Persbericht van de Universiteit Utrecht
Faculteit Geowetenschappen
22 augustus 2007
Lagere inkomensgroepen leven in iets slechtere milieuomstandigheden
Mensen met een lager inkomen leven gemiddeld in iets slechtere milieuomstandigheden (o.a. verkeersgeluid en luchtverontreiniging) dan mensen met een hoger inkomen. Ook leven lagere inkomensgroepen in aanzienlijk minder groene woonomgevingen. Dit concludeert milieuwetenschapper Hanneke Kruize in haar proefschrift. Kruize promoveert op 29 augustus aan de Universiteit Utrecht.
Uit het promotieonderzoek van Hanneke Kruize blijkt verder onder meer dat mensen met een lager inkomen aan hogere geluidsniveaus van railverkeer zijn blootgesteld dan hogere inkomensgroepen. Bij geluid van vliegverkeer in de onderzoeksregio's Rijnmond en Schiphol worden hogere inkomensgroepen juist vaker aan iets hogere geluidsniveaus blootgesteld.
Gestapelde milieuproblemen
Volgens Kruize komt het slechts in beperkte mate voor dat inkomensgroepen worden blootgesteld aan meerdere milieuproblemen tegelijkertijd (gestapelde milieuproblemen). Mensen met een lager inkomen hebben iets vaker te maken met normoverschrijding van geluid- én luchtverontreiniging dan mensen met een hoger inkomen. Dit is bijvoorbeeld in de omgeving van Schiphol het geval. Wat betreft de stapeling van pósitieve milieukwaliteiten (zoals groen en stilte) zijn in Nederland de verschillen tussen inkomensgroepen duidelijker in het voordeel van de hogere inkomensgroepen.
Verklaringen
De verdeling van de milieukwaliteit naar inkomen wordt onder meer bepaald door de ruimtelijke planning van woningen, milieuvervuilende activiteiten en stille en groene gebieden binnen een gebied, en door buurtveranderingen en de reactie van bewoners daarop. Overheidsregulering en marktwerking spelen daarbij een belangrijke rol. Bij een toenemend inkomensniveau hechten mensen gemiddeld meer waarde aan een geluidsarme en groene omgeving, wat mogelijk mede verklaart waarom deze groep in iets betere milieuomstandigheden woont.
Rol overheid
De overheid voert hoofdzakelijk een milieubeleid dat voor de gehele Nederlandse bevolking hetzelfde is. Zij probeert via milieunormen iedereen in gelijke mate tegen ongezonde en onveilige situaties te beschermen. Daarbij gaat zij over het algemeen niet na wat de gevolgen van het geplande beleid en beleidsmaatregelen voor de milieuomstandigheden van verschillende inkomensgroepen zijn. De overheid zou volgens Kruize meer aandacht hieraan kunnen schenken, en na kunnen gaan bij wie de kosten en baten van haar beleid terechtkomen. Voor de luchthaven Schiphol en de haven van Rotterdam bestaan op onderdelen afwijkende regels (andere geluid- en risiconormen, en de zeehavennorm). Nationale economische belangen lijken daarbij soms vóór lokale belangen te gaan. Er zijn geen wettelijke normen voor positieve milieukwaliteiten zoals stilte en groen. Door de toenemende rol van marktwerking en de afnemende overheidsregulering worden de verschillen in milieukwaliteit in de woonomgeving tussen sociaal-economische groepen mogelijk vergroot.
Promotie
Hanneke Kruize promoveert op 29 augustus 2007 om 12.45 uur in het Academiegebouw, Domplein 29 te Utrecht. Proefschrift: On environmental equity-Exploring the distribution of environmental quality among socio-economic categories in the Netherlands.
Dit promotieonderzoek is mede gefinancierd door het RIVM en het Milieu en Natuur Planbureau
Meer informatie
Peter van der Wilt, persvoorlichter Universiteit Utrecht, (030) 253 3705,
Universiteit Utrecht