Rijksuniversiteit Groningen



Opinie: `Natuurontwikkeling Nederland vertraagd door hoge prijs landbouwgrond'

Door de stijgende graanprijzen is het brood duurder geworden. Ook zuivelproducten zijn in prijs gestegen. Blijkbaar neemt de vraag naar landbouwproducten sterk toe. Dit heeft zijn weerslag op de prijs van landbouwgrond. Volgens Dirk Strijker, bijzonder hoogleraar Plattelandsontwikkeling aan de Rijksuniversiteit Groningen , heeft dit weer gevolgen voor de natuurontwikkeling in Nederland .

De hoge graanprijs wordt vooral veroorzaakt door een toenemende vraag uit Zuid-Oost-Azië, legt Strijker uit. `Door de economische ontwikkelingen zijn ze daar meer vlees gaan eten. Het eten van dierlijke producten is inherent aan stijgende welvaart. En om je varkens te voeden die dat vlees moeten leveren heb je graanproducten nodig. Daardoor is de markt krapper geworden.' De huidige graanschaarste heeft ook consequenties voor andere producten die van het land afkomen, zoals aardappelen, bieten, groente etc. `Die zullen ook duurder worden, want alles hangt met touwtjes aan elkaar vast. Waar je het een teelt, kun je het andere niet telen. Dus als boeren meer graan gaan verbouwen, kunnen ze minder koolzaad verbouwen.'

Mechanisering

Strijker voorspelt dat de grote vraag naar graan en andere landbouwproducten ook ooit weer op zal houden. `Bij een toename in welvaart zie je dat mensen van het platteland naar de steden trekken. Daardoor wordt de arbeid op het platteland schaarser, en gaat de landbouw mechaniseren. Door nieuwe technieken wordt de grond intensiever gebruikt, en na verloop van tijd zullen die landen zichzelf min of meer kunnen voeden. Ik schat dat dit nog zo'n tien tot vijftien jaar gaat duren.'

Duurdere landbouwgrond

Door de huidige schaarste aan landbouwproducten neemt de mondiale vraag naar landbouwgrond toe. Daardoor zal landbouwgrond duurder worden, ook in Nederland . Strijker: `Dat heeft geen gevolgen voor bijvoorbeeld de woningbouw, omdat grond die geschikt is voor woningen veel meer waarde heeft.' Wel heeft deze trend gevolgen voor natuurontwikkeling. De laatste jaren is veel landbouwgrond door de overheid aangekocht om er natuurgebied van te maken. `Dat zal lastiger worden door de hogere prijzen. Het is immers een activiteit die bekostigd moet worden met een beperkte hoeveelheid gemeenschapsgeld. Boeren zullen nu minder snel genegen zijn hun grond te verkopen.' Strijker verwacht daarom dat de afronding van de ecologische hoofdstructuur minder snel zal gaan.

Te ver doorgeschoten

Strijker vindt dat geen slechte zaak. `Er is al een mooie slag gemaakt. Misschien kunnen we beter wat kalm aan doen tot de prijzen voor landbouwgrond weer dalen, en dan weer verder gaan. We zijn ook te ver doorgeschoten, denk ik wel eens. Bij nogal wat nieuwe natuur blijkt goed beheer lastig en duur. Is het dan niet mooier om daar gewoon koeien te laten lopen?' Bovendien is volgens Strijker de steun vanuit de politiek en de samenleving voor het omvormingsbeleid afgenomen. `Het is vergelijkbaar met de kunstsubsidies: de natuur die nu gemaakt wordt is vooral interessant voor een kleine groep hoogopgeleide mensen.'

Supermarktoorlog

Niet alles zal duur blijven, verwacht Strijker. `Zuivel kan vrij snel weer goedkoper worden. Omdat binnenkort de melkquotering wordt afgeschaft, kunnen boeren weer meer melk produceren. Veel boeren zijn daarom nu al bezig met het uitbreiden van hun stallen.' Toch, zo stelt Strijker vast, zijn de hogere prijzen in de supermarkt niet alleen maar het gevolg van hogere grondstofprijzen. `Retailers en industrie gebruiken deze ontwikkelingen om de schade van de supermarktoorlog weer ongedaan te maken. Op deze manier willen ze hun marges weer op peil brengen. Grondstoffen zijn immers maar een klein deel van de kosten bij het produceren van een brood.'

Curriculum Vitae

Dirk Strijker (1953) is bijzonder hoogleraar Plattelandsontwikkeling bij de Faculteit der Ruimtelijke Wetenschappen van de RUG, de S.L. Mansholtleerstoel. Hij studeerde economie in Groningen en is sinds 1988 docent aan de RUG. In 2000 promoveerde Strijker aan de Universiteit van Amsterdam op een proefschrift over regionale verschillen in de Europese landbouw. Strijker is expert op het gebied van de plattelandsontwikkeling en het Europese landbouwbeleid.

Contact

Laatst gewijzigd: 4 september 2007 08:57