Beantwoording vragen van de leden Ferrier en Knops over de manifestatie "Het
Akkoord van Schokland"
03-08-2007 | Kamerstuk | Nederlands Ministerie van Buitenlandse Zaken
Graag bied ik u hierbij de antwoorden aan op de schriftelijke vragen
gesteld door de leden Ferrier en Knops (beiden CDA) over de
manifestatie "Het Akkoord van Schokland". Deze vragen werden
ingezonden op 1 augustus 2007 met kenmerk 2060722340.
De minister voor Ontwikkelingssamenwerking,
Bert Koenders
Antwoorden van de heer Koenders, minister voor
Ontwikkelingssamenwerking op vragen van de leden Ferrier en Knops
(beiden CDA) over de manifestatie "Het Akkoord van Schokland "1
Vraag 1
Wanneer is het idee voor een manifestatie op Schokland voor het eerst
geopperd?
Vraag 6
Kunt u door middel van een feitenrelaas gedetailleerd aangeven op
welke wijze en op welk(e) moment(en) uzelf in het gehele proces
geïntervenieerd hebt?
Antwoord
In onderstaand feitenrelaas treft u de opeenvolging van
gebeurtenissen. Ik wil voorop stellen dat er nu vastgesteld moet
worden dat de aanbestedingsregels door mij ten onrechte niet zijn
gevolgd. Dat is onjuist. Als minister draag ik draag ik daar de
verantwoordelijkheid voor. Om in het vervolg situaties als deze te
voorkomen heb ik mede daarom de ambtelijke leiding van het ministerie
van Buitenlandse Zaken opdracht gegeven er strikt op toe te zien dat
alle procedures worden nageleefd. Tevens heb ik het advies van het
selectiepanel van het ministerie overgenomen en zal ik bezien of het
mogelijk is in de toekomst een Raamovereenkomst te sluiten voor
dergelijke opdrachten.
Van vriendjespolitiek was geen enkele sprake. Dat verwijt werp ik
verre van mij. In het feitenrelaas kunt u zien dat mijn directe
betrokkenheid strikt beperkt is tot drie momenten: ik ben aanwezig
geweest bij een brainstormsessie op 23 april; ik heb op 29 mei het mij
voorgelegde uitdrukkelijke ambtelijke advies tot opdrachtverlening
geaccordeerd; en ik ben op 15 juni aanwezig geweest bij een gesprek
tussen het projectteam en BKB om mij op de hoogte te stellen van de
voortgang van de voorbereidingen voor de manifestatie. Niet ik, maar
het ambtelijk projectteam heeft contact opgenomen met het bureau. Voor
de organisatie van de eindmanifestatie van het kabinetsproject `De
Millennium Ontwikkelingsdoelen dichterbij' vanwege de goede ervaringen
die het ministerie van Buitenlandse Zaken de afgelopen jaren heeft
opgedaan met de BKB-groep, zoals in maart jl. met de viering van 50
jaar Europese verdragen in de Ridderzaal, en met het oog op de korte
resterende tijd tot de gewenste datum van het evenement. Het
projectteam en de ambtelijke leiding van het ministerie hebben ook de
onderhandelingen over de prijs gevoerd en het contract getekend en
uitgevoerd. Ik hecht er overigens aan te stellen dat het ingeschakelde
bureau regelmatig werkzaamheden heeft verricht voor diverse
ministeries in verschillende kabinetsperiodes, ook die waarin mijn
partij niet vertegenwoordigd was (zie ook de opmerkingen hierover in
het onderstaande feitenrelaas).
De feiten:
Eind februari heb ik opdracht gegeven tot de instelling van een
ambtelijk projectteam om het kabinetsproject "Millennium
Ontwikkelingsdoelen dichterbij" invulling te geven en uit te voeren.
Dit projectteam had onder meer als taak het kabinetsproject invulling
te geven en uit te voeren en daartoe alle nodige contacten te leggen
met externen en eventuele contractbesprekingen te voeren.
Op 19 maart werd een projectleider aangesteld. Op 22 maart kwam het
projectteam, bestaande uit de projectleider en drie andere medewerkers
van het ministerie, voor het eerst bijeen. Op 27 maart vond een
(interne) aftrap plaats.
Tussen 11 april en 11 mei vonden zes succesvolle grote
maatschappelijke consultaties plaats rond de Millennium
Ontwikkelingsdoelen (zie ook de brief ` Kabinetsagenda 2015' met
nummer 31105, nr. 1 die op 29 juni jl. aan uw Kamer werd gezonden).
Vanaf eind maart zijn door het projectteam oriënterende gesprekken
gevoerd met de Nationale Commissie voor Duurzame Ontwikkeling (NCDO)
en maatschappelijke organisaties over het idee rond de datum van
07/07/'07 activiteiten te organiseren, de datum waarop we precies
halverwege de periode 2000-2015 waren waarin de Millennium
Ontwikkelingsdoelen moeten zijn gerealiseerd. Deze datum viel
bovendien vrijwel samen met de afsluiting van de eerste 100 dagen van
dit kabinet en kon worden beschouwd als afsluiting van de
consultatie-periode.
Gezien het enthousiasme dat bleek uit de consultaties en omdat de
consultaties tal van ideeën en toezeggingen uit bedrijfsleven en
samenleving opleverden om werk te maken van de Millennium
Ontwikkelingdoelen, en gezien het succes van dit kabinetsproject, werd
in de tweede helft van april besloten een grote manifestatie te
organiseren. Het was belangrijk de toezeggingen uit de consultaties te
kapitaliseren. Er leek bijvoorbeeld een bereidheid te zijn van
bedrijven en organisaties om samen afspraken te maken over onder meer
duurzaam inkopen en verbetering van beroepsonderwijs in
ontwikkelingslanden, om versneld te komen tot de oprichting van een
fonds om wisselkoersrisico's voor ondernemers in ontwikkelingslanden
af te dekken (waarvoor uiteindelijk op 30 juni op Schokland door
andere partijen dan Buitenlandse Zaken 249 miljoen euro is toegezegd).
De inbreng van een creatief bureau bij de organisatie van deze
manifestatie werd noodzakelijk geacht door het projectteam. Daar de
resterende tijd tot 07/07/'07 kort was, achtte het projectteam spoed
geboden.
Op basis van onder andere de goede ervaringen van het Ministerie van
Buitenlandse Zaken in de afgelopen jaren met de BKB-groep, onder meer
voor de presentatie van een boek over Europa en het project
NederlandinEuropa.nl (onder verantwoordelijkheid van toenmalig
staatssecretaris Nicolaï) en met de viering van 50 jaar Europese
verdragen in de Ridderzaal vlak na het aantreden van het huidige
kabinet, heeft het ambtelijk projectteam eigenstandig contact
opgenomen met dit bureau.
Zoals hierboven reeds werd aangegeven, heeft het ingeschakelde bureau
overigens ook veelvuldig werkzaamheden uitgevoerd voor diverse andere
mi nisteries in verschillende kabinetsperiodes. Zo heeft de BKB-groep
ook onder de vorige drie kabinetten, waarin mijn partij niet
vertegenwoordigd was, verschillende opdrachten uitgevoerd voor onder
meer het ministerie van BZK (o.a. onderzoeken naar de rol van
politieke partijen en de positie van het middenbestuur onder
verantwoordelijkheid van toenmalig minister Remkes; de Get Out to Vote
campagne voor allochtone vrouwen in samenwerking met het ministerie
van Justitie/toenmalig minister Verdonk en de burgermeesterstour onder
verantwoordelijkheid van toenmalig minister De Graaf); het ministerie
van VWS (o.a. de campagne Sneller Beter onder verantwoordelijkheid van
toenmalig minister Hoogervorst); het ministerie van Defensie
(Nederlandse Veteranendag, onder verantwoordelijkheid van
staatssecretaris Van der Knaap) en het ministerie van VROM.
Op 23 april ben ik eenmalig aanwezig geweest bij een door het
projectteam belegde brainstorm van dit team waarbij ook BKB aanwezig
was. In dit gesprek ontvouwde BKB interessante plannen een
manifestatie op Schokland te organiseren, getiteld 'Het Akkoord van
Schokland', op 30 juni 2007 (een datum dicht in de buurt van
07/07/'07).
BKB is vervolgens door het projectteam gevraagd deze ideeën nader uit
te werken.
Op 24 april diende BKB een eerste projectvoorstel in. Het projectteam
heeft hierover gesproken met BKB en daarna aan BKB verzocht een
offerte in te dienen voor de organisatie van het evenement op 30 juni.
Op 7 mei diende BKB de offerte in.
Op 10 mei verzocht het projectteam BKB om drie varianten uit te werken
(voor een kleine, middelgrote en een grote manifestatie). Deze werden
op 16 mei ontvangen.
Het geoffreerde bedrag bleek -ook in de meest minimale variant- boven
de Europese aanbestedingsgrens te liggen. De offerte is daarom in
overeenstemming met de regels van het ministerie door het projectteam
voorgelegd aan een interne commissie bestaande uit juristen en
inkopers (het zogenaamde "selectiepanel"). Het panel - dat bijeen kwam
op 25 mei - achtte de gepresenteerde argumenten voor een waiver
juridisch onvoldoende om met een redelijke kans op succes in rechte
verdedigbaar te zijn en heeft het projectteam hiervan op de hoogte
gesteld.
Op 29 mei heeft de ambtelijke leiding van het ministerie mij
uitdrukkelijk geadviseerd een positief besluit te nemen tot verlening
van de opdracht aan BKB voor de organisatie van het publieksevenement
op Schokland. Ondanks de hierboven vermelde risico's werd aangegeven
dat de opdracht verleend kon en moest worden omdat de in het plan
vervatte ideeën niet overdraagbaar zouden zijn aan andere bureaus; BKB
veel ervaring heeft met de organisatie van dergelijke evenementen;
Buitenlandse Zaken met BKB in het verleden goede ervaringen heeft
opgedaan; en de beschikbare tijd tot 30 juni, en de afsluiting van de
consultatiefase door het kabinet, dusdanig kort was dat redelijkerwijs
niet kon worden verwacht dat een openbare aanbesteding binnen deze
termijn kon worden afgerond. Dit advies is door mij geaccordeerd en
vervolgens is door het ministerie van Buitenlandse Zaken een contract
gesloten met BKB.
30 juni jl vond de manifestatie "Het Akkoord van Schokland" plaats.
In de periode tussen 23 april en 30 juni ben ik nog eenmaal aanwezig
geweest bij een gesprek van het projectteam met BKB om mij persoonlijk
te informeren over de voortgang; dat was op 15 juni.
Vraag 2
Deelt u de opvatting dat er in Nederland vele bureaus zijn die een
dergelijk evenement kunnen organiseren? Is hiervan een inventarisatie
gemaakt en is die voorhanden?
Vraag 3
Heeft u overwogen andere bureaus in te schakelen?
Antwoord
Er zijn diverse bureaus die evenementen kunnen organiseren. Na het
oordeel van het selectiepanel (op 25 mei) is overwogen alsnog een
openbare aanbestedingsprocedure uit te schrijven. Hiervan is echter
afgezien vanwege in bovenstaand feitenrelaas genoemde argumenten.
Om in het vervolg situaties als deze te voorkomen heb ik het advies
van het selectiepanel van Buitenlandse Zaken overgenomen en zal ik
bezien of het mogelijk is in de toekomst een Raamovereenkomst te
sluiten voor dergelijke opdrachten.
Vraag 4
Heeft u overwogen de manifestatie op een later tijdstip te organiseren
om de normale aanbestedingsregels te kunnen volgen?
Antwoord
Nee. Met name om de toezeggingen uit de consultaties te kunnen
kapitaliseren, was het belangrijk het opgebouwde momentum vast te
houden en de publieksmanifestatie nog voor de zomer, zo rond
07/07/'07, te organiseren. Zo kon de Nederlandse regering ook aanhaken
bij het internationale symbolische moment waarop we precies op de
helft waren van de periode 2000-2015 waarin de Millennium
Ontwikkelingsdoelen moeten worden gerealiseerd.
Vraag 5
Heeft u overwogen om een verkorte aanbestedingsprocedure te volgen?
Antwoord
Indien er te weinig tijd is de reguliere aanbestedingsprocedures te
doorlopen, zijn er twee mogelijkheden: aanbesteden met verkorting van
de termijnen (de versnelde niet-openbare procedure); of gebruik maken
van de onderhandelingsprocedure zonder voorafgaande bekendmaking (op
grond van artikel 31 BAO). Daar ook de verkorte aanbestedingsprocedure
nog altijd te lang zou duren en er bovendien sprake was van een uniek
creatief concept, is gekozen voor de onderhandelingsprocedure zonder
voorafgaande bekendmaking.
Op deze gronden is, zoals eerder vermeld, een aanvraag voor een
`waiver ' ingediend bij het selectiepanel. Dit is in overeenstemming
met de standaardprocedures van Buitenlandse Zaken die voorschrijven
dat het gebruik van een uitzondering van de regelgeving wordt
voorgelegd aan het eerder genoemde selectiepanel. Binnen dit panel
wordt vervolgens een zorgvuldige afweging gemaakt, waarna een
beoordeling wordt gegeven van de mogelijkheid en de risico' s met
betrekking tot afwijken van een openbare aanbesteding.
Vraag 7
Deelt u de mening dat een minister bij het zorgvuldig en juist
toepassen van regels en procedures die de overheid zelf heeft
opgesteld een voorbeeldfunctie heeft?
Antwoord
Ja.
Vraag 8
Hoe is de prijs in de onderhandelingen met BKB^2 tot stand gekomen?
Vraag 9
Kunt u hiervan eveneens door middel van een feitenrelaas verslag doen?
Antwoord
Zoals geschetst in het feitenrelaas onder vraag 1 en 6 is de prijs tot
stand gekomen in contacten tussen het projectteam en BKB op basis van
een eerste projectvoorstel van BKB (d.d. 24 april), waarna een offerte
is gevraagd (d.d. 7 mei) en een gesprek heeft plaatsgevonden tussen
BKB en het projectteam (10 mei). Hierin heeft het projectteam BKB
verzocht verschillende opties uit te werken voor `Het Akkoord van
Schokland', om een keuze te kunnen maken voor het gewenste
ambitieniveau. De beschrijving van drie opties en de bijbehorende
begrotingen werden op 16 mei ontvangen. Uiteindelijk is gekozen voor
het middelgrote scenario.
Het is belangrijk te vermelden dat de offerte van BKB voor het
grootste deel, te weten 501.080 euro excl. BTW, bestaat uit posten
voor de inhuur door BKB van derden (huur van het voormalig eiland,
tenten, beveiliging, programmamateriaal etc.); en voor een veel
kleiner deel, namelijk voor 128.500 euro, uit kosten voor
werkzaamheden door BKB zelf te verrichten (arbeidsuren).
Vraag 10
Hoe zijn de onderliggende contracten van deze manifestatie tot stand
gekomen? Waarom is aan artiesten gevraagd belangeloos op te treden
terwijl BKB alleen al voor het coördineren een bedrag van meer dan
100.000 euro in rekening heeft gebracht?
Antwoord
De onderliggende contracten met derden zijn door BKB tot stand
gebracht; ook de contracten met die artiesten die -vanwege hun
betrokkenheid bij de Millennium Ontwikkelingsdoelen- bereid waren hun
bijdrage aan dit grote, mobiliserende evenement om niet te leveren.
Vooraf is daarbij vastgelegd dat BKB geen marge berekent over deze
separate contracten met derden. Waar mogelijk is bovendien voor de
levering van praktische diensten gebruik gemaakt van bestaande
contracten, zoals het contract tussen het ministerie van Buitenlandse
Zaken en Connexxion voor het busvervoer. Het coördineren en
organiseren van een dergelijk groot evenement in een zo korte tijd
vergde een fulltime inzet van een groot aantal krachten. Daarvoor
heeft BKB arbeidsuren in rekening gebracht, inclusief voor de
noodzakelijke extra menskracht, en kosten voor het ontwikkelen van het
concept. Het is bepaald niet ongebruikelijk dat voor de organisatie
van evenementen voor het goede doel de logistieke en organisatiekosten
in rekening worden gebracht door het bedrijf dat het evenement
uitvoert.
Overigens zij opgemerkt dat tijdens 'Het Akkoord van Schokland' tal
van akkoorden zijn getekend, door individuen en door organisaties,
kennisinstellingen en bedrijven waarbij hun toezeggingen (waaronder
forse financiële, voor een bedrag van ruim 250 miljoen euro) zwart op
wit zijn gezet.
Vraag 11
Waarom kunt u -getuige de aanduiding "vooralsnog" in de eerdere
beantwoording op onze kamervragen3- nog steeds niet aangeven onder
welk artikel van de begroting de 50 mln. euro wordt opgenomen?
Antwoord
In mijn antwoord op eerdere vragen van het lid Ferrier (vraagnummer
2060720070 d.d. 5 juli 2007) heb ik reeds aangegeven dat het
beschikbaar gestelde bedrag van 50 miljoen euro onder artikel 5.6 van
de begroting zal worden opgenomen. Onder dit artikel wordt
participatie van het maatschappelijk middenveld gefinancierd. De
aanduiding 'vooralsnog' is gebruikt omdat, afhankelijk van de exacte
thematische bestemming voor deze middelen, een toedeling aan de
thematische artikelen van de begroting zal plaatsvinden. Hierover zult
u worden geïnformeerd via de gebruikelijke begrotingsprocedures.
1: Toelichting: deze vragen dienen ter aanvulling op eerdere vragen
ter zake van het lid Wilders (PVV), ingezonden 31 juli 2007
(vraagnummer 2060722250)
2: Bureau BKB: Booij, Klusman en Van Bruggen
3: Aanhangsel Handelingen, nr 2300, vergaderjaar 2006-2007
* Ministerie van Buitenlandse Zaken
* Bezuidenhoutseweg 67
* Postbus 20061
* 2500 EB Den Haag
* Tel.: 070-3 486 486
* Fax: 070-3 484 848
* Internet: www.minbuza.nl
Ministerie van Buitenlandse Zaken