVV\755327
Op dit moment moet ik vaststellen dat er nog geen overeenstemming met HSA is
bereikt. De gesprekken met HSA over deze kwestie kan ik als open en constructief
kenmerken. Ik heb daarom positieve verwachtingen over een bevredigend resultaat.
3.5 Tijdige beschikbaarheid TRAXX-materieel (160 km/u)
Zoals weergegeven in de VGR ging HSA tot voor enkele weken uit van een tijdige
levering van het TRAXX-materieel. De eerste 2 locomotieven zijn inmiddels aan HSA
geleverd. Vervolgens bleek uit signalen van de producent Bombardier dat er sprake
was van problemen bij het testen van ERTMS in de locomotieven.
Tijdens een high-level meeting met alle stakeholders en de producent van de
TRAXX-locomotieven op 20 augustus 2007 is duidelijk geworden dat er nog geen
definitieve duidelijkheid kan worden gegeven over de tijdige werking van ERTMS in
het materieel.
Er zou van vier weken vertraging sprake zijn bij de ERTMS trein-baan integratietesten
van de locomotieven die vanaf oktober nodig zijn voor de start van het proefbedrijf.
Hiermee is de kans dat de start van het vervoer in december gehaald wordt sterk
gereduceerd. Op 20 september 2007 vindt een volgend overleg plaats met de
stakeholders en Bombardier. Daarna kan een prognose worden gemaakt over de
tijdige beschikbaarheid van ERTMS in de TRAXX.
Conclusie
Ik heb in het overleg met uw Kamer van 24 mei 2007 uitvoerig stilgestaan bij de
risico's die verbonden zijn aan het ontwikkelingstraject dat wij met de implementatie
van ERTMS 2.3.0 Corridor doorlopen. Met de in de brief van 15 mei 2007 genoemde
streefdata als uitgangspunt, is in de verslagperiode door de projectorganisatie
HSL-Zuid tezamen met ProRail, HSA en IVW intensief onderzoek gedaan naar de
risico's die de haalbaarheid van deze data kunnen beïnvloeden. Met behulp van deze
risicoanalyse is een integraal beeld ontstaan van de bedreigingen en mogelijkheden tot
versnelling. Waar mogelijk zijn of worden beheersmaatregelen getroffen.
Ondanks alle inspanningen heeft het beeld omtrent de risico's en de gevolgen voor de
planning zich sinds mei niet positief ontwikkeld. Daarmee is de kans vergroot dat de
streefdatum voor de start van tijdelijk vervoer (10 december 2007) niet gehaald
wordt. Ook de kans dat de streefdatum Aanvangsdatum Vervoer per 1 oktober 2008
niet wordt gerealiseerd is verder toegenomen.
---
HAVV\755327
Ik wil nog niet vooruitlopen op de te nemen go-nogobeslissing en nu al definitieve
conclusies verbinden aan de recent gesignaleerde problemen en hun effect op de
streefdata. Alle partijen spannen zich nog steeds ten volle in om de streefdatum van
december 2007 te halen. Eind september verwacht ik een volledig en integraal beeld
te hebben en kan ik de balans opmaken. Ik zal u daarover bij brief over één maand
volledig informeren.
Hoogachtend,
DE MINISTER VAN VERKEER EN WATERSTAAT,
Camiel Eurlings
---
Ministerie van Verkeer en Waterstaat