LTO Noord
MKZ: tweede besmetting in Engeland
MKZ in Engeland: update 5 augustus 17.30 uur
Situatie
De bron van de MKZ-infectie lijkt gevonden. Er is wel een tweede
bedrijf besmet binnen de 10-kilometer toezichtszone. De twee besmette
bedrijven en een derde bedrijf zijn eigendom van één veehouder. Alle
vatbare dieren op deze drie bedrijven zijn inmiddels geruimd. Op het
tweede besmette bedrijf testte één dier positief op MKZ, maar het
dier was nog niet ziek.
Het is dus duidelijk nog te vroeg om achterover te leunen. De
incubatietijd van MKZ varieert van 2 tot 8 dagen, en bij uitzondering
zelf tot 14 dagen. Het MKZ-virus heeft zeker een dag of 10 de tijd
gehad om zich te verspreiden, omdat de zieke koeien al rijpe blaren
hadden. Bovendien liepen de vleeskoeien buiten te grazen. Van de 64
koeien waren 38 ziek, en die hebben dus dagenlang MKZ-virus lopen
uitademen. Het Britse ministerie van landbouw (DEFRA) heeft weten
bedrijven in de omgeving van de uitbraak nader te onderzoeken.
Het eerste getroffen Engelse bedrijf mest vleeskoeien voor verkoop in
een eigen boerderijwinkel. Er zijn de afgelopen maanden enkele dieren
aan- en afgevoerd van het bedrijf. Het lijkt er op dat het slachthuis
waar de veehouder dieren laat slachten niet besmet is.
Het eerste getroffen vleesveebedrijf wordt gescheiden van het Britse
laboratorium voor diergeneeskunde en het laboratorium van Merial door
een akkerbouwbedrijf, een bos en een golfbaan. Op dit land lopen
reeën rond. Het is mogelijk dat reeën ook MKZ hebben opgelopen en
dit hebben verspreid. Hierover is nog geen informatie bekend.
Het feit dat virus uit een lab heeft kunnen ontsnappen, is reden voor
zorg. Het is vaker voorgekomen. In Nederland onder meer in de jaren
'60 en '80. Toen werden runderen ouder dan zes maanden ieder jaar nog
ingeënt, waardoor de gevolgen beperkt waren. Dit nieuwe incident laat
zien dat bioveiligheid in diergeneeskundige laboratoria van het
grootste belang is.
Vaccinatie tegen MKZ
Vaccinatie tegen MKZ is onmiddellijk na de uitbraak weer een
belangrijk discussiepunt geworden. LTO Nederland heeft sinds 2001
gewerkt aan meer draagvlak voor vaccinatie tegen MKZ met behoud van de
afzet van het vlees en de melk van de geënte dieren. De OIE
(werelddiergezondheidsorganisatie), EU en LNV hebben noodvaccinatie in
hun richtlijn, wetgeving en draaiboeken opgenomen. De EU en Nederland
hebben noodvoorraden vaccins tegen alle hoofdtypen klaarliggen. Bij
nood kan LNV extra vaccin laten aanmaken in een vaccinfabriek gelegen
bij het CIDC in Lelystad.
LTO Nederland heeft sinds 2001 in samenwerking met onder andere de
Britse boerenorganisatie NFU en EU boerenkoepel COPA-COGECA een
memorandum opgesteld over vaccinatie tegen MKZ en de benodigde vrije,
internationale afzet van vlees en melk van geënte dieren. Dit is
gebeurd in nauw overleg met de Europese supermarkten (EuroCommerce),
EU-consumentenbond (Beuc) en grote voedingsbedrijven (Clitravi).
Achtergrond MKZ
MKZ is een ziekte van evenhoevigen: varkens, koeien, schapen, geiten
en herten. Ook reëen, kamelen, dromidarissen, buffalo's, lama's,
alpaca's, vicuna's, zebra's, gazellen, olifanten en andere
evenhoevigen kunnen ziek worden. Mensen worden niet ziek. Er is geen
enkel risico voor de volksgezondheid.
Er zijn zeven hoofdtypen van het MKZ-virus, en meer dan 2.300
'subtypen'. In Engeland gaat het nu om een "O-type" dat in 1967-1968
voor een zeer grote uitbraak van MKZ verantwoordelijk was. Per type
kunnen gevoeligheid en symptomen per diersoort verschillen. Zo hadden
veel schapen in 2001 geen duidelijke symptomen. Het MKZ-virus dat nu
gevonden is, kan zeer zeker runderen, varkens, geiten en schapen
besmetten, omdat dat in Engeland in 1967 en 1968 ook het geval was.
Die besmetting startte toen in varkens en werd ontdekt door een zeug
met kreupelheid.
De incubatietijd van MKZ is meestal 2 tot 8 dagen, maar kan tot 14
dagen duren. Het virus zelf kan langere tijd overleven onder droge,
koele omstandigheden. Het virus kan niet tegen verhitting boven de 50
graden en tegen een lage zuurgraad (pH kleiner dan 7). Dat betekent
onder meer dat het virus niet tegen regen kan en tegen hoge
temperaturen. Ook felle zonschijn beperkt de overlevingskans van het
MKZ-virus in de natuur. Het virus overleeft het langst onder koude
omstandigheden (temperaturen net boven 0) en mistige omstandigheden.
Virusdeeltjes kunnen onder die omstandigheden door de wind, en door
mobiliteit van dieren en mensen, en hun vervoersmiddelen en
materialen, over grote afstanden worden vervoerd.
Advies aan veehouders
Blijft u alert op afwijkend gedrag van uw dieren. Koorts en
verminderde eetlust zijn eerste symptomen. Jonge dieren kunnen plots
sterven. Bij varkens valt vaak als eerste op: kreupelheid. Bij
runderen valt op: blaren op en in de bek, en bij de klauwen. Koeien
gaan extra speeksel aanmaken en gaan kwijlen, smakken en
tandenknarsen. Iemand die dat karakteristieke geluid ooit gehoord
heeft, vergeet het nooit meer. Er kunnen in een later stadium korsten
op uier en tepel voorkomen hetgeen melken bemoeilijkt. Bij schapen en
geiten kan MKZ relatief ongemerkt toeslaan. Kreupelheid kan voorkomen.
Er zijn gevallen bekend in het verleden waar MKZ-uitbraken
'doodliepen' in schapen.
Samenvatting MKZ-symptomen:
Rundvee:
- Incubatie: 2-8 dagen; maximaal 14 dagen
- Koorts: 1-3 dagen
- Sufheid
- Geen eetlust
- Speekselen, neusuitvloeiing
- Smakken, afwijkende kauwbewegingen (tandenknarsen), trillen
onderkaak
- Melkgift vermindert of stopt
- Blaarvorming in mond (tong, wang, verhemelte, tandvlees) en op neus
- Blaarvoring op kroonrand, tussenklauwspleet, uier, tepel
- Kreupelheid
- Acute sterfte bij jonge dieren
Varkens:
- Plotselinge kreupelheid
- Geen eetlust
- Hoge koorts
- Lusteloosheid
- Blaren op bek, snuit, lippen, kroonrand, tussenklauwspleet en spenen
- Bij varkens kan zelfs de hele klauwschoen loslaten
- Sterfte jonge biggen
- Zeer ziek
Schapen en geiten:
- Plotselinge ernstige kreupelheid
- Geen eetlust
- Koorts
- Lusteloosheid
- Blaren op neus, tong, lippen, tandvlees, tandeloze rand,
kroonranden, tussenklauwspleet en uier
- Blaren barsten vaak snel, waardoor rode erosies achterblijven, die
afhankelijk van de locatie snel of minder snel herstellen
- Sterfte bij jonge dieren
Een overzicht van symptomen met foto's staat op:
http://www.cidc-lelystad.wur.nl/NL/onderzoek/Virus/mkz/ziektebeeld+mkz
/
Neem bij een verdenking of twijfel daarover onmiddellijk contact op
met uw dierenarts of bel eventueel het meldnummer dierziekten: 045
5354232.
Laat u niet zomaar personen en hun voertuigen toe op uw bedrijf. Zorg
voor adequate reiniging en ontsmetting als iemand of iets op uw erf
moet komen. Als iemand iets komt laden, controleer dan of het
vervoermiddel schoon is (geen mest, resten van dieren). Zo niet,
weiger dan de toegang. Plaats bakken met ontsmettingsmiddel voor het
ontsmetten van schoeisel en ververs dit regelmatig. Laden en lossen
van materiaal kan het beste aan de rand van erf gebeuren, natuurlijk
met oog voor de verkeersveiligheid. Houd in een bezoekersregister
nauwkeurig bij wie er op uw bedrijf geweest is, waar hij/zij vandaan
kwam en later naar toe ging.
Dode dieren voor collectie voor Rendac moeten aan de openbare weg
worden geladen, waarbij de verkeersveiligheid natuurlijk niet in het
geding mag komen.
Alhoewel paarden geen MKZ krijgen, is het wel van belang dat
vervoermiddelen voor paarden schoon zijn. MKZ kan zich namelijk
makkelijk verspreiden via mest, dieren en mensen en hun kleding,
voertuigen en materialen.
Transport- en verzamelverbod tot nader order
Tot nader order mogen evenhoevigen niet met een vervoermiddel over de
openbare weg vervoerd worden. Vee mag dus nog wel van weiland naar
stal en omgekeerd gedreven worden. Deze overheidsmaatregel blijft van
kracht totdat alle ongeveer 250 Nederlandse veehouderijbedrijven waar
sinds 3 juni 2006 dieren uit het buitenland zijn aangevoegd, zijn
gecontroleerd. Op deze bedrijven worden bloedmonsters genomen voor
analyse op MKZ. LTO Nederland dringt er bij LNV op aan om de controle
zo snel mogelijk uit te voeren, zodat de maatregelen zo snel mogelijk
afgebouwd kunnen worden. Maar op dit moment is het motto: veiligheid
vóór snelheid.
Het verzamelen van evenhoevigen is ook niet mogelijk. Er zijn dus op
dit moment geen veemarkten.
LTO Nederland roept alle houders van dieren op om zoveel mogelijk mee
te werken in deze lastige situatie. Hopelijk duurt het maar kort. LTO
Nederland zet zich daarvoor in.
LTO Nederland roept reizigers en bezoekers op om afstand te houden tot
evenhoevigen, als u niet beroepshalve de dieren hoeft de zien en moet
aanraken/behandelen. Als u van een veehouderij af komt, zorgt u dan
voor schoon schoeisel, schone kleding en een schoonvervoermiddel
(inclusief schone banden) alvorens u weer naar een bedrijf gaat. Houdt
u er rekening mee dat op kinderboerderijen, in natuurgebieden en
dierentuinen ook voor MKZ gevoelige dieren voor kunnen komen.
Overigens is het platteland en zijn natuurgebieden open voor bezoek en
voor toeristen. LTO Nederland vraagt alleen om enige voorzichtigheid
bij uw bezoek.
Mona van Spijk
Klaas Johan Osinga
INTEGRALE PORTEFEUILLE DIERGEZONDHEID LTO NEDERLAND
Zondag 5 augustus 2007