PRESS RELEASE
Date :
09 September 2007
Sender Name:
Kabinet Dirk Van Mechelen
Meer dan 500.000 bezoekers op Open Monumentendag
Open Monumentendag lokt opnieuw 500.000 bezoekers
VLAAMS MINISTER DIRK VAN MECHELEN DANKT ALLE LOKALE COMITÉS EN DE
VELE VRIJWILLIGERS VOOR HUN INZET
---
---------
De 19e editie van Open Monumentendag, die vandaag plaatsvond, werd
opnieuw een groot succes. Voor het eerst sinds enkele jaren werd de
kaap van 500.000 bezoekers opnieuw gehaald. Niet voor niets is en
blijft Open Monumentendag het meest succesrijke eendaagse
cultuurevenement in Vlaanderen.
Wellicht houdt het grote aantal bezoekers verband met het gekozen
thema 'Wonen'. Ook al is 'Wonen' een herkenbaar en misschien zelfs
voor de hand liggend thema, toch hebben de 210 Locale Comités gezorgd
voor een veelzijdige en creatieve invulling. Daarbij kwamen bepaalde
invalshoeken voor het eerst aan bod tijdens de Open Monumentendag.
Opvallend was bijvoorbeeld de aandacht voor sociale woonwijken en
huizen en voor allerlei vormen van mobiel wonen (woonwagens,
caravans, historische vaartuigen,...), uiteraard naast de meer
'klassieke' openstellingen van kastelen, landhuizen,
arbeiderswoningen, enz.
Het toont ook dat het coördinatiecentrum Open Monumentendag de juiste
keuze heeft gemaakt door dit jaar voor het eerst zeer sterk te
selecteren en alleen (activiteiten in) monumenten toe te laten die
kaderen binnen het centrale thema wonen. Er werd duidelijk gekozen
voor kwaliteit, zodat dit resulteerde in een evenwichtig en boeiend
programma dat zeer veel mensen kon aanspreken.
Net zoals de vele honderdduizenden Vlamingen stond Vlaams minister
Dirk Van Mechelen voor de moeilijke opdracht om uit het grote aanbod
te kiezen en zijn eigen programma samen te stellen. Dat resulteerde
in een boeiende verkenningstocht langs acht locaties in de provincies
Oost- en West-Vlaanderen en Antwerpen. De boeiende rondgang startte
bij het vissershuisje van Majutte in Blankenberge, ging langs het
Kasteel te Berghe in Koolkerke (Brugge), een tentoonstelling van
historische caravans in Beernem, een boerderij in Deinze, een
stadspaleis (Hotel d'Hane Steenhuyse) in Gent, de Egyptische zaal in
Kasteel Moeland in Sint-Niklaas en de noodbarakken in Willebroek om
tenslotte te eindigen in de atelierflat van Jozef Peeters in
Antwerpen.
Opnieuw meer dan 500.000 Vlamingen profiteerden er vandaag van om te
gluren bij de buren. Groot of klein, bekend of minder bekend: alle
monumenten kregen heel wat mensen over de vloer. Inherent aan het
openstellen van woongelegenheden is het feit dat het niet altijd
mogelijk is de grote massa bezoekers te verwerken. Natuurlijk zijn
er, zoals elk jaar een aantal toppers, die zich in een bijzondere
belangstelling konden verheugen:
Uitschieters van de succesvolle editie 2007:
-Voor de provincie Antwerpen:
o De stad Antwerpen met het Militair Hospitaal en het Koninklijk
Paleis
o Ranst als landelijke gemeente met een mooi programma
-Voor de provincie Limburg:
o De steden Hasselt en Sint-Truiden kunnen profiteren van het sterk
uitgewerkt programma
-Voor de provincie Oost-Vlaanderen
o Gent en Sint-Niklaas trekken bijzonder veel bezoekers/
o Temse met de openstelling van Den Uil, het kunstenaarsatelier van
Karel Aubroeck
-Voor de provincie Vlaams-Brabant:
o De Villa Les Tilleuls was duidelijk een publiekstrekker
-Voor de provincie West-Vlaanderen:
o De kunststad Brugge lokte weerom veel belangstelling
o Ook de stad Koksijde en haar opengestelde villa's konden op meer
dan de verhoopte belangstelling genieten.
'Ik ben verheugd dat zoveel mensen vandaag opnieuw op de been waren
om hun erfgoed te leren kennen en waarderen. Het toont alleen maar
aan dat erfgoed steeds meer mensen kan (blijven) boeien. Dat is en
blijft een leuke gedachte in het uiteindelijke streven om op termijn
in Vlaanderen 6 miljoen Monumentenwachters te hebben. In ieder geval
wil ik van harte alle locale comités en de vele mensen voor en achter
de schermen danken die deze Open Monumentendag hebben mogelijk
gemaakt door hun inhoudelijke of logistieke steun en inbreng. Zonder
hen is er geen Open Monumentendag, is het niet mogelijk de
waardevolle kwaliteit aan te bieden. Ze kunnen dan ook niet genoeg
worden bedankt', aldus nog de minister.
Hierbij vindt u meer uitleg over de sites die minister Van Mechelen
vandaag bezocht heeft en waarom hij die bezocht heeft.
1) BLANKENBERGE - 9U15 - HUISJE VAN MAJUTTE
Dit jaar krijgt Blankenberge de eer om de 19e editie van de Open
Monumentendag officieel op gang te schieten. Dat gebeurt in het
Huisje van Majutte, één van de weinige overgebleven restanten van het
vissersleven in Blankenberge. Tot ca. 1900 woonde de Blankenbergse
vissersgemeenschap in 66 van dergelijke huisjes, gelegen in de
duinen. In 2 kroegen was er plaats voor vertier. Met de opkomst van
het toerisme veranderde het uitzicht van Blankenberge volledig en
moesten deze huisjes plaatsmaken voor verblijfsaccomodatie voor de
toeristen. In de Breydelstraat staan nog twee vissershuisjes die als
monument beschermd zijn. Het bekendste ervan is het huisje van de
'Majuttes', de bijnaam van de familie Debruyne die er generaties lang
woonde. Opvallend is het vele gejutte materiaal dat werd gebruikt
voor de bouw van het huisje, waaronder een plank van een
Blankenbergse schuit.
'Uiteraard springen kastelen en landhuizen voor veel mensen sterk in
het oog, maar een monument als het Huisje van Majutte herinnert ons
aan een belangrijk deel van onze geschiedenis toen de sociale
omstandigheden veel minder voor de hand liggend waren als nu. Net
daarom is het een bijzondere getuige die we moeten koesteren.
Bovendien kan een beleid zoals we dat ontwikkelen voor het varend
erfgoed, niet losgezien worden van het erfgoed als het huisje van
Majutte. Het is er immers onlosmakelijk mee verbonden omdat het, net
zoals een historisch vaartuig, getuigt van de levensomstandigheden
van de vissersgemeenschap', aldus nog Dirk Van Mechelen.
2) BRUGGE, KOOLKERKE - 10U30 - KASTEEL TEN BERGHE
Tweede halte dit jaar is het Kasteel Ten Berghe in Koolkerke
(Brugge). Het domein is reeds gekend sinds 1350 en kent een rijke
(bouw)geschiedenis. In het kasteel zijn ook vandaag nog heel wat
schilderijen en afbeeldingen die onder andere verwijzen naar de
familiegeschiedenis van de opeenvolgende bewoners. Zijn huidig
uitzicht kreeg het kasteel in 1875 toen het echtpaar van Caloen de
Besseghem-de Neve de Rode zowel het exterieur als het interieur in de
toen gangbare neogotische stijl liet verbouwen en verfraaien door de
bekende Antwerpse architect Schadde. Opvallendste aanpassing was wel
het 'heropbouwen' van de slottoren-donjon die er tijdens de
Middeleeuwen had gestaan. Sinds 2003 is L. Hindryckx verantwoordelijk
voor het nieuwe leven van Kasteel Ten Berghe met de verhuur van
gastenkamers en de plannen voor de uitbouw van een hotel.
'De beste garantie voor het behoud van monumenten is dat ze gebruikt
worden. Vooral voor kastelen en de grote domeinen errond is dat geen
evidentie (meer). Hier in kasteel Ten Berghe is dat wonderwel gelukt
en gebeurt de verhuur van de gastenkamers en de toekomstige
inrichting van het hotel met zeer veel respect voor de authenticiteit
en de intrinsieke waarde van het gebouw', benadrukt Dirk Van
Mechelen.
3) BEERNEM - 11U30 - MOBIEL WONEN
Nadien brengt de minister een bezoek aan de tentoonstelling 'Mobiel
Wonen' in Beernem. Tijdens deze Open Monumentendag wordt op
verschillende plaatsen aandacht geschonken aan het 'Mobiel Wonen'. In
Beernem tonen de leden van de Belgian Oldtimer Caravan Club enkele
van hun pareltjes van Belgische makelij: een Bourgois B36 Familia 2
uit 1967, een Constuctdam uit 1970, een Falter uit 1964, maar ook de
19e-eeuwse woonwagen van vzw Trefpunt uit Gent.
'De aandacht voor het rijdend erfgoed tijdens deze Open Monumentendag
is niet toevallig. Het is reeds langer een tendens dat de
belangstelling voor het rollend, rijdend en vliegend erfgoed toeneemt
in navolging van het varend erfgoed. Recent heb ik dan ook een
projectoproep gelanceerd voor de restauratie of het herstel van
rollend, rijdend en vliegend erfgoed, gericht op functionerend
behoud. De projectoproep laat ons niet alleen toe financiële steun te
verlenen voor de realisatie van enkele projecten, maar laat ons ook
toe noden en behoeften te detecteren. Dat is een belangrijke eerste
stap in de ontwikkeling van een volwaardig decreet op de bescherming
van het rollend, rijdend en vliegend erfgoed', stelt Vlaams minister
Van Mechelen.
4) DEINZE, BACHTE MARIA LEERNE - 13U30 - BOERDERIJ BACHTE
Van Beernem gaat het richting Deinze, waar de minister met de
leidinggevende ambtenaren van het departement RWO (Ruimtelijke
Ordening, Wonen en Onroerend Erfgoed) een werklunch houdt. Er wordt
geluncht in Het Lusthof, een tot restaurant omgevormde pastorie, die
ook deelneemt aan Open Monumentendag.
Als eerste halte van het namiddaggedeelte bezoekt de minister in
Bachte Maria Leerne (Deinze) een typische hoeve met 18e-eeuwse
configuratie (losse bestanddelen) en uitzicht. Aan het bezoek is
echter ook een belangrijke landschappelijke component verbonden. De
hoeve is immers gelegen op een zandige hoogte, gevormd door
stuifzanden, in de nabijheid van de alluviale vallei van de Leie. Aan
de hand van grondboringen wordt duidelijk gemaakt dat de keuze van
deze plaats niet zo toevallig is en wordt tegelijkertijd de vorming
van het landschap toegelicht.
'Het is altijd verbluffend vast te stellen hoeveel inzicht onze
voorouders hadden in hun omgeving en in het landschap. Zonder veel
moderne technieken wisten mensen de beste plaatsen te kiezen om te
wonen of andere activiteiten uit te oefenen. Dat aanvoelen en die
kennis van het landschap zijn de meeste mensen tegenwoordig wat
kwijt. Vandaag moeten we, bijvoorbeeld in het kader van integraal
waterbeleid, mensen behoeden om te bouwen op plaatsen die onderhevig
zijn aan overstromingen. Het is dan ook bijzonder interessant dat met
initiatieven zoals de grondboringen vandaag mensen opnieuw leren
kijken naar hun landschap', zegt Dirk Van Mechelen.
5) GENT - 15U00 - HOTEL D'HANE STEENHUYSE
Nadien doet hij Gent aan. Hoewel de Veldstraat vooral bekend is om
zijn vele winkels, bevindt zich hier één van de meest opmerkelijke
huizen van stand in Vlaanderen. Hotel d'Hane Steenhuyse heeft niets
te maken met een hotel zoals we dat vandaag kennen, maar is het
stadspaleis dat hier sinds de 17e eeuw door de familie d'Hane werd
uitgebouwd. Dankzij de restauratie en de gedeeltelijke meubellering
wordt de 18e-eeuwse grandeur van dit pand stap voor stap hersteld.
'Ik vind het alvast een zeer aantrekkelijk idee: een schitterend te
bezoeken monument in een drukke winkelstraat. Ongetwijfeld kunnen we
op deze manier nieuwe en andere groepen van mensen aanspreken en
overtuigen van de waarde van ons erfgoed. Met initiatieven zoals dit
zorgen we er langzaam maar zeker voor dat we in Vlaanderen 6 miljoen
Monumentenwachters krijgen' stelt Vlaams minister Van Mechelen nog.
6) SINT-NIKLAAS - 16U00 - KASTEEL MOELAND, EGYPTISCHE ZAAL
De volgende locatie die wordt aangedaan, is het kasteel Moeland in
Sint-Niklaas. De restauratie van de Egyptische zaal werd als laureaat
voor de provincie Oost-Vlaanderen bekroond voor de Vlaamse
Monumentenprijs. Deze Egyptische zaal werd in de tweede helft van de
19e eeuw ingericht door het echtpaar Amedée de Schoutheete de
Tervarent - Emma De Munck en refereert uiteindelijk naar de interesse
van het echtpaar voor de Egyptische cultuur. Het plafond is een
getrouwe kopie van de dierenriem van de oostelijke Osiriskapel op het
dak van de Hathortempel van Dendara (vandaag in het Louvre). Op de
muren zijn onder andere taferelen uit tempels en koningsgraven
weergegeven. Met veel respect voor de authenticiteit werd deze zaal
recent gerestaureerd.
'België en Vlaanderen hebben steeds een nauwe band gehad met Egypte.
Ook vandaag de dag zijn Vlaamse archeologen nog altijd aan het werk
in dit land. Het is dan ook niet verwonderlijk dat vele mensen zich
vroeger en nu lieten inspireren door de rijke Egyptische cultuur. De
Egyptische zaal is ongetwijfeld één van de meest sprekende
voorbeelden in onze contreien. Ik denk dat het een grote uitdaging is
voor onze hedendaagse samenleving om dit soort interculturele
kruisbestuiving nu en in de toekomst mogelijk te blijven maken,'
besluit Dirk Van Mechelen.
7) WILLEBROEK - 17U00 - NOODBARAK
Als voorlaatste locatie wordt een bezoek gebracht aan de noodbarak in
de Gezondheidsstraat in Willebroek. Tijdens de Eerste Wereldoorlog
werden door de oorlogsomstandigheden heel wat woningen vernield. Al
in 1916 was men zich van de ernst van de situatie bewust en werd het
Koning Albertfonds opgericht met de bedoeling door middel van houten
noodbarakken de grootste woningnood te leningen. Allerlei
omstandigheden zorgden ervoor dat deze wederopbouw veel minder snel
verliep dan verwacht. In Willebroek bijvoorbeeld stonden er in 1930
slechts 142 barakken, hoewel er tijdens de oorlog 295 woningen
vernield waren. Het merendeel van de noodwoningen zijn in gans
Vlaanderen ondertussen uit ons straatbeeld verdwenen.
'De noodwoning van Willebroek is een perfect voorbeeld van een
constructie die toen ze opgericht werd eerder banaal en tijdelijk
was, maar in de loop der tijden erfgoedwaarde kreeg, als illustratie
van een deel van onze geschiedenis. Wat mij betreft toont deze
noodwoning ook aan dat de Eerste Wereldoorlog veel meer is dan de
door iedereen gekende begraafplaatsen of slagvelden. Net daarom heb
ik het initiatief genomen om de 'Inventaris 1914-2014' op te starten,
een inventarisatieproject dat al het erfgoed van de Eerste
Wereldoorlog (inclusief dat van de wederopbouw) in kaart wil brengen
en, indien opportuun, wil beschermen met het oog op de erkenning van
de slagvelden van de Eerste Wereldoorlog als Unesco-werelderfgoed in
2014', aldus Vlaams minister Van Mechelen.
8) ANTWERPEN - 18U00 - ATELIERFLAT JOZEF PEETERS
In de Atelierflat van Jozef Peeters in Antwerpen wordt de Open
Monumentendag 2007 officieel beëindigd. Jozef Peeters was één van de
belangrijkste bezielers van de abstracte kunst in België. Zijn
uitvalsbasis was het (sociale) appartement aan de Gerlachekaai waar
hij vanaf 1924 ging wonen. Jozef Peeters maakte van zijn
standaardappartement met 4 kamers een manifest van zijn artistieke en
modernistische opvattingen doordat hij het zelf decoreerde in de hem
eigen kleurstellingen en er specifieke sobere en (Multi)functionele
meubelen voor ontwierp.
'De atelierflat van Jozef Peeters is voor velen een onbekend
pareltje. Onterecht, want de creativiteit en visie van de kunstenaar
hebben deze plaats uniek gemaakt. Ook vandaag wordt deze plek nog
gekoesterd en met veel respect behandeld en terecht. Het is één van
die plaatsen die we integraal moeten behouden met inbegrip van de
unieke schilderwerken en het zelf geconstrueerde materiaal. In ons
beschermingsbeleid is voorzien dat we cultuurgoederen die integrerend
deel uitmaken van een monument mee kunnen beschermen. Het is een
instrument dat we met de nodige voorzichtigheid moeten hanteren, maar
in gevallen zoals deze is het een garantie voor de toekomst en een
ultiem eerbetoon aan de kunstenaar', besluit Dirk Van Mechelen.
---
Voor meer info:
Kabinet Vlaams minister Dirk Van Mechelen
Persdienst: Philippe Heyvaert en
Gunter Joye
Tel.: 02/552.67.35 GSM: 0495/23.16.90 Fax: 02/552.67.01
e-mail:
persdienst.vanmechelen@vlaanderen.be