Voor het gehele rapport:
Zie het origineel
Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
WACHTLIJSTEN SPECIAAL EN
VOORTGEZET SPECIAAL
ONDERWIJS
PEILDATUM: 16 JANUARI 2007
VOORWOORD
De Inspectie van het Onderwijs inventariseert jaarlijks de omvang van de
wachtlijsten in het speciaal onderwijs (so) en het voortgezet speciaal onderwijs
(vso), zoals is geregeld in de Wet op de expertisecentra. Voor de inventarisatie zijn
gegevens aangeleverd door scholen voor (voortgezet) speciaal onderwijs en
regionale expertise centra.
De uitkomsten van deze inventarisatie geven de stand van zaken van de
wachtlijsten op 16 januari 2007. Met dit rapport beoogt de Inspectie van het
Onderwijs een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van beleid door de overheid
en de onderwijsinstellingen. Dit teneinde de wachtlijstproblematiek en het aantal
thuiszitters zo veel mogelijk in te perken.
De hoofdinspecteur primair onderwijs en expertisecentra
Dr. L.S.J.M. Henkens
september 2007
Inhoudsopgave
VOORWOORD..........................................................................................................3
SAMENVATTING......................................................................................................7
Inleiding.....................................................................................................................7
Resultaten .................................................................................................................7
1 INLEIDING....................................................................................................9
1.1 Achtergrondinformatie..................................................................................9
1.2 Begripsomschrijvingen...............................................................................11
1.3 Opbouw van het rapport.............................................................................11
2 CENTRALE VRAGEN EN WERKWIJZE ...................................................13
2.1 Centrale vragen..........................................................................................13
2.2 Werkwijze...................................................................................................13
3 OMVANG VAN DE WACHTLIJSTEN ........................................................15
3.1 Respons .....................................................................................................15
3.2 Aanmeldings- en onderzoekslijsten............................................................15
3.3 Plaatsingslijsten..........................................................................................17
3.4 Omvang van de wachtlijsten in cluster 1....................................................19
3.5 Omvang van de wachtlijsten in cluster 2....................................................21
3.6 Omvang van de wachtlijsten in cluster 3....................................................23
3.7 Omvang van de wachtlijsten in cluster 4....................................................26
4 PLAATSINGSLIJSTEN: OORZAKEN EN MAATREGELEN......................28
4.1 Oorzaken....................................................................................................28
4.2 Maatregelen................................................................................................30
5 THUISZITTERS..........................................................................................32
5.1 Totaal aantal thuiszitters ............................................................................32
5.2 Herkomst....................................................................................................34
5.3 Duur van het thuiszitten..............................................................................34
5.4 Plaatsing en plaatsingsprognose ...............................................................35
6 CONCLUSIES............................................................................................37
6.1 Omvang van de wachtlijsten ......................................................................37
6.2 Verschillen tussen clusters.........................................................................38
---
6.3 Oorzaken en maatregelen ten aanzien van plaatsingslijsten.....................39
6.4 Thuiszitters.................................................................................................39
6.5 Slotconclusie ..............................................................................................40
7 BESCHOUWING........................................................................................41
7.1 Inhoudelijk ..................................................................................................41
7.2 Overig.........................................................................................................42
BIJLAGE I - OVERZICHT WACHTLIJSTEN 2004-2007.........................................45
BIJLAGE II - OORZAKEN VOOR PLAATSINGSLIJSTEN PER CLUSTER...........47
BIJLAGE III GEOGRAFISCHE SPREIDING CLUSTER 1-INSTELLINGEN EN
REC'S.........................................................................................................49
---
SAMENVATTING
Inleiding
Dit rapport beschrijft de bevindingen van het onderzoek naar de
wachtlijstproblematiek in het (voortgezet) speciaal onderwijs, het (v)so. De
peildatum is 16 januari 2007. Het begrip `wachtlijsten' dient in onderhavig rapport
als overkoepelende term voor aanmeldingslijsten, onderzoekslijsten en
plaatsingslijsten. Daarnaast komt het aantal thuiszitters aan de orde.
De bevindingen in dit onderzoek zijn gebaseerd op 341 beantwoorde vragenlijsten
van (v)so-scholen. Daarnaast hebben 34 regionale expertisecentra meegewerkt in
dit onderzoek naar wachtlijsten.
Resultaten
Wachtlijsten
De scholen en cluster 1-instellingen hebben doorgegeven dat op 16 januari 2007 in
totaal 5.860 leerlingen op een wachtlijst staan. Daarvan staan 3.547 leerlingen op
aanmeldingslijsten, 1.337 leerlingen op onderzoekslijsten en 976 leerlingen op
plaatsingslijsten. Uit de bevindingen blijkt dat de aanmeldingslijsten het meest
omvangrijk zijn. In het speciaal onderwijs (so) zijn alle drie de wachtlijsten
omvangrijker dan in het voortgezet speciaal onderwijs (vso).
Ten opzichte van de voorgaande jaren vertoont de omvang van de aanmeldings-
en de onderzoekslijsten een wisselend beeld. Na een toename in 2005 en een
daling in 2006, is de omvang van deze wachtlijsten in 2007 wederom toegenomen.
De omvang van de plaatsingslijsten is afgenomen ten opzichte van 2006. Daarmee
is de toename sinds 2005 doorbroken.
Clusters
In cluster 1 heeft geen plaatsingslijsten. De aanmeldings- en onderzoekslijsten zijn
minimaal (3 leerlingen). Dit komt overeen met het beeld van de voorgaande jaren.
In cluster 2 is het aantal leerlingen op de aanmeldings- en onderzoekslijsten met
25 procent gestegen en bedraagt 1376 leerlingen in het so en 98 leerlingen in het
vso. Daarvan staan de meeste leerlingen op de aanmeldingslijsten (1321). De
omvang van de aanmeldingslijsten in het so, is groter dan in de overige clusters.
Op de plaatsingslijsten in cluster 2 staan 110 leerlingen. Vorig jaar ging het om 14
leerlingen. Ten opzichte van de voorgaande jaren zijn in cluster 2 alle wachtlijsten
gestegen, met uitzondering van de plaatsingslijsten in het vso. In cluster 3 staan op
de aanmeldings- en onderzoekslijsten in het so 438 leerlingen en in het vso 186
leerlingen. In totaliteit zijn deze aantallen iets lager dan in 2006, maar meer dan de
helft lager dan in 2004 en 2005. De plaatsingslijsten zijn in cluster 3 met ongeveer
10 procent gestegen tot 175 leerlingen. Dit aantal is vergelijkbaar met 2005. In
cluster 4 zijn de aanmeldings- en onderzoekslijsten toegenomen tot 2783
leerlingen. Dat houdt in dat de stijging van de afgelopen jaren, wordt voortgezet.
De omvang van de plaatsingslijsten is gedaald met ongeveer 4 procent en
bedraagt 436 leerlingen in het so en 255 in het vso.
De omvang van de wachtlijsten wordt in belangrijke mate bepaald door cluster 4:
de aanmeldings- en onderzoekslijsten voor circa 60 procent en de plaatsingslijsten
voor circa 70 procent.
---
Oorzaken en maatregelen ten aanzien van plaatsingslijsten
Vaak genoemde oorzaken van de plaatsingslijsten zijn huisvestingsproblemen, de
toenemende verzwaring van de (gedrags)problematiek van leerlingen en de druk
op de plaatsingscapaciteit van de school, aangezien deze kleiner is dan de
instroom. Voor alle oorzaken geldt dat deze het meest door cluster 4-scholen
worden genoemd.
De meest genoemde maatregelen zijn het verhogen van de maximale
groepsgrootte boven de N-factor, aangemelde leerlingen het gehele schooljaar
door plaatsen en het hanteren van meer dan drie vaste instroommomenten.
In voorgaande jaren noemden scholen deze oorzaken en maatregelen ook het
meest.
Thuiszitters
Volgens opgave van de scholen zijn er op 16 januari 2007 in totaal 88 thuiszitters.
Daarvan behoren 50 leerlingen tot de categorie thuiszitters die op een wachtlijst
staan. De overige opgegeven 38 leerlingen staan niet op een wachtlijst. In 2007 is
het aantal thuiszitters lager dan in voorgaande jaren. Overigens dient deze daling
met voorzichtigheid geïnterpreteerd te worden, aangezien van zeventig leerlingen
de verblijfplaats tijdens de wachttijd op de plaatsingslijst onduidelijk is. Het is
mogelijk dat (een deel van) deze leerlingen behoren tot de categorie `thuiszitters'.
---