Stand van zaken Programma Stroomlijning Indicatieprocessen in Zorg en Sociale Zekerheid
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
MC-U-2773327
18 juli 2007
Het aanvragen en verkrijgen van voorzieningen is voor veel chronisch
zieken, gehandicapten en ouderen een bureaucratische `marathon'. Deze
groepen maken vaak gebruik van meerdere voorzieningen. Zij moeten die
bij verschillende uitvoeringsorganisaties van het rijk of bij de
gemeente aanvragen. Informatie over deze voorzieningen is alleen
versnipperd te vinden. Om een beeld te krijgen van het aanbod is
daardoor een zoektocht nodig, waarvoor enig doorzettingsvermogen een
vereiste is. Mensen gaan vervolgens - na een aanvraag voor een
voorziening - keer op keer `door de molen'. Daarbij worden vaak
dezelfde vragen gesteld. De organisaties maken geen gebruik van
elkaars gegevens. Er is overlap in processen. De marathon moet in veel
gevallen jaar in jaar uit opnieuw gelopen worden om een voorziening te
kunnen behouden. Dat is in een notendop het vraagstuk waar deze brief
over gaat.
Waarom moet bijvoorbeeld een MS-patiënte, die een beroep doet op een
WIA-werkvoorziening bij UWV om te kunnen blijven participeren, opnieuw
een medische verklaring overleggen, terwijl CIZ die al heeft? En
andersom geldt precies hetzelfde: waarom kan CIZ geen gebruik maken
van de gegevens van UWV of CWI?
Uit onderzoeken naar ervaren administratieve lasten bij burgers is dit
probleem de afgelopen jaren herhaaldelijk naar voren gekomen. Dit was
aanleiding voor de ministeries van VWS, SZW en het
Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV), de Centrale
Organisatie Werk en Inkomen (CWI) en het Centraal Indicatieorgaan Zorg
(CIZ) de handen ineen te slaan en te starten met het Programma
Stroomlijning Indicatieprocessen in Zorg en Sociale Zekerheid
(Kamerstukken II, 2005/2006 29515, nr 134).
In deze brief informeren wij u - zoals aangekondigd in de brief
getiteld `Vereenvoudiging van indicatiestelling' op het terrein van
VWS (Kamerstukken II, 2006/2007 26631, nr 215) - over de ervaringen en
resultaten van dit programma.
Het Programma Stroomlijning Indicatieprocessen
De ministeries van VWS en SZW zijn medio 2006, samen met UWV, CWI en
CIZ gestart met het programma Stroomlijning Indicatieprocessen in Zorg
en Sociale Zekerheid. Onderzocht is op welke wijze het proces van
indicatiestelling voor voorzieningen in de zorg en de sociale
zekerheid minder bureaucratisch kan verlopen. Daarbij stond het
perspectief van de burger centraal en niet het perspectief van de
regeling. Uitgangspunt voor het programma is om met pragmatische
oplossingen te komen. Zonder te sleutelen aan de bevoegdheden van de
betrokken organisaties en de onderliggende wet- en regelgeving.
De focus van het programma tot nu toe is geweest het verkrijgen van
beter en grondiger inzicht in de problematiek en het beginnen met het
realiseren van concrete verbeteringen.
Onderzoek heeft inmiddels duidelijk gemaakt dat de hierboven
beschreven problematiek vele honderdduizenden personen per jaar raakt.
In het programma zijn, uit oogpunt van beheersbaarheid en
realiseerbaarheid, bewust een beperkt aantal organisaties betrokken.
Dat heeft een goed beeld opgeleverd van mogelijke oplossingen, die
eventueel uitgebreid kunnen worden naar andere regelingen en
organisaties.
Het programma is een goed en succesvol voorbeeld hoe de betrokken
partijen ontkokerd kunnen werken aan het verbeteren van de
dienstverlening voor een specifieke doelgroep, namelijk chronisch
zieken, gehandicapten en ouderen. In relatief korte tijd is er een
gedegen basis gelegd om de geconstateerde problemen aan te pakken.
De doelgroepen zullen nu nog relatief weinig merken van de resultaten,
omdat de eerste fase van het programma gebruikt is voor gedegen
onderzoek, analyse en ontwerp en productie van oplossingen. De
verwachting is dat in de komende anderhalf jaar al dit `voorwerk' zich
zal vertalen in voor de doelgroep merkbare resultaten.
Hieronder volgt een korte samenvatting van de resultaten tot nu toe en
een aantal voorstellen voor het vervolg.
1. Regelhulp-website
Op het nieuwe webportaal http://www.regelhulp.nl/ kan elke burger een
overzicht vinden van de voorzieningen die de overheid hem of haar
biedt, gegeven de eigen, persoonlijke situatie. Zo biedt Regelhulp de
mogelijkheid van een eerste contact tussen de (toekomstige) cliënt en
de uitvoeringsinstelling. Aan de hand van zogenaamde `life events' of
levensgebeurtenissen wordt informatie ontsloten over regelingen voor
chronisch zieken, ouderen en gehandicapten. Per life event,
bijvoorbeeld `zorgen voor een gehandicapt kind', krijgt de burger
inzicht in alle regelingen en voorzieningen die beschikbaar zijn. Dat
gebeurt aan de hand van een aantal vragen.
Ook wordt naar een aantal bestaande websites verwezen voor meer
informatie. Daarnaast kunnen een aantal voorzieningen direct en online
via Regelhulp worden aangevraagd. Overlappende gegevens voor meerdere
aanvragen hoeft men hierbij maar één keer in te vullen.
Regelhulp is het afgelopen jaar gebouwd en binnenkort online in de
pioniersregio Eindhoven als http://www.regelhulp.nl/. Het werkt als
een routeplanner voor diensten en websites, die geïntegreerd kan
worden in de digitale dienstverlening van alle betrokken organisaties.
Informatie en formulieren die ook via andere kanalen beschikbaar zijn,
worden in Regelhulp geïntegreerd aangeboden.
Deze eerste release van Regelhulp bevat ook informatie over
Wmo-voorzieningen. In de gemeentes Eindhoven, Valkenswaard en
Veldhoven zijn deze bovendien al aanvraagbaar. De bedoeling is dat het
komende jaar ook andere gemeentes zich, stapsgewijs, gaan aansluiten.
Daarnaast zal een aantal extra functionaliteiten worden toegevoegd
(onder andere DigiD en aansluiting op GBA) en het aantal aan te vragen
regelingen zal worden uitgebreid.
In eerste instantie is http://www.regelhulp.nl/ alleen te gebruiken
voor professionele indicatiestellers in de betrokken gemeentes. De
planning is dat half september 2007 Regelhulp beschikbaar is voor het
brede publiek, als eerste in de regio Eindhoven.
2. Pilots Gezamenlijke Beoordeling
UWV, CIZ, CWI en vijf gemeentes (Breda, Doetinchem, Bergen-NH,
Leeuwarden en Den Haag) hebben een afstemmingsoverleg gestart over
beoordeling van aanvragen van voorzieningen. Daarbij werden de
gegevens van gemeenschappelijke cliënten uitgewisseld. Dit gebeurde
met instemming van de betrokken cliënt. Achterliggend idee is dat zo
kan worden voorkomen dat de cliënt dezelfde informatie steeds opnieuw
bij de betrokken instanties aanlevert. Of verschillende malen
bijvoorbeeld een medische keuring moet ondergaan.
In totaal zijn ongeveer 200 cliënten op deze manier in het
afstemmingsoverleg besproken. De resultaten van deze pilots hebben
geleerd dat uitwisseling van gegevens nuttig is en lasten kan
verlichten, zowel voor de cliënt als voor de uitvoeringsinstanties. Er
hoeft minder dubbel werk gedaan te worden.
Maar om echte `bureaucratiewinst' te boeken moeten werkprocessen,
procedures en planningen van de deelnemende partijen bij de
`behandeling' van aanvragen van gezamenlijke cliënten meer
geïntegreerd worden. Voor het vervolg staat er daarom een nieuwe,
regionale pilot gepland waarbij de verschillende organisaties
gezamenlijk één fysiek loket creëren waarin ze samenwerken ten behoeve
van deze categorie cliënten. Streven is na afronding van deze pilot
begin 2009 beslissingen te nemen over een landelijke invoering van
deze manier van werken.
Verslag en evaluatie van de pilots vindt u op
http://www.minvws.nl/dossiers/
administratieve_lasten/stroomlijning-indicatieprocessen/pilots-gezamen
lijke-beoordeling.
3. Indicatiedossier / -paspoort
Uit onderzoek blijkt dat het in de toekomst mogelijk is informatie
over één cliënt in de verschillende systemen van de betrokken partijen
(UWV, CIZ, CWI en gemeentes) via een verwijsindex
(`indicatiedossier/paspoort') te ontsluiten. Het `indicatiedossier` is
een virtueel mechanisme voor het inzien van de relevante informatie
die door alle betrokkenen (cliënt, arts en indicatiestellers) in hun
eigen applicaties is vastgelegd. Naast het feit dat dit functioneel de
meest wenselijke oplossing is, heeft dat ook tot voordeel dat iedere
partij verantwoordelijk blijft voor zijn rol in de keten en
integraties op proces- en taakniveau geen randvoorwaarde vormen.
Hergebruik van gegevens via het indicatiedossier vermindert de
administratieve lasten voor de individuele burger. Door elektronische
gegevensuitwisseling via het indicatiedossier kunnen doorlooptijden,
wachttijden, interviews en (medische) onderzoeken worden bekort.
Cliënten hoeven minder gegevens aan te leveren en overbodige
onderzoeken worden voorkomen. Tenslotte kunnen de juistheid en
consistentie van beoordelingsprocessen worden versterkt en de
bescherming van persoonsgegevens worden verbeterd.
Ook vanuit het oogpunt van bescherming van persoonsgegevens en
geheimhouding is de conclusie te trekken dat de beoogde
gegevensuitwisseling via het indicatiedossier haalbaar en uitvoerbaar
is. Daarbij moet een aantal specifieke aspecten nog worden onderzocht.
Dit vooral in overleg tussen de betrokken bestuursorganen, de
organisaties van medische beroepsbeoefenaren en het College
bescherming persoonsgegevens.
Het indicatiedossier kan voortbouwen op alle ontwikkelingen die al
enige jaren in gang zijn gezet vanuit de e-overheid: bijvoorbeeld de
Suwi-infrastructuur, DigiD, basisregistraties en de verschillende
dossiers die in ontwikkeling zijn (DKD, EPD, EJD).
Voor het vervolg zal het vooronderzoek Indicatiedossier / -paspoort
worden uitgewerkt naar een concreet plan van aanpak en functioneel
ontwerp. Daarnaast wordt er een businesscase opgesteld om de baten en
lasten van het Indicatiedossier /-paspoort en Regelhulp inzichtelijk
te maken. De eerste deelproducten van een landelijk indicatiedossier
kunnen in de loop van 2009 operationeel worden.
De onderzoeksrapporten en de conclusies vindt u op
http://www.minvws.nl/dossiers/
administratieve_lasten/stroomlijning-indicatieprocessen/indicatiedossi
er.
Meer samenwerking in de uitvoering
Goede, efficiënte dienstverlening aan de burger verreist dat in de
uitvoering meer samenwerking plaatsvindt. Het in deze brief beschreven
programma is een goed voorbeeld van hoe deze samenwerking tot stand
kan komen.
De betrokken organisaties hebben een proces in gang gezet waarbij de
klant daadwerkelijk centraal wordt gezet. De frustraties van burgers
én die van de betrokken medewerkers van de organisaties over de
administratieve lasten bij het indicatieproces, kunnen verminderd
worden. Door samenwerkingsverbanden tussen de organisaties te smeden,
informatie-uitwisseling mogelijk te maken en de hiervoor benodigde
ICT-instrumenten te ontwikkelen.
Op meer strategisch niveau gaat het om de principiële vraag hoe de
overheid het proces van indicatiestelling effectief en efficiënt
domeinoverstijgend kan organiseren. De uitkomsten van de vervolgpilots
en de verdere uitwerking van het Indicatiedossier/ -paspoort zullen
hiervoor meer inzicht opleveren.
Meer informatie over de tussenresultaten van het programma kunt u
vinden op
http://www.minvws.nl/dossiers/administratieve_lasten/stroomlijning-ind
icatieprocessen.
Ook in internationaal perspectief is er een beweging gaande om de
dienstverlening aan bepaalde doelgroepen geïntegreerd aan te bieden.
Op 14 en 15 juni 2007 is tijdens de `Conference on Integrated Social
Services' van de Raad van Europa in Warschau een onderzoek
gepresenteerd waaruit bleek dat veel Europese landen bezig zijn met
een betere afstemming van de domeinoverstijgende dienstverlening. Soms
door hele domeinen te fuseren (in België en Noorwegen). Soms door te
experimenteren met het op één locatie samenbrengen van de
verschillende diensten.
Het dienstverleningsconcept van de `one stop shop', waarbij een cliënt
op één plek terecht kan voor al zijn (aan)vragen en wensen, blijkt
daarbij een leidend principe te zijn.
Het onderzoek `Integrated Social Services in Europe' van de Raad van
Europa is (nog) niet gepubliceerd. Meer informatie over de conferentie
is te vinden op: http://www.coe.int/t/dg3/ socialpolicies/socialrights
De Staatssecretaris van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport,
mede namens de staatssecretaris van Sociale Zaken
en Werkgelegenheid,
mw. dr. J. Bussemaker